İşletmenin hesap ve işlemlerinin incelenmesi sonucunda; İşletme birimlerine ait dava ve icra konusu alacakların, 128 Şüpheli Ticari Alacaklar Hesabında izlenmediği ve bu alacaklar için karşılık ayrılmadığı görülmüştür.

Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “Temel muhasebe kavramları” başlıklı 29’uncu maddesiyle; tam açıklama kavramı, malî tablolar, bu tablolardan yararlanacak olanların doğru karar vermelerine yardımcı olacak ölçüde yeterli, açık ve anlaşılır şekilde düzenlenir ve ihtiyatlılık kavramı, muhasebe uygulamasında muhtemel risklere ve olaylara karşı bu Yönetmelikte belirtilen durumlarda karşılık ayrılır, faaliyet sonucunu değiştirmeye yönelik olarak gizli yedekler ya da gereğinden fazla karşılık ayrılamaz şeklinde tanımlanmıştır.

Aynı Yönetmeliği’n,


  1. Şüpheli Ticari Alacaklar Hesabına ilişkin “Hesabın niteliği” başlıklı 109’uncu maddesinde;

    “(1) Şüpheli ticari alacaklar hesabı, işletmelerin mal ve hizmet satış faaliyetleri sonucu ortaya çıkan ve ödeme süresi geçmiş bu nedenle vadesi bir kaç defa uzatılmış veya protesto edilmiş, yazı ile birden fazla istenmiş ya da dava veya icra safhasına aktarılmış alacakların izlenmesi için kullanılır.”

    “Hesabın işleyişi” başlıklı 110’uncu maddesinde;


    “(1) Şüpheli ticari alacaklar hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir:

    a) Borç


    1) Tahsili şüpheli hâle gelen alacaklar bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir.


    (…)”


  2. Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı Hesabına ilişkin “Hesabın niteliği” başlıklı 111’inci maddesinde;

“(1) Şüpheli ticari alacaklar karşılığı hesabı, şüpheli ticari alacaklar için ayrılan karşılıkların izlenmesi için kullanılır.

(2) Teminatlı alacaklarda karşılık, teminatı aşan kısım için ayrılır. Ayrılan karşılığın hangi alacaklara ait olduğu muhasebeleştirme belgesinde belirtilir.”

“Hesabın işleyişi” başlıklı 112’nci maddesinde;


“(1) Şüpheli ticari alacaklar karşılığı hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir:

  1. Alacak


    1) Şüpheli hâle gelen ticari alacaklar için ayrılan karşılık tutarları bu hesaba alacak, 654 Karşılık Giderleri Hesabına borç kaydedilir.

    (…)”


    Hükümlerine yer verilmektedir.


    Buna göre; İşletmenin, mal ve hizmet satış faaliyetleri sonucu ortaya çıkan, ödeme vadesi geçmiş olan ve bu nedenle vadesi bir kaç defa uzatılmış, protesto edilmiş, yazı ile birden fazla istenmiş veya dava ya da icra safhasına aktarılmış alacaklarının, 128 Şüpheli Ticari Alacaklar Hesabına borç, ilgili alacak hesabına alacak kaydı yapılarak 128 no’lu hesapta izlenmesi gerekmektedir.

    Ayrıca, bu alacaklardan teminatı bulunmayanlara, 129 Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı Hesabı alacak, 654 Karşılık Giderleri Hesabı borç kaydı yapılmak suretiyle karşılık ayrılır.

    Yapılan incelemede; İşletmenin, 2020 yılsonu itibariyle dava konusu olan ve davası halen devam eden 11.545.311,34 TL ve icra safhasında bulunan 12.490.373,82 TL alacağının bulunduğu; ancak, 2020 yılı mali tablolarında, 128, 129 ve 654 no’lu hesaplara intikal ettirilmiş bir tutarın olmadığı anlaşılmıştır.


    Kamu İdaresince söz konusu tutarlardan sadece özel bir şirkete ait olan elektrik tüketim bedellerine ilişkin kayıtların yapılması, 2021 yılı içerisinde Ege Üniversitesi Döner Sermaye Saymanlık Müdürlüğünden istenmiştir. Dolayısıyla 2020 yılsonu mali tablolarında, bu tutar da dâhil olmak üzere hatalı durumla ilgili herhangi bir değişiklik olmamıştır.

    Yukarıda belirtilen hükümler gereği İşletmenin, dava ve icra safhasındaki alacaklarını, 128 no’lu hesapta izlemesi ve bu alacaklar için 129 ve 654 no’lu hesapları kullanmak suretiyle karşılık ayırması gerekmektedir.

    İşletme tarafından söz konusu kayıtların yapılmamasının; Kurum mali tablolarının, 128, 129 ve 654 no’lu hesaplara yansıtılmayan tutarlar kadar hatalı mali bilgi içermesine ve şüpheli hale gelen alacakların, muhasebe kayıtlarında izlenmemesine neden olduğu değerlendirilmektedir.

Kararla ilgili sorunuz mu var?