Şirketin personel işlemlerinin incelenmesi neticesinde, 4857 sayılı İş Kanunu’nda yıllık olarak en fazla 270 saat fazla çalışma yaptırılabileceği belirtilmesine rağmen, Şirket bünyesinde çalışan bazı işçilere bu sınırlamanın oldukça üzerinde fazla çalışma yaptırıldığı tespit edilmiştir.

İş Kanunu’nun “Çalışma ücreti” başlıklı 41’inci maddesinde, fazla saatlerle çalışmak için işçinin onayının alınmasının gerektiği ve fazla çalışma süresinin toplamının bir yılda 270 saatten fazla olamayacağı hüküm altına alınmıştır.

Kanun’un 41’inci maddesine dayanılarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yayımlanan “İş Kanunu’na İlişkin Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliği”nin 5’inci maddesinde de, fazla çalışma süresinin toplamının bir yılda 270 saatten fazla olamayacağı, süre sınırının işyerlerine veya yürütülen işlere değil, işçilerin şahıslarına ilişkin olduğu belirtilmektedir.

İş Kanunu ve bu Kanun’a dayanılarak çıkarılan Yönetmelik’te fazla çalışma süresinin istisnai durumlar haricinde yıllık 270 saat ile sınırlandırıldığı görülmektedir. Bu durum, genel bakımdan çalışma süresi olan haftada en çok 45 saattin asıl olduğu, fazla çalışmanın ise istisnai bir durum olarak yıl içinde belirli sınırlar dâhilinde işçinin onayı alınarak yaptırılabileceğini göstermektedir.

Şirket bünyesinde çalışan işçilere ait fazla çalışma süreleri incelendiğinde, yıllık olarak belirlenen 270 saatin üzerinde çok sayıda personele fazla çalışma yaptırıldığı anlaşılmaktadır. Tabloda “yıllık fazla çalışma süresi” en fazla olan ilk sekiz personele örnek olarak yer verilmiş olup, personelin birçoğunun yıllık üst limitin üzerinde çalıştırıldığı anlaşılmaktadır.

‌Tablo 4: 2023 Yılına İlişkin Personel Yıllık Fazla Çalışma Süreleri

Şirket yetkilileri, günlük üretilen ekmek sayısının artması, 6 Şubat depremi sonrasında bölgede personelin faaliyet göstermesi, 2023 yılı içerisinde yürürlüğe giren EYT uygulaması ve unlu mamüllerin üretiminde nitelikli ve tecrübeli eleman çalıştırma gereksinimi gibi nedenlerle yıllık fazla çalışma sürelerinin aşıldığı belirtilmektedir. Bununla birlikte, fazla çalışma uygulamasının mevzuata uygun biçimde yürütülebilmesi için, 2023 yılı içinde yeni üretim personelinin işe alındığı, artan iş gücü ihtiyacının önüne geçebilmek için üretim sürecinde makinalaşma süreçlerinin geliştirildiği de belirtilmektedir.

Her ne kadar, yeni personel alımlarının yapıldığı ve artan işgücü ihtiyacının önüne geçmek için fabrikada üretim altyapısının makinalaştırılmasına yönelik yatırımların gerçekleştirildiği belirtilse de aynı konunun 2020 ve 2022 yılı denetim raporunda da bulgu konusu yapıldığı, süreç içinde uygulamanın düzeltilmeyip benzer şekilde devam ettirildiği anlaşılmaktadır.

Mevzuat uyarınca belirlenen yıllık fazla çalışma sürelerine ilişkin sınırın aşılmaması gerekir.