Karar Künyesi
Kurum gelir hesaplarında yapılan incelemeler neticesinde; ilan ve reklam işlerini mutat meslek olarak ifa eden bazı şirketler tarafından başkaları adına yapılan ilan ve reklamlara ait vergilerin mükellefler adına hesaplanıp sorumlu sıfatıyla belediyeye yatırılmadığı, bunun yerine söz konusu mahallerde yapılan ilan ve reklamlar bizzat söz konusu şirketlere aitmiş gibi beyanname verildiği, ayrıca söz konusu şirketlere kanuna aykırı olarak vergi indirimi uygulandığı tespit edilmiştir.
Vergi Sorumlusu Şirketlerin Vergi Mükellefi Gibi Yıllık Beyanname Vermeleri
2464 Sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun 12’nci maddesinde belediye sınırları ile mücavir alanları içinde yapılan her türlü ilan ve reklamın İlan ve Reklam Vergisine tabi olduğu, 13’üncü maddesinde İlan ve Reklam Vergisinin mükellefinin ilan ve reklamı kendi adına yapan veya yaptıran gerçek veya tüzel kişi olduğu belirtilmiş, aynı maddede ilan ve reklam işlerini mutat meslek olarak ifa edenlerin başkaları adına yaptıkları ilan ve reklamlara ait vergileri mükellefler adına ilgili belediyeye yatırmaktan sorumlu bulunduğu belirtilmiştir.
Kanun’un 15’inci maddesinin birinci fıkrasında tarifeler belirtilmiş, ikinci fıkrasının (d) bendinde aynen; “Vergi tarifesinin 1, 2 ve 4 üncü bentlerinde belirtilen ilan ve reklamların süresi 6 aydan; 3 üncü bendinde belirtilen ilan ve reklamın süresi 1 haftadan az olursa vergi miktarının yarısı alınır. 6 ayı geçen süreler 1 yıl, hafta kesirleri de tam hafta sayılır.” hükmüne yer verilmiştir.
Aynı Kanun’un 16’ncı maddesinde; vergiye tabi ilan ve reklamlarda, ilan ve reklam işinin mükellefçe yapılması halinde ilan veya reklam işinin yapılmasından önce mükellef tarafından, ilan ve reklam işinin bu işi mutat meslek olarak ifa edenler tarafından yapılması halinde ilan ve reklam işini yapanlarca ilan veya reklamın yapıldığı ayı takip eden ayın 20’nci günü akşamına kadar verilecek beyanname üzerine, tarh ve tahakkuk ettirileceği düzenlenmiştir.
5216 Sayılı Kanun’un büyükşehir belediyelerinin görev, yetki ve sorumluluklarını belirleyen 7’nci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendinde; büyükşehir belediyelerinin yetki alanında bulunan yol, meydan, bulvar, cadde ve ana yollar belirtilmiş, aynı Kanun’un 23’üncü maddesinde bu alanlar ile bu alanlara cephesi bulunan binalar üzerindeki her türlü ilân ve reklamların vergileri ile asma, tahsis ve bakım ücretlerinin büyükşehir belediyesinin gelirleri arasında olduğu ifade edilmiştir.
Bu kapsamda Kurum tarafından söz konusu alanlar ile belediyeye ait otobüs duraklarında bulunan reklam ünitesi, billboard, köprü alınlığı, CLP, vitrin vb. kent mobilyası yapmak ve söz konusu reklam alanlarını işletmek üzere çeşitli tarihlerde 8 ayrı ihale yapılmış ve söz konusu işler çeşitli firmalara tevdi edilmiştir. Söz konusu yüklenici firmalar da ya bizzat kendileri ya da görevlendirdikleri alt yüklenicileri eliyle mezkûr reklam alanlarında diğer şirketlerin haftalık/aylık reklamlarını yayımlamışlardır.
