Kurum adına tapuda kayıtlı bulunan taşınmazlarının bir kısmının ihale yapılmayarak ilçede faaliyet gösteren odalar tarafından işgalli olarak kullanıldığı, belediyece bu uygulamanın bir kiralama yöntemi gibi kullanıldığı ve işgalin sonlandırılması adına yasal girişimlerde bulunulmadığı tespit edilmiştir.

13.7.2005 tarih ve 25874 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 5393

sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin yetkileri ve imtiyazları” başlıklı 15’inci maddesinin sekizinci fıkrasında; “Belediye mallarına karşı suç işleyenler Devlet malına karşı suç işlemiş sayılır. 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 75’inci maddesi hükümleri belediye taşınmazları hakkında da uygulanır” hükmü yer almaktadır.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “Ecrimisil ve tahliye” başlıklı 75’inci maddesinde;

“Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların, gerçek ve tüzelkişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanunun 9 uncu maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, idareden taşınmaz ve değerleme konusunda işin ehli veya uzmanı üç kişiden oluşan komisyonca tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere tespit ve takdir edilecek ecrimisil istenir. Ecrimisil talep edilebilmesi için, Hazinenin işgalden dolayı bir zarara uğramış olması gerekmez ve fuzuli şagilin kusuru aranmaz.

(Ek cümle: 23/7/2010-6009/24 md.) Ecrimisile itiraz edilmemesi halinde yüzde yirmi, peşin ödenmesi halinde ise ayrıca yüzde onbeş indirim uygulanır. Ecrimisil fuzuli şagil tarafından rızaen ödenmez ise, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil olunur.

İşgal edilen taşınmaz mal, idarenin talebi üzerine, bulunduğu yer mülkiye amirince en geç 15 gün içinde tahliye ettirilerek, idareye teslim edilir. …” denilmektedir.

Yukarıdaki yer alan mevzuattan da anlaşılacağı üzere, ecrimisil bir kiralama yöntemi olmadığı gibi olağan bir yöntem de değildir. İşgale uğrayan ve sonradan tespit edilen kamuya ait taşınmaz mal için fuzuli şagilden bunun bedelinin adeta bir tazminat suretinde alınmasıdır. Maddenin dördüncü fıkrasında da belirtildiği üzere işgal edilen taşınmaz mal için mülki amire talepte bulunulması ve mülki amir tarafından söz konusu taşınmazın 15 gün içinde tahliye ettirilmesi esastır. Aksi bir uygulama mevzuata aykırı olacağı gibi idare malını haksız ve hukuksuz bir şekilde işgal edenin ödüllendirilmesi sonucunu doğuracaktır.

Yapılan incelemede üyeleri ilçede faaliyet gösteren esnaflardan oluşan esnaf odasının pazar yerinde bulunan bazı işyerlerini ihale usulüne tabi olmadan işgalli olarak kullandığı tespit edilmiştir.

Belediye cevabında Belediye Meclisince çıkarılan Pazaryerleri Hakkında Yönetmelik'te

“Pazar yerleri, Belediyeler veya yüzde ellisinden fazlasına sahip oldukları iştiraklerince işletilir ve bu yetki devredilemez. Ancak, pazar yerlerinin işletilmesine ilişkin bazı hizmetler bu yönetmelik ve ilgili mevzuat hükümlerine aykırı hüküm içermeyecek şekilde yapılacak belli süreli protokoller ile Meslek kuruluşları eliyle yürütülebilir” hükmünün bulunduğunu ve bu hükme istinaden yapılan protokol çerçevesinde pazaryerlerinde bulunan çay ocağı ve tuvaletlerden Belediye Meclisince kabul edilmiş işgaliye m2 birim fiyatı üzerinden tahsis ücreti alındığını ifade etmiştir.

Ancak Belediye Meclisince çıkarılan Yönetmelik hükmünde "bu yönetmelik ve ilgili mevzuat hükümlerine aykırı hüküm içermeyecek şekilde yapılacak belli süreli protokoller" denilmiş ve yapılacak protokolün ilgili mevzuat hükmüne aykırı olamayacağı açıkça belirtilmiştir. Yukarıda ifade edildiği üzere 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'na göre ihale edilmesi gereken bir taşınmazın protokol yapılmak suretiyle işgalli kullandırılması bahsi geçen Yönetmelik'e ve diğer ilgili mevzuatlara aykırılık teşkil edeceğinden işgalli kullandırılan taşınmazların tahliye işlemlerinin gerçekleştirilmesi, belediye mülkiyetinde bulunan bu yerlerin kiralama ihalesine çıkılarak rekabet ve eşitlik ilkelerine uygun olarak kiraya verilmesi gerekmektedir.