“2019 Yılı Araç Kiralama Hizmet Alımı İşi” kapsamında (istekli) yüklenici tarafından bazı araçlar için teklif edilen ve sözleşmeye esas alınan araç kira bedelleri araçların kasko bedelinin %2’sinin üzerindedir.

237 sayılı Taşıt Kanunu’nun 1’inci maddesinde, belediyelerin bu Kanun’un kapsamında olduğu belirtilmiş, “Kurumların edinebilecekleri taşıtlar” başlıklı 7’nci maddesinde ise, taşıt ihtiyaçlarının hizmet alımı suretiyle karşılanmasının esas olduğu, kullanılacak taşıtların, muayyen ve standart tipte, lüks ve gösterişten uzak, memleket yollarına elverişli ucuz ve ekonomik olanlarından temin edilmesi gerektiği hüküm altına alınmıştır.

Diğer yandan, Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller’in 2'nci maddesinde; 237 sayılı Kanun’a tabi olan kurumlar ve taşıtların bu Esas ve Usuller’in kapsamına dahil olduğu belirtilmiştir.

Söz konusu Esas ve Usuller’in 6’ncı maddesinin (2) numaralı fıkrasında;

“(Ek: 15/9/2014 - 2014/6814 md. 2) Genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile bu idarelere bağlı döner sermayelerin (Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği ile TBMM Genel Sekreterliği hariç) hizmetleri için ihtiyaç duyulan binek, station-wagon, arazi binek, kaptı kaçtı, panel ve pick-up tipi taşıtların (fiilen arazi üzerinde çalışan arazi binek ve pick-up’lar hariç) hizmet alımı yöntemiyle ediniminde;

1. Şoför giderleri hariç yapılan taşıt kiralamalarında aylık kiralama bedeli (katma değer vergisi hariç, her türlü bakım-onarım, sigorta ve benzeri giderler dahil), taşıtın Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği yılın ocak ayı itibarıyla uygulanacak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer

   
   

   Listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2'sini aşmayacaktır.” düzenlemesi yer almaktadır.

   Yukarıda yer verilen düzenlemeye göre, belediye tarafından kiralanan binek, station- wagon, arazi binek, kaptı kaçtı, panel ve pick-up tipi taşıtlar için ödenebilecek en yüksek kira bedelleri, söz konusu araçların kasko sigortası değerinin %2'sini aşmayacaktır.

   İdare tarafından ihale öncesi yaklaşık maliyetin belirlenmesi aşamasında yukarıda yer alan mezkûr Esas ve Usullere tabi olan araçların ilgili yılı kasko bedelleri esas alınarak hesaplama yapıldığı, Esas ve Usuller’e tabi olmayan araçlar için ise piyasa fiyat araştırması yapılması suretiyle yaklaşık maliyet oluşturulduğu görülmüş olup yaklaşık maliyet hesaplama sürecinde herhangi bir hataya rastlanılmamıştır.

   Bununla birlikte ihalede yer alan ve mezkûr Esas ve Usuller’e göre kira bedeli ödemesinde üst sınır bulunan 1, 2, ve 3’üncü grup binek araçlar, 7’nci grupta bulunan tek sıra kamyonetler ve 8’inci grupta yer alan çift sıra kamyonetlere ilişkin yüklenicinin sunmuş olduğu birim fiyat teklif bedelleri araçların teknik şartnamede belirtilen hangi model yılı esas alınırsa alınsın kasko bedellerinin %2’sinin üzerinde kalmaktadır. Bu araç grupları için mevzuatın belirlediği üst limitlerin üzerinde fiyat teklifi verilmesine rağmen, ihale içerisinde bulunan ve mezkûr Esas ve Usuller’e tabi olmayan araç grupları için teklif edilen fiyatlar herhangi bir üst sınıra tabi olmadığından ve yüklenicinin toplam fiyat teklifi yaklaşık maliyetin altında kaldığından en uygun bedel kabul edilerek ihale sözleşmeye bağlanmıştır.

   İdarenin ihale işlemlerinin incelenmesi neticesinde; 2019 Yılı Araç Kiralama Hizmet Alımı İşinde, araçların bazıları için kasko sigortası değerlerinin %2’sinin üzerinde olan teklif birim fiyatlarıyla ödeme yapıldığı tespit edilmiştir.