Ne var ki üçüncü kişilere ait yapılan bu ilan ve reklamlara ait vergiler; mükellef, ilan süresi, haftaya veya 6 aya tamamlama kriteri ve ilan alanı itibariyle tek tek hesaplanıp aylık olarak Kuruma beyan edilmemiş, bunun yerine ihale edilen tüm alan üzerinden sanki yüklenici firma ilan ve reklamın da sahibi gibi tüm yıl tek bir ilan yapılmış gibi beyanname verilmiştir.
Yukarıda detaylı bir şekilde açıklanan 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nda ilan ve reklam işini mutat meslek olarak ifa eden sorumluların beyannameyi nasıl verecekleri anlatılmıştır. Bu kapsamda ilan ve reklam veren üçüncü kişilerin her biri için ilan verme süresi ve bu süreye göre haftalık veya 6 aylık süreye tamamlama kriteri esas alınarak verginin vergi sorumlusu tarafından hesaplanması, hesaplanacak tutarın ilan ve reklam sahibinden tahsil edilerek izleyen ay itibariyle belediyeye beyan edilmesi gerekmektedir. Söz konusu hususun dikkate alınmayarak ihaleyi alan firmanın vergi mükellefi gibi davranması vergi tutarının ve vergi mükellefiyetinin tespitinde hataya sebep olmakta, mevzuata aykırı işlem gerçekleştirilmektedir.
Kurumdan İlan ve Reklam Yerlerinin Kurulması ve İşletilmesi İşini Alan Şirketler ile Belediyeye Ait Otobüslerin İç-Dış Reklam İşini Alan Şirkete Vergi İndirimi Yapılması
İdarenin önemli gelir kaynaklarından olan birçok vergi ve harç gibi İlan ve Reklam Vergisi de 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nda düzenlenmiştir. Söz konusu Kanun’un 24.05.2013 tarih ve 6487 sayılı Kanun’la değişik 96’ncı maddesinin (A) fıkrasında
Cumhurbaşkanının (önceleri Bakanlar Kurulu) bu Kanun’da en az ve en çok miktarları gösterilen vergi ve harçların tarifelerini belediye grupları itibarıyla tayin ve tespit edeceği hüküm altına alınmıştır.
Aynı fıkraya 6527 sayılı Kanun ile eklenen ikinci paragrafta ise Kanun’un 15’inci maddesinde yer alan maktu ilan ve reklam vergisi tarifesinin Kanun’da belirtilen en alt ve en üst sınırları aşmamak şartıyla mahallin çeşitli semtleri arasındaki sosyal ve ekonomik farklılıklar göz önünde tutularak ilgili belediye meclislerinin önerisi, İçişleri Bakanlığının görüşü ve Hazine ve Maliye Bakanlığının teklifi üzerine Cumhurbaşkanınca tespit edileceği belirtilmiş, tespit edilen bu tutarların, her takvim yılı başından geçerli olmak üzere bir önceki yıla ilişkin olarak Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre belirlenen yeniden değerleme oranında arttırılacağı ifade edilmiştir.
Bu madde uyarınca 45 seri no.lu Belediye Gelirleri Kanunu Genel Tebliği yayımlanmış, belediyelerin söz konusu tarife tespitleri için yapacakları çalışmalar detaylı bir şekilde anlatılmıştır.
Cumhurbaşkanınca tespit yapılıp tarifeler tamamlanıncaya kadar geçecek sürede harç ve vergilerin nasıl uygulanacağı ise 2464 sayılı Kanun’un Geçici 7’nci maddesinde hüküm altına alınmıştır. Bu maddeye göre mezkûr devrede belediyeler tarafından 2013 yılında uygulanmak üzere belediye meclislerince belirlenmiş olan maktu vergi ve harç tarifelerinin uygulanması gerektiği kanuni bir zorunluluk olarak belirtilmiştir.
