Özel Öğretim Kurumlan Kanunu’ nun 1. maddesinde gerçek kişilerin, özel hukuk tüzel kişilerinin, özel hukuk hükümlerine göre yönetilen tüzel kişilerin ve yabancıların özel öğretim kurumu açabileceği öngörüldüğü halde kamu tüzel kişiliğine sahip Üniversite

tarafından özel ilkokul açıldığı görülmüştür.

Kastamonu Üniversitesi Özel İlkokulunun kuruluşuna ilişkin Kastamonu Üniversitesi Yönetim Kurulunca 21.08.2017 tarih ve 60 sayılı, söz konusu okulun Üniversitenin Döner Sermaye İşletme Müdürlüğünce işletilmesine dair ise 07.09.2017 tarih ve 62 sayılı kararların alındığı tespit edilmiştir.

Konuya ilişkin olarak 1.12.2008 tarih ve 27071 sayılı Resmi Gazete ’de yayımlanan Kastamonu Üniversitesi Döner Sermaye İşletmesi Yönetmeliği’nin İkinci Bölümünün 5’inci maddesinin h bendinde;

“h)(Ek:RG-27/8/2012-28394) Bölgenin okul öncesi eğitim çağı çocuklarının eğitim sorunlarının tespiti ile sorunların giderilmesine yönelik yeni projeler üretmek ve bu suretle eğitim kalitesini arttırmak, okul öncesi eğitim, aile-çocuk iletişimi, çocuk sağlığı ve çocuk < psikolojisi alanlarında bilimsel araştırmalar ve çalışmalar yapmak, Eğitim Fakültesi Okul Öncesi Öğretmenliği ve Meslek Yüksekokulu Çocuk Gelişimi Bölümü öğrencilerinin uygulama ve öğretmenlik stajı yapabilmeleri için kreş ve çocuk kulübü kurmak ve işletmek.”Döner Sermaye İşletmesinin faaliyet alanları arasında sayılmış olup özel ilkokul işletilmesine yönelik bir düzenlemenin olmadığı görülmektedir.

5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu’ nun 1. maddesinde gerçek kişilerin, özel hukuk tüzel kişilerinin, özel hukuk hükümlerine göre yönetilen tüzel kişilerin ve yabancıların özel öğretim kurumu açabileceği öngörülmüştür. Gerçek kişi kavramıyla kastedilen Türk Medeni Kanunu’nun ön gördüğü biçimde haklara ve borçlara ehil olabilen kişilerdir. Bunun yanı sıra 5580 sayılı Kanun özel hukuk tüzel kişilerinin de özel öğretim kurumu açabileceğini öngörmüştür. “Tüzel kişilik, belli bir amacı gerçekleştirmek maksadıyla ve başlı başına bağımsız bir varlığa sahip olmak üzere örgütlenmiş ve hukuk düzenince kendilerine haklar ve borçlar edinebilme iktidarı tanınmış bulunan kişi ve mal topluluklarıdır.” Tüzel kişiler tabi oldukları hukuk kurallarına göre kamu hukuku tüzel kişileri ile özel hukuk tüzel kişileri olmak üzere iki gruba ayrılmaktadır. Özel hukuk tüzel kişileri ise, kamu hukuku tüzel kişiliği karakterine sahip bulunmayan ve özel kanunlar tarafından düzenlenen tüzel kişilerdir.

5580 sayılı Kanun her tüzel kişinin değil, özel hukuk tüzel kişilerinin özel öğretim kurumu açabileceğini öngörmektedir. Başka bir ifadeyle 5580 sayılı Kanun kamu hukuku tüzel kişilerini düzenleme dışı bırakmıştır. Buna göre, özel hukuk tüzel kişilerinin kişi topluluğu mahiyetinde olan demekler ve şirketlerin yanı sıra, kurum yani mal topluluğu

mahiyetinde olan vakıflar da özel öğretim kurumu açabilecekler arasında değerlendirilebilir. Nitekim Ortadoğu Teknik Üniversitesi ve Gazi Üniversitesi gibi özel okul açan üniversitelere bakıldığında okul açma işlemlerinin “vakıf’ üzerinden yürütüldüğü görülmektedir.

Anayasamızın 130'uncu maddesinde üniversitelerin kamu tüzel kişiliğine sahip olduğu açıkça belirtilmektedir.

Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin tanımlar başlıklı 3'üncü maddesinde de döner sermayeli işletmelerin bağlı olduğu idarenin tüzel kişiliği içinde yer aldığı bu nedenle ayrı bir tüzel kişiliklerinin olmadığı vurgusu yapılmaktadır.

Kastamonu Üniversitesi Döner Sermaye İşletme Müdürlüğü' nün özel hukuk tüzel kişiliği olmadığından, kanunen özel ilkokul işletme ehliyeti olmayan Döner Sermaye İşletme Müdürlüğüne Yönetim Kurulu Kararı ile yersiz bir yetki verildiği düşünülmektedir.

Belirtilen mevzuat hükümleri çerçevesinde Kastamonu Üniversitesi bünyesinde Özel ilkokul açılması ve İşletilmesine ilişkin alınmış olan Yönetim Kurulu Kararlarının ilgili mevzuat hükümlerine uygun olmadığı değerlendirilmektedir.

Kastamonu İl Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından 25.08.2015 tarihinde oluşturulan Kastamonu Üniversitesi Özel İlkokulu açma talebine ilişkin inceleme raporunda, kurucunun Kastamonu Üniversitesi gözükmesine ve Kastamonu Üniversitesi Yönetim Kurulu kararı ile Üniversite Döner Sermaye İşletme Müdürlüğünün özel ilkokul işletebilmesi yönündeki kararın ek olarak sunulmasına rağmen gerçekleştirilen inceleme de Döner Sermaye İşletmesinin özel ilkokul açmaya yönelik gereken ehliyete sahip olmadığı vurgusu yapılmamış ve Döner Sermaye İşletmesi adına kurucu temsilcisinin özel ilkokul açma talebi olumlu karşılanmıştır.

5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu ve Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği’ne göre özel öğretim kurumu açabilmek için Türkiye Cumhuriyeti uyruklu gerçek kişi veya özel hukuk tüzel kişisi olma zorunluluğu bulunmaktadır.

Her ne kadar 26.12.2019 tarihli ve 69-2019/349 sayılı Üniversite Yönetim Kurulu Kararı ile Kastamonu Üniversitesi Özel İlkokulu’nun kapatılmasına ve Özel İlkokula ilişkin Döner Sermaye İşletmesi faaliyetinin sonlandırılmasına karar verildiği belirtilmişse de, bu uygulamanın tekrarının önlenmesi ve örnek olmaması gerektiği düşünülmektedir.

Belirtilen nedenlerle; Döner Sermaye İşletmesinin özel okul işletme yönündeki

talebinin İl Milli Eğitim Müdürlüğünce uygun bulunması yönündeki karar ile Üniversite Yönetim Kurulu Kararının yerinde olmadığı, bu nedenle de özel ilkokul açmanın koşullarının oluşmadığı kanaatine varılmıştır.