Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 191- İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabının niteliğini düzenleyen 153’üncü maddesinde mahalli idarelerin, bir bedel karşılığı satmak üzere ürettikleri mal veya hizmetin üretim girdisi olarak satın aldıkları mal veya hizmetlere ilişkin olarak ödemiş oldukları Katma Değer Vergisini indirim konusu yapacağı, bunun dışında kurumun satışa konu olmayan kamu hizmeti üretiminde nihai tüketici olarak kullanmak veya tüketmek üzere satın alınmış mal veya hizmet için ödenen Katma Değer Vergisinin indirim konusu yapılamayacağı ve bu tutarların ilgili gider hesabı veya varlık hesabına yapılacak muhasebe kaydında maliyet bedeline ilave edileceği hükme bağlanmıştır.

Mezkur Yönetmelik’in 190- Devreden Katma Değer Vergisi Hesabının işleyişini düzenleyen 152’nci maddesinde;

Ay sonlarında devreden katma değer vergisi hesabı ile indirilecek katma değer vergisi hesabının borç bakiyeleri toplamı, hesaplanan katma değer vergisi hesabının alacak bakiyesinden fazla ise, sonraki döneme devreden katma değer vergisi tutarının bu hesaba borç, hesaplanan katma değer vergisi hesabının alacak bakiyesinin 391- Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabına borç, indirilecek katma değer vergisi hesabının borç bakiyesinin 191- İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabına alacak, varsa devreden katma değer vergisi hesabının borç bakiyesinin 190- Devreden Katma Değer Vergisi Hesabına alacak kaydedileceği,

Ay sonlarında hesaplanan katma değer vergisi hesabının alacak kalanı, devreden katma değer vergisi hesabı ile indirilecek katma değer vergisi hesabının borç kalanları toplamından

fazla ise, söz konusu farkın 360- Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabına alacak, bu hesabın borç bakiyesinin bu hesaba alacak, indirilecek katma değer vergisi hesabının borç bakiyesinin 191- İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabına alacak, hesaplanan katma değer vergisi hesabının alacak bakiyesinin ise 391- Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabına borç kaydedileceği,

hususu düzenlenmiştir.

Yine aynı Yönetmelik’in 360- Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabının niteliğini düzenleyen 269’uncu maddesinde ödenecek vergi ve fonlar hesabının mevzuatı gereği kamu idarelerince sorumlu veya mükellef sıfatıyla vergi dairesine ödenmesi gereken her türlü vergi, resim, harç ve benzeri borç tutarlarının izlenmesi için kullanılacağı hüküm altına alınmıştır.

Belediyenin muhasebe kayıtları incelendiğinde, önceki yıllarda satışa konu olmayan kamu hizmeti üretiminde nihai tüketici olarak kullanmak veya tüketmek üzere satın alınmış mal veya hizmet için ödenen katma değer vergisinin indirim konusu yapılarak 191- İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabına kaydedildiği, kaydedilen bu tutarların ay sonlarında 190- Devreden Katma Değer Vergisi Hesabının borç tarafına kaydedilerek 2018 Mali Yılı açılış hesaplarında 190- Devreden Katma Değer Vergisi Hesabının borç tutarının olması gerekenden 4.489.080,89- TL fazla olduğu ve bu yönüyle ilgili hesabın gerçek durumu yansıtmadığı görülmüştür.

Yukarıda belirtilen hatalı uygulama neticesinde 190- Devreden Katma Değer Vergisi Hesabında biriken fazla tutar, yıl içerisindeki harcamalardan kaynaklanan ve Yönetmelik gereği 360- Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabına kaydedilerek bir sonraki dönem beyan edilip ilgili vergi dairesine ödenmesi gereken Katma Değer Vergisinin 190- İndirilecek Katma Değer Vergisi hesabından mahsup edilmesine, böylece ilgili Vergi Dairesine ödenmesi gereken tutarın da ödenmemesine sebebiyet vermektedir.

Kamu idaresi cevabında; “Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 152’nci maddesi gereği 190- Devreden KDV Hesabındaki rakamın 2009 yılında 5747 sayılı Kanun ile Belediyemize bağlanan Sarnıç Belediyesinin mizanından kaynaklanan ve 3.123.632,06 TL ile devir gelmiş olup, daha sonraki yıllarda Belediyemiz tarafından Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği ilgili maddeleri gereğince işlem yapılmış ve yapılmaya devam edilmektedir.” denilmektedir.

Sonuç olarak İdare cevabında 190- Devreden Katma Değer Vergisi Hesabındaki 4.489.080,89- TL’nin 3.123.632,06- TL’lik kısmının 5747 sayılı Büyükşehir Belediyesi

Sınırları İçerisinde İlçe Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile 2009 yılında Gaziemir Belediyesi’ne bağlanan Sarnıç Belediyesi’nin mizanından kaynaklandığı belirtilmiş, ancak geriye kalan 1.365.448,83- TL’lik kısmına ilişkin herhangi bir açıklama yapılmamıştır. Öte yandan bulguda da belirtildiği üzere, 190- Devreden Katma Değer Hesabında kayıtlı 4.489.080,89- TL geçmiş yıllarda alımı yapılan maddi duran varlıkların maliyet bedeline dâhil edilmesi gereken tutarlar ile doğrudan gider yazılması gereken tutarlardan oluştuğundan bu ayrımın yapılarak ilgili maddi duran varlıkların maliyet hesaplarına eklenmek ve ilgisine göre doğrudan giderleştirilmek suretiyle bu tutarın kayıtlardan çıkarılmasının uygun olacağı düşünülmektedir. Aksi durumda Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 152’nci maddesi gereği, İdarenin her ay 190- Devreden Katma Değer Vergisi Hesabı ile 191- İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabının borç bakiyeleri toplamı 391- Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabının alacak bakiyesinden fazla olduğundan, 190- Devreden Katma Değer Hesabında kayıtlı hatalı tutar kadar 360- Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabına kaydedilip ilgili Vergi Dairesine beyan edilmesi gereken Katma Değer Vergisinin beyan edilmemesine sebebiyet verilmektedir. Bu durum ise Maliye Bakanlığını bahse konu hatalı tutar kadar vergi gelirinden mahrum bırakabilmektedir.

Mamafih geçmiş yıllarda 191- İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabına yapılmış hatalı kayıtlar sebebiyle 2018 yılı Bilançosunda 190- Devreden Katma Değer Vergisi Hesabının hatalı tutarlar içermesine sebep olunmuştur. Böylece 190- Devreden Katma Değer Vergisi Hesabı bakımından Bilanço doğru ve güvenilir bilgi içermemektedir.