   Söz konusu araçlara ilişkin bilgilere aşağıdaki tabloda yer verilmiştir:

   
   

   Tablo 30: Kasko Değerinin %2 sinin Üzerinde Bedel Ödenen Araçlar

   
   

   Sıra No	Kiralanan Araç Grubu	Model Yılı	Kasko Bedeli	Ödenebilecek En Yüksek Aylık Kira Bedeli (Kasko Bedelinin %2'si)	Teklif Edilen Birim Fiyat
   1		2015	92.939,00	1.858,78	3.030,00
   2016	106.825,00	2.136,50	3.030,00
   2017	140.200,00	2.804,00	3.030,00
   2018	151.300,00	3.026,00	3.030,00

   1. Grup: (Asgari 1460 Cc 80 Kw Dizel Motorlu, Klimalı Binek Araç)*

   2. Grup: (Asgari 1460 Cc 60 Kw Dizel Motorlu, Klimalı Binek Araç)*

   
   

   	3. Grup: (Asgari 1460 Cc 47 Kw Dizel Motorlu, Klimalı Binek Araç)*.
   2	4. Grup: (asgari 1460 cc 55 kw dizel motorlu, klimalı, camlı)	2015	78.898,00	1.577,96	2.100,00
   2016	85.900,00	1.718,00	2.100,00
   3	7. Grup: (asgari 1990 cc dizel motorlu, tek sıra kabinli kamyonet )	2015	83.197,00	1.663,94	2.380,00
   2016	86.454,00	1.729,08	2.380,00
   2017	101.010,00	2.020,20	2.380,00
   2018	95.550,00	1.911,00	2.380,00
   4	8. Grup: (asgari 1990 cc dizel motorlu, 4x2 çift sıra kabinli kamyonet)	2015	87.450,00	1.749,00	3.440,00
   2016	93.624,00	1.872,48	3.440,00
   2017	109.400,00	2.188,00	3.440,00
   2018	113.700,00	2.274,00	3.440,00
   5	9. Grup: (asgari 1990 cc dizel motorlu, panelvan araç )	2015	102.816,00	2.056,32	2.180,00
   (*1, 2 ve 3. Grupta yer alan araçların tarifleri benzer oldukları için birlikte değerlendirmeye alınmıştır

   
   

   Taşıt edinimi ve kiralaması ile ilgili hükümler, yalnızca ihalenin gerçekleştirilmesi sırasında dikkate alınması gereken kurallar olmayıp, taşıtların kullanımı sırasında ve her aşamada uyulması gereken kurallardır. Bu nedenle, ihale sırasında sunulan tekliflerin, mevzuata göre olması gereken en fazla tutar açısından değerlendirilmesi gerektiği gibi, sözleşmenin uygulanması sırasında, gerek araç cins ve özellikleri gerekse ödenecek bedeller açısından teslim edilen araçlar açısından da dikkate alınıp uyulması gerekmektedir.

   Yukarıda yer alan denetim tespiti sonrasında, İdare tarafından; araç kiralama ihalesinin açık ihale şeklinde yapıldığı, ihalenin en düşük teklifi veren isteklinin üzerine bırakıldığı, toplam sözleşme bedelinin yaklaşık maliyetin altında olduğu, ihale kapsamında temin edilen 7,

   8 ve 9’ncu gruptaki kamyonet ve panelvan tipi araçların Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller’de yer alan %2 sınırlamasına tabi olan binek, station vagon, arazi binek, kaptı kaçtı, panel ve pick-up tarzı araçlardan olmadığı, bu araçların mevzuatın yorumlanması suretiyle kapsam dahiline alınmasının uygun olmayacağı, 1, 2 ve 3’üncü gruptaki binek araçlar için aylık kiralama bedelinin kasko bedellerinin %2’sinden fazla olmayacağı düzenlemesi yapılmış ise de ihale kapsamında yer alan toplam 16 grup araç için teklif edilen bedelin bu araçlar için idare tarafından belirlenen rayiç bedellerinin altında olmasından hareketle iş ve işlemlerin mevzuatına uygun bir şekilde gerçekleştirildiği ifade edilmiştir.

