İdare tarafından yılı içinde tahakkuk kaydı yapılan bazı gelir kalemlerindeki iadelerde 810-Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler hesabının kullanılmadığı görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “81-Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler Hesapları” başlıklı 386’ncı maddesinde; bu hesabın bütçe geliri olarak nakden veya mahsuben yapılan tahsilattan mevzuatı gereğince yapılan ret ve iadelerin izlenmesi için

kullanılacağı,

Aynı Yönetmelik’in “Hesabın işleyişi” başlıklı 389’uncu maddesinde ise aynen;

“(1) Bütçe gelirlerinden ret ve iadeler hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir.

1. Borç

   
   

   1. Tahakkuktan fazla tahsilatın iadesi gerektiği takdirde, iade edilecek tutar bir taraftan 120-Gelirlerden Alacaklar Hesabı veya ilgili diğer hesaplara borç, ilgili hesaba alacak; diğer taraftan bu hesaba borç, 805-Gelir Yansıtma Hesabına alacak kaydedilir.

   2. Her ne suretle olursa olsun tahsil edilen bütçe gelirlerinden yılı geçtikten sonra yapılan iade tutarları (gelir hesabı düzeltici işlemler) bir taraftan 630-Giderler Hesabı veya ilgili bilanço hesabına borç, ilgili hesaba alacak; diğer taraftan bu hesaba borç, 805-Gelir Yansıtma Hesabına alacak kaydedilir.

   3. Yukarıda sayılanlar dışında her ne suretle olursa olsun tahsil edilen bütçe gelirlerinden yılı içinde yapılan iade tutarları (gelir hesabı düzeltici işlemler) bir taraftan 600- Gelirler Hesabı veya ilgili bilanço hesabına borç, ilgili hesaba alacak; diğer taraftan bu hesaba borç, 805-Gelir Yansıtma Hesabına alacak kaydedilir.” denilmektedir.

Yukarıdaki mevzuat hükümlerinden anlaşılacağı üzere tahsil edilen bütçe gelirlerinden yılı içinde yapılan iade tutarları (gelir hesabı düzeltici işlemler) 810-Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler hesabına borç kaydedileceği belirtilmektedir.

İdareye ait hesap ve işlemlerin incelenmesi neticesinde, özellikle hal rüsum cezası tahsilatlarında yapılan birçok iade işlemlerinde ilgili muhasebe kayıtlarının ters kayıt yapılarak kapatıldığı, 810-Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler Hesabına herhangi bir kayıt yapılmayarak bu hesabın borç tarafının olması gerekenden az, 800-Bütçe Gelirleri hesabının borç tarafının ise olması gerekenden fazla olduğu tespit edilmiştir.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından; muhasebe kayıtlarındaki olası hataların önüne geçilebilmesi için Aylık Muhasebe Kontrolü İş Akış Prosedürü’ne kontrol maddesi eklendiği ve bu madde doğrultusunda muhasebe kayıtlarının kontrolü sağlandığı ifade edilmiştir. Ancak idare tarafından hatalı muhasebe kayıtlarının düzeltildiğine ilişkin herhangi bir kanıtlayıcı bilgi ve belge sunulmamıştır. . Dolayısıyla, İdarenin yerine getirildiğini belirttiği

çalışmalar yılında yapılmamış olduğundan, 2022 yılı bilançosunda 810-Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler Hesabının borç tarafının olması gerekenden az, 800-Bütçe Gelirleri hesabının borç tarafının ise olması gerekenden fazla tutarda yer almasına sebebiyet verilmiştir.

Sonuç olarak, tahakkuka kaydı yapılıp tahsilatı gerçekleştirilen işlemlerin daha sonra iadesi halinde 810-Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler hesabının kullanılarak muhasebeleştirilmesi gerektiği düşünülmektedir.