İdarenin irtifak hakkı verilmek suretiyle yaptırılıp işletilmesi sözleşmelerinde yer alan “süre sonunda her türlü borçtan ari, bakımlı ve kullanılabilir durumda bedelsiz olarak idareye devredilir” hükmü gereği tesislerin bakım onarımının yeterince takip edilmediği ve ana yapıların korunması ile ilgili kontrollerin eksik yapıldığı görülmüştür.

Eskişehir Büyükşehir Belediyesi ile Yatırımcı Firma arasında 24.10.2018 tarihinde imzalanmış olan “4153 Ada 1 Parsel Üzerinde İşletme ve İrtifak Hakkı Verilmesi Karşılığında, Bütün Masrafları İrtifak Hakkı Sahibi Tarafından Karşılanmak Suretiyle Yaptırılması ve İşletilmesi İşine Ait Sözleşme”nin;

“Tesisin İşletmeye Alınması ve İşletme Esasları” başlıklı 5’inci bölümünde yer alan “İşletmenin Genel Esasları” başlıklı 16’ncı maddesi üçüncü fıkrasında;

“Tesisin, sözleşme süresi sonuna kadar hizmete amade ve iyi bir halde bulundurulması, onaylı projelere göre yapılmış şekliyle muhafazası, periyodik bakım, onarım, boya-badana ve yenilenmelerinin zamanında yapılması, tesis bünyesindeki ve katlarda bulunan yeşil alan ve peyzajın sürekli olarak bakımlı halde bulundurulması ve gerektiğinde yenilenmesi irtifak hakkı sahibinin sorumluluğundadır. Bakım, onarım ve yenileme çalışmaları, tesiste sunulan hizmetlerin kesintiye uğramasını minimum seviyede tutacak şekilde yürütülecektir.”

Denilmekte iken “İşletme Süresinin Tamamlanması ve Tesisin İdareye Devir Esasları” başlıklı 6’ncı bölümünde yer alan “Tesisin Muayenesi ve Eksikliklerin Giderilmesi” başlıklı 24’üncü maddesinde;

“Sözleşme süresi sonunda tesis, her türlü borçtan ari, normal yıpranma dışında bakımlı, kullanılabilir halde ve bütün donanımı ile birlikte işletmeye hazır durumda bedelsiz olarak İdareye devredilecektir.

İdare, sözleşme süresinin bitimine sekiz ay kala, tesisin muayenesini yapmak üzere üç kişilik bir komisyon kuracak; bu komisyona irtifak hakkı sahibi veya yetkili temsilcisi de katılacaktır. Komisyon, tesisin tamamı üzerinde yapacağı muayene sonucu üç nüsha olarak düzenleyeceği ayrıntılı bir raporu en geç sözleşme süresinin bitimine altı ay kala İdareye verecektir. Rapor irtifak hakkı sahibi veya yetkili temsilcisi tarafından da imzalanacaktır. İrtifak hakkı sahibi veya yetkili temsilcisi rapora imza koymaktan imtina ederse, bu durum komisyonca tutulacak bir tutanakla tespit edilecektir.

İdare kendisine sunulduğu tarihten itibaren 10 gün içerisinde komisyon raporunun bir nüshasını irtifak hakkı sahibine veya yetkili temsilcisine yazılı olarak tebliğ edecektir.

Komisyon raporunda tesisin her türlü borçtan ari, normal yıpranma dışında bakımlı ve kullanılabilir durumda olmadığının belertilmesi halinde, irtifak hakkı sahibi, tespit edilen bu eksiklikleri sözleşme süresinin bitimine kadar gidermek zorundadır. Bu süre sonunda irtifak hakkı sahibi tarafından eksikliklerin giderilmediği tespit edilirse, İdare, hüküm almaya gerek olmaksızın masrafları irtifak hakkı sahibine ait olmak üzere eksiklikleri tamamlatmaya yetkilidir.

Ayrıca, sonunda irtifak hakkı sahibi İdarenin bu sebeple uğradığı ve ileride uğrayabileceği her türlü zarar-ziyanı da karşılamak zorundadır.”

Düzenlemesi yer almaktadır.

Yukarıda yer alan düzenlemelere benzer düzenlemeler İdarenin yapmış olduğu diğer yap-işlet-devret sözleşmelerinde de mevcuttur.

Sözleşmelerde yer alan bu düzenlemeler, İdarenin sözleşme konusu tesisi her aşamada denetlemesini, tespit edilen eksikliklerin giderilmesinin takibini gerektirmektedir. Çünkü, tesislerin işletme aşamasındaki bakım onarım eksikleri, tesisin ana yapısına zarar verebilir ve uzun vadede tesisin ömrünü kısaltabilir ki bu da kamu zararı oluşturabilir. Söz konusu eksikliklerin tesisisin tesliminden önce giderilebileceği iddia edilebilirse de söz konusu bakım onarım eksikliklerinin tesisisin ana yapısına da zarar vererek geri dönülemez sonuçlara neden olabileceği açıktır. Nitekim, yerinde yapılan bazı tespitler, tesislerin bakım onarımlarının takip edilmediğini bunun da ana yapıya zarar verebilecek nitelikte olduğunu göstermiştir.

İdarenin yap-işlet-devret usulü ile yaptırmış olduğu tesisler ile ilgili olarak, söz konusu tesisler işletme süresinin sonunda İdareye devredileceği için sözleşmelerinde yer alan bakım onarım hükümlerinin titizlikle takip edilmesi gerekmektedir.