Vilayetler Turizm ve Ticaret Anonim Şirketinde 102 Banka Hesabından yapılan ödemelerde aracı hesap olarak 103 Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabının kullanılmadığı tespit edilmiştir.

Vilayetler Birliği Ana Tüzüğü’nün 5’inci maddesinin (j) bendinde;

“Ekonomik, turistik, kültürel, sportif, eğitim ve sosyal amaçlı tesisler yapmak, yaptırmak, işlettirmek, işletmeler ve şirketler kurmak ve bu konuda da gerektiğinde merkezi idare ile işbirliği yapmak. Kamuya ait kültür varlıklarını korumak amacıyla tarihi eser konumundaki binaların restorasyon çalışmalarına destek olmak. Ayrıca vakıf kurmak ve mevcut vakıflara ortak olmak,” ifadesine yer verilmektedir.

Aynı Tüzüğün 8’inci maddesinin (p) bendinde ise;

“Bütçe içi işletmeler ile Türk Ticaret Kanununa tabi ortaklıklar kurmak veya bu ortaklıklardan ayrılmaya karar vermek.” denilmektedir.

14.02.2011 tarih ve 27846 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun “Defter tutma ve envanter” başlıklı 64’üncü maddesinin 1’inci bendinde;

“Her tacir, ticari defterleri tutmak ve defterlerinde, ticari işlemleriyle ticari işletmesinin iktisadi ve mali durumunu, borç ve alacak ilişkilerini ve her hesap dönemi içinde elde edilen neticeleri, bu Kanuna göre açıkça görülebilir bir şekilde ortaya koymak zorundadır. Defterler, üçüncü kişi uzmanlara, makul bir süre içinde yapacakları incelemede işletmenin faaliyetleri ve finansal durumu hakkında fikir verebilecek şekilde tutulur. İşletme faaliyetlerinin oluşumu ve gelişmesi defterlerden izlenebilmelidir.”,

Aynı maddenin 5’inci bendinde;

“...Bu Kanunun defter tutma, envanter, mali tabloların düzenlenmesi, aktifleştirme, karşılıklar, hesaplar, değerleme, saklama ve ibraz hükümleri 213 sayılı Kanun ile diğer vergi kanunlarının aynı hususları düzenleyen hükümlerinin uygulanmasına, vergi kanunlarına uygun olarak vergi matrahının tespit edilmesine ve buna yönelik mali tabloların hazırlanmasına engel teşkil etmez.” hükümlerine yer verilmektedir.

26.12.1992 tarih ve 21447 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 1 Seri No’lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’nin “Tekdüzen Hesap Çerçevesi, Hesap Planı ve Hesap Planı Açıklamaları” başlıklı (c) bendinde;

“…

103. VERİLEN ÇEKLER VE ÖDEME EMİRLERİ (-)

İşletmenin üçüncü kişilere bankalardan çekle veya ödeme emri ile yapacağı ödemeler bu hesapta izlenir.

İşleyişi:

Kişilere çek ve ödeme emri verildiğinde hesaba alacak; çek ve ödeme emirlerinin bankadan tahsil edildiği anlaşıldığında bu hesaba borç, bankalar hesabına alacak kaydedilir.” şeklinde düzenleme yapılmıştır.

Bankalardan yapılacak ödemeler veya verilen çekler söz konusu olması halinde ilk önce ilgili hesaba borç 103 Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabına alacak kaydı, ilgiliye ödemenin yapıldığının bankadan gelen hesap özeti veya banka mutabakatından anlaşılması durumunda da 103 Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabına borç, 102 Bankalar Hesabına alacak kaydı yapılmalıdır.

Yapılan denetimlerde, Vilayetler Turizm ve Ticaret Anonim Şirketinin banka ödemelerini 103 Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabı kullanılmadan yerine getirdiği görülmüştür.

Bu itibarla Vilayetler Turizm ve Ticaret Anonim Şirketinin 103 Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabı kullanılmadan banka ödemelerini yerine getirmesi mevzuata aykırılık teşkil etmektedir.

Kamu idaresi cevabında; “Şirketimizin faaliyetleri çerçevesindeki ödemeler 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümleri de göz önünde bulundurularak genellikle banka kanalıyla gerçekleştirilmektedir. Bu çerçevede ilgili banka şubelerine verilen ödeme emirleri çok kısa sürede banka hesabımızdan çekilerek ilgili ödeme gerçekleşmektedir. Öte yandan Şirketimiz adına alınmış olan çek olmadığı ve ödemelerimizde çek kullanılmadığı için söz konusu hesap kullanılmamıştır. Hesabın kullanılması gereken durumlarda, Raporda yer alan bulgu ve öneriler doğrultusunda söz konusu hesabın kullanılmasına dikkat edilecektir.” denilmektedir.

Sonuç olarak Kamu idaresi cevabında, ödemelerin banka kanalıyla yerine getirildiğini, alınmış olan bir çekin olmadığı ve ödemelerinde çek kullanılmadığı ile raporda yer alan bulgu ve öneri de dikkate alınarak bu konuda daha dikkatli davranılacağı belirtilmiştir.

Bulguda alınan veya verilen bir çekten bahsedilmemiş olup Vilayetler Turizm ve Ticaret Anonim Şirketinde kişilere yapılan ödemelerde veya banka hesapları arası aktarmalarda 103 Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabının kullanılmasının gerekliliği vurgulanmıştır.

Bu itibarla Vilayetler Turizm ve Ticaret Anonim Şirketinde kişilere bankadan yapılan ödemelerde veya banka hesapları arasında yapılan aktarmalarda 103 Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabının mevzuat hükümlerine göre kullanılması gerekmektedir.

Bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.