Burdur Akaryakıt Hizmetleri Pazarlama Sanayi ve Ticaret A.Ş. (BAHTAŞ) tarafından Kamu İhale Kurulundan hangi mal veya hizmet alımlarının 4734 sayılı Kanun’a tabi olduğu, hangilerinin ise istisna kapsamında değerlendirilmesi gerektiği görüşü alınmadığı ve bazı alımların 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’na aykırı olarak ihalesiz yapıldığı tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Kapsam” başlıklı 2’nci maddesinde;

“Aşağıda belirtilen idarelerin kullanımında bulunan her türlü kaynaktan karşılanan mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihaleleri bu Kanun hükümlerine göre yürütülür:

a) Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri ile özel bütçeli idareler, il özel idareleri ve belediyeler ile bunlara bağlı; döner sermayeli kuruluşlar, birlikler (meslekî kuruluş şeklinde faaliyet gösterenler ile bunların üst kuruluşları hariç), tüzel kişiler.

….

d) (Değişik: 12/6/2002-4761/10 md.) (a), (b) ve (c) bentlerinde belirtilenlerin doğrudan veya dolaylı olarak birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlasına sahip bulundukları her çeşit kuruluş, müessese, birlik, işletme ve şirketler….” ve “İstisnalar” başlıklı 3’üncü maddesinde;

“…

g) 2 nci maddenin birinci fıkrasının (b) ve (d) bentlerinde sayılan kuruluşların, ticarî ve sınaî faaliyetleri çerçevesinde; doğrudan mal ve hizmet üretimine veya ana faaliyetlerine yönelik ihtiyaçlarının temini için yapacakları, Hazine garantisi veya doğrudan bütçenin transfer tertibinden aktarma yapmak suretiyle finanse edilenler dışındaki yaklaşık maliyeti ve sözleşme bedeli ikitrilyon üçyüzmilyar Türk Lirasını aşmayan mal veya hizmet alımları…”

hükmü yer almaktadır.

Yukarıdaki mevzuat hükümlerine göre, belediyenin sermayesinin %50’sinden fazlasına sahip olduğu şirketler 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümlerine tabi olup, bu anlamda mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinde bu Kanun'un gerektirdiği ihale süreçlerine tabidirler. Ancak, bu kuruluşların doğrudan mal ve hizmet üretimine veya ana faaliyetlerine yönelik ihtiyaçlarının temini için yapacaklarının dışında kalan ve yaklaşık maliyeti ve sözleşme bedelinin her yıl Kamu İhale Tebliğleri ile belirlenen tutarı aşmayan mal veya hizmet alımları ise ihale süreçlerine tabi olmaksızın gerçekleştirilecektir.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 4’üncü maddesinde “İstisnalar”la ilgili açıklamaların yer aldığı “4.3. 4734 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin (g) bendi” başlıklı açıklamasına göre Kamu İhale Kurulundan hangi mal veya hizmet alımlarının 4734 sayılı Kanun’a tabi olduğu, hangilerinin ise istisna kapsamında değerlendirilmesi gerektiği hususunda görüş alınmalıdır. Dolayısıyla, 4734 sayılı Kanun’un 3’üncü maddesinin (g) bendi uyarınca ihalesiz yapabilecek alımlar bahsi geçen Kurul görüşü ile netleştirilmelidir. Kurula istisna başvurusu yapılırken söz konusu Genel Tebliğ’in 4.3. başlığında yer alan hususlara dikkat edilmelidir.

Ayrıca 4734 sayılı Kanun’un 5’inci maddesinde yer alan “Temel İlkeler”e göre idareler yapacakları ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ile kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludurlar. Yine Temel İlkeler gereği eşik değerlerin altında kalmak amacıyla mal veya hizmet alımları ile yapım işleri kısımlara bölünemez ve 4734 sayılı

Kanun’a göre yapılacak ihalelerde açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale usulü temel ihale usulleridir.

Yapılan incelemede, BAHTAŞ'ın 4734 sayılı Kanun'un 3’üncü maddesinin (g) bendi kapsamında görüş almamasına rağmen personel, istasyon, market ve lokantaya yapılan bazı mal ve hizmet alımlarını mevzuata aykırı şekilde ihalesiz yaptığı görülmüştür. Şirketin, Kamu İhale Kurulundan hangi mal veya hizmet alımlarının 4734 sayılı Kanun’a tabi olduğu, hangilerinin ise istisna kapsamında değerlendirilmesi gerektiği hususunda görüş almadığı da tespit edilmiştir.

Şirketin mal veya hizmet alımları ile ilgili Kamu İhale Kuruluna istisna başvurusu yapması ve istisna kapsamında olmayan alımları yaparken 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun ilgili maddeleri gereğince ihaleye çıkması gerekmektedir.

Şirket tarafından verilen cevapta; İlgi bulgu kapsamında Şirketin mal ve hizmet alımları ile ilgili Kamu İhale Kurumuna istisna başvurusu yapılması için Şirketin EKAP kaydının yapıldığı, istisna başvuru evraklarının hazırlanmakta olduğu, istisna kapsamanda olmayan alımların Kamu İhale Kanunu'nun ilgili maddeleri kapsamında ihaleye çıkılarak alınacağı belirtilmiş olup bulgu konusu takip eden denetimlerde izlenecektir.