   Ancak; kamu idaresi cevabında belirtilen 7,8 ve 9’uncu grupta yer alan araçların söz konusu Esas ve Usuller kapsamında yer almadığı ve dolayısıyla bu grupta yer alan tek sıra kabinli kamyonet, çift sıra kabinli kamyonet ve panel-van araçlar için kasko değerlerinin

   %2’sinden fazla kira bedeli ödenmesi önünde bir engel olmadığı yönündeki ifade gerek mevzuat hükümleri gerekse Kamu İhale Kurulu’nun benzer konudaki itirazen şikayet başvuruları kapsamında almış olduğu kararları ile bağdaşmamaktadır. Kamu İhale Kurulu

   
   

   kararlarında yerleşik olan görüşe göre Motorlu Araç Tescil Belgesi'nde ve/veya Motorlu Araç Trafik Belgesi'nde;

   - Arazi taşıtı (4x4), çift kabin kamyonet (4x4), çift kabin kamyonet arazi taşıtı, kamyonet (4x4), kamyonet arazi taşıtı şeklinde tanımlanan taşıtların arazi taşıtı,

   -Çift kabin (4x2) ve tek kabin (4x2) kamyonet şeklinde tanımlanan 3+1, 4+1 veya 5 yolcu taşıma kapasiteli taşıtların ise yük taşıma kısımlarının açık veya kapalı olmasına bakılmaksızın panel van,

   Olarak kabul edilmektedir.

   
   

   Buna göre, 7’nci grupta yer alan tek sıra kabinli kamyonetlerin, 8’nci grupta yer alan çift sıra kabinli kamyonetlerin ve 9’uncu grupta yer alan panelvan araçların Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller’de yer alan %2 sınırlamasına tabi olan panel tarzı araçlardan olduğu açıkça görülmektedir. Bu araçların söz konusu Esas ve Usullere tabi olmadığı yönündeki idare cevabı yasal dayanaktan yoksundur.

   1, 2 ve 3’üncü grupta yer alan binek araçların kira bedellerinin, söz konusu araçların kasko bedellerinin %2’sinin üzerinde yer almasına ilişkin olarak verilen kamu idaresi cevabında ise ihale kapsamında temin edilen 16 grup araç için yüklenicinin toplam teklif tutarının idarece belirlenmiş rayiçlerin ve yaklaşık maliyet tutarının altında kaldığı, bu bakımdan mevzuata aykırı hareket edilmediği belirtilmişse de idare cevabında yer verilen bu hususun da yasal dayanağı bulunmamaktadır. Zira şoför giderleri hariç yapılan taşıt kiralamalarında aylık kiralama bedelinin kasko sigorta değerinin %2’sini aşmaması gerektiği hususunun, yüklenicinin ihale kapsamındaki bütün araç grupları için teklif ettiği toplam bedeli için değil, teklif edilen ve yalnızca söz konusu sınırlamaya tabi olan araçların tamamının aylık kiralama bedelleri toplamının, bu araçların kasko değerleri toplamının %2’sini aşmaması gerektiği şeklinde değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu açıdan bakıldığında ihale kapsamında temin edilen 16 grup aracın Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller’de yer alan %2 sınırlamasına tabi olan araçlardan olmadığı, yalnızca 1, 2, 3, 4, 7, 8, ve 9’uncu grupta yer alan araçların söz konusu hükümlere tabi olduğu görülmektedir. Buna göre yalnızca söz konusu gruplarda yer alan araçlar için teklif edilen bedelin yine bu grupta yer alan araçların kasko sigorta bedellerinin %2’sini aşıp aşmadığının incelenmesi gerekmektedir. Yapılan incelemede, bulguda yer alan tablodan da görüleceği üzere yüklenicinin teklif ettiği bedellerin, söz konusu araçların kasko sigorta değerlerinin %2’sinin üzerinde olduğu görülmektedir.

   
   

   Sonuç olarak, Araç kiralama ihalelerinde ve sözleşmelerin uygulanmasında, yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerine uyulması, teslim alınan araçların, teklif edilen birim fiyatının kasko değerine göre de mevzuat ve şartname hükümleri açısından incelenmesi, kasko değerinin yüzde ikisinin üzerinde bir bedelin ödenmemesi uygun olacaktır.