Kamu İdaresinin yetki ve sorumluluk alanı içinde kalan sabit ve mobil haberleşme altyapısı veya şebekelerinde kullanılan her türlü kablo ve benzeri gerece ilişkin geçiş hakkı ücretlerinin takip ve tahsil edilmediği görülmüştür.

5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu’nun “Tanımlar ve Kısaltmalar” başlıklı 3’üncü maddesinin (s) bendinde geçiş hakkı, işletmecilere elektronik haberleşme hizmeti sunmak için gerekli şebeke ve alt yapıyı kurmak, kaldırmak, bakım ve onarım yapmak gibi amaçlar ile kamu ve özel mülkiyet alanlarının altından, üstünden, üzerinden geçmeleri için tanınan haklar; (ş) bendinde geçiş hakkı sağlayıcısı, geçiş hakkına konu olan kamuya ait ya da kamunun ortak kullanımında olan taşınmazlar da dâhil olmak üzere, taşınmaz sahipleri ve/veya taşınmaz üzerindeki hak sahipleri ve (z) bendinde işletmeci, yetkilendirme çerçevesinde elektronik haberleşme hizmeti sunan ve/veya elektronik haberleşme şebekesi sağlayan ve alt yapısını işleten şirket olarak tanımlanmıştır.

Aynı Kanun’un 22’inci maddesinin birinci fıkrasında “Geçiş Hakkının Kapsamı” belirlenmiş, 25’inci maddesinde de işletmeci ile geçiş hakkı sağlayıcısının anlaşma serbestisi çerçevesinde geçiş hakkına ilişkin anlaşmalar yapabileceği düzenlenmiştir.

Geçiş hakkı ve bu hakka uygulanacak ücret tarifesine ilişkin usul ve esasların belirlenmesi amacıyla Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından 27.12.2012 tarih 28510 sayılı Resmi Gazete’de “Sabit ve Mobil Haberleşme Altyapısı veya Şebekelerinde Kullanılan Her Türlü Kablo ve Benzeri Gerecin Taşınmazlardan Geçirilmesine İlişkin Yönetmelik” yayımlanmıştır.

Yönetmelik’te işletmeci ve geçiş hakkı sağlayıcısının geçiş hakkına ilişkin anlaşmaları, belirlenen ilkeler doğrultusunda serbestçe yapabileceği, anlaşma yapmaya ve geçiş hakkına ait ücretlerin tahsiline ise geçiş hakkına konu olan taşınmazın sahibi veya taşınmaz üzerinde hak sahibi olanların yetkili olduğu ifade edilmiştir. Geçiş hakkı ücretleri tarifesi Yönetmelik’e eklenmiş olup geçiş hakkı ücretinin Geçiş Hakkı Ücret Tarifesinde belirtilen fiyatları aşamayacağı ve bu fiyatların her mali yılın başında Türkiye İstatistik Kurumunca yayımlanan Üretici Fiyatları Endeksi (ÜFE) oranında artırılacağı hüküm altına alınmıştır.

09.05.2022 tarihinde Kamu İdaresi tarafından İlkadım Belediyesi Telekomünikasyon Alt Yapı Tesislerinin Kurulması, Mevcut Tesislerin Kullandırılması ve Düzenlenmesi İle Geçiş Hakkına İlişkin Yönetmelik çıkarılmış ve geçiş hakkına ilişkin usul, esaslar ve tarife belirlenmiştir. Yönetmelik’in “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinin (g) bendinde işletmecinin, Türk Telekomünikasyon AŞ de dâhil olmak üzere, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu ile yapılan bir görev sözleşmesi, imtiyaz sözleşmesi ve/veya Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumundan alınan bir elektronik haberleşme altyapısı kurma ruhsatı veya genel izin uyarınca elektronik haberleşme hizmetlerini yürüten ve/veya elektronik haberleşme altyapısı

işleten sermaye şirketlerini ifade ettiği belirtilmiştir.

Belirtilen mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde; Kamu İdaresi tarafından geçiş hakkı talep eden telekomünikasyon firmalarından tarifede tavan olarak belirtilen miktarlara da riayet edilmek suretiyle geçiş ücretlerinin tahsil edilmesi gerekmektedir.

Yapılan inceleme neticesinde, geçiş hakkını kullanan altyapı şirketine İdarenin tasarrufunda bulunan muhtelif yerlerde yol bozma ücretinin tahakkukunun ve altyapı kazı izni harcının tahsilinin yapıldığı görülmüş ancak söz konusu altyapı kurulması/kaldırılması ya da bakım/onarımı işine istinaden alınması gereken geçiş hakkının tahakkuk ettirilmediği tespit edilmiştir.

Kamu İdaresi cevabında, geçiş hakkı ücretlerinin alındığı ifade edilmiş ve belgeler sunulmuş ise de söz konusu belgeler içerisinde bulguya konu edilen altyapı şirketinden geçiş hakkı ücretinin alındığını gösteren herhangi bir belge bulunmamaktadır.

Geçiş hakkını kullanan altyapı şirketine geçiş hakkı ücretinin tahakkukunun ve tahsilinin yapılması gerekmektedir.