Yukarıda detaylı bir şekilde anlatıldığı üzere belediye meclisince önerilip Cumhurbaşkanınca kabul edilecek tarifeler yürürlüğe girinceye kadar 2013 yılında uygulanmak üzere belediye meclisince belirlenen ilan ve reklam vergisi tarifeleri uygulanmak zorundadır. Kanun’da açıkça belirtilmiş, hesap ve uygulanması detaylı olarak açıklanmış bir hususta belediye meclis kararı ile değişiklik yapılması, bazı kişi ve kurumlara her ne sebeple olursa olsun indirim sağlanması mümkün değildir. Zira Anayasa’nın “Vergi Ödevi” başlıklı 73’üncü maddesinde aynen;
“Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerin muaflık, istisnalar ve indirimleriyle oranlarına ilişkin hükümlerinde kanunun belirttiği yukarı ve aşağı sınırlar içinde değişiklik yapmak yetkisi Cumhurbaşkanına verilebilir” hükmüne yer verilerek söz konusu yetkinin münhasıran Cumhurbaşkanında olduğu ifade edilmiştir.
İlan ve Reklam Vergisi tahakkukları üzerinde yapılan incelemelerde; çeşitli tarihlerde belediye meclis kararları alınarak Kurumdan ilan ve reklam yerlerinin kurulması ve işletilmesi işini alan şirketler ile Belediyeye ait otobüslerin iç-dış reklam işini alan şirket için 2464 sayılı Kanun’un amir hükmü gereği uygulanması gereken 2013 yılı tarifeleri yerine daha düşük tutarlı tarifeler belirlendiği tespit edilmiştir.
2013 yılı tarifesinde ışıklı veya projeksiyonlu ilan ve reklamlardan; 5216 sayılı Kanun ile bağlanan ilçe belediyeleri sınırlarında olanlar için 40,00 TL/m2, metropol caddeler için 70,00 TL/m2, metropol bulvarlar için 140 TL/m2 tarife belirlenmiş olmasına rağmen Belediye Meclisinin 14.08.2015 tarih ve 1632 ve 1633 sayılı Kararları ile köprü, alt-üst geçit alınlıkları, Bilboard, Kuleboard, Megalight, Raket, Otobüs Durakları ve benzeri yerlerde yüklenici firmalar tarafından yapılan ilan ve reklamlar için ilan ve reklam vergisi tutarı 30 TL/m2 olarak belirlenmiş, bu şekilde Kanun’un uygulanmasını emrettiği tarifelerde bazı şirketler için mevzuata aykırı olarak indirime gidilmiştir.
Benzer şekilde 2013 yılı tarifesinde motorlu taşıt araçlarının içine veya dışına konulan ilan ve reklamlar için 40 TL/m2 tarife tutarı belirlenmiş olmasına rağmen Belediye Meclisinin 16.08.2012 tarih ve 1329 sayılı Kararı ile belediye tarafından kiraya verilen veya verilecek olan motorlu araçlar (otobüsler) ile bu araçlar üzerine asılan veya yapıştırılan reklamlarla ilgili 10,00 TL/m2 tarife tutarı belirlenmiş, aynı Karar’da söz konusu tutarın her sene ÜFE oranında artış yapılarak güncelleneceği hükme bağlanmıştır. Bu kapsamda yapılan güncellemeler sonucunda 2019 yılında uygulanan tarifenin 19,75 TL/m2 olduğu, bu tutarın dahi Kanunen uygulanması gereken tutarın çok altında olduğu tespit edilmiştir.
Yukarıda da belirtildiği üzere kanunlarda belirlenen vergi ve harçlarda kanunlarda belirtilen sınırlar dâhilinde indirim yapabilme yetkisi Anayasa ile münhasıran Cumhurbaşkanına verilmiştir. 2464 sayılı Kanun’da yer alan amir hüküm gereğince 2013 yılında Belediye Meclisince belirlenmiş tarifenin uygulanması zorunlu tutulmuşken hangi sebeple olursa olsun bazı şirketlere bu tutarlar yerine daha düşük tutarlı tarife uygulanması mümkün değildir. Söz konusu husus hukuka aykırı olduğu gibi aynı zamanda açık bir yetki gaspıdır. Bu nedenle söz konusu hatalı uygulamadan derhal vazgeçilmesi ve geçmişe dönük zamanaşımına uğramayan tutarlar için tahakkuk kayıtlarının yapılması önem arz etmektedir.