Karar Künyesi
İdarenin maddi duran varlık grubunda kayıtlı bulunmasına rağmen bazı varlıklar için hiç amortisman ayrılmadığı, maddi duran varlık grubunda kayıtlı bulunmadığı halde bazı taşınmazlar için de amortisman ayrıldığı görülmüştür.
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 25-Maddi Duran Varlıklar hesap grubuna ilişkin olan “Hesap grubuna ilişkin işlemler” başlıklı 187’nci maddesinin ikinci fıkrasının (ç) bendinde; amortismana tabi varlıkların neler olduğu, bunlara ilişkin uygulanacak amortisman süre, yöntem ve oranlarına ilişkin esas ve usullerin Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirleneceği, ayrılan amortismanların nasıl muhasebeleştirileceği ve varlıkların amortisman hesaplanmasına esas alınacak değerinin nasıl tespit edileceği düzenlenmiştir.
Maddi duran varlık bedellerinin ekonomik ömrü içerisinde giderleştirilmesi ve hesaben yok edilmesini izlemek için kullanılan 257-Birikmiş Amortismanlar Hesabı da aynı Yönetmelik’in 202’nci ve 203’üncü maddelerinde açıklanmıştır.
Amortisman ve tükenme payı ayrılmasına ilişkin usul ve esaslar ile, uygulanacak amortisman ve tükenme payının süre, yöntem ve oranlarının neler olacağı ise “Amortisman ve Tükenme Payları” başlıklı 47 sıra numaralı Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği’nde açıklanmıştır.
Yapılan incelemede, yukarıda açıklanan Yönetmelik ve Tebliğ hükümlerine aykırı olarak İdarenin maddi duran varlık grubunda kayıtlı bulunmasına rağmen 2021 yılı sonu
itibariyle bazı varlıklar için hiç amortisman ayrılmadığı, amortisman ayrılan bazı varlıkların ise maddi duran varlık grubunda kayıtlı olmadığı tespit edilmiştir. Aşağıda yer verilen tablolarda bu duruma ilişkin örnekler yer almaktadır:
Tablo 9: Amortisman Ayrılmamış Maddi Varlıklar
Hesap Kodu Tüm Düzeyler | Hesap Adı | Varlıkların Toplam Değeri (TL) | Amortismanların Toplam Değeri (TL) | Fark (TL) |
251.xx.01.00. | Boru Hatları | 86.655,90 | 0,00 | 86.655,90 |
251.xx.06.02. | Alt Geçitler | 8.915.793,50 | 0,00 | 8.915.793,50 |
251.xx.06.03. | Üst Geçitler | 2.110.289,48 | 0,00 | 2.110.289,48 |
251.xx.16.06. | Yolcu Terminalleri (Otogarlar) | 40.415,00 | 0,00 | 40.415,00 |
251.xx.20.02. | Parklar ve Yeşil Alanlar | 5.985.361,58 | 0,00 | 5.985.361,58 |
251.xx.20.03. | Mesire Yerleri | 103.250,00 | 0,00 | 103.250,00 |
251.xx.20.04. | Rekreasyon Alanları | 1.802.885,33 | 0,00 | 1.802.885,33 |
251.xx.20.05. | Otoparklar | 4.084.335,25 | 0,00 | 4.084.335,25 |
251.xx.20.06. | Pazar Yeri | 7.555.801,04 | 0,00 | 7.555.801,04 |
251.xx.20.07. | Genel Mezarlıklar | 2.573.049,34 | 0,00 | 2.573.049,34 |
251.xx.20.08. | Umuma Ait Binalar | 67.727,62 | 0,00 | 67.727,62 |
251.xx.99.00. | Diğer Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri | 92.551.030,33 | 0,00 | 92.551.030,33 |
252.xx.99.. | Diğer Binalar | 6.845.555,95 | 0,00 | 6.845.555,95 |
252.xx.xx.01.99 | Diğer | 11.938.182,62 | 0,00 | 11.938.182,62 |
252.xx.xx.02.99 | Diğer | 215.445,97 | 0,00 | 215.445,97 |
252.xx.xx.03.99 | Diğer | 6.834.328,24 | 0,00 | 6.834.328,24 |
252.xx.xx.04.02 | Bakımevi ve Huzurevleri | 1,00 | 0,00 | 1,00 |
252.xx.xx.04.07 | Kütüphaneler | 93.433,00 | 0,00 | 93.433,00 |
252.xx.xx.04.10 | Müzeler, Sanat Galerileri | 207.562,00 | 0,00 | 207.562,00 |
252.xx.xx.04.99 | Diğer | 11.439.017,00 | 0,00 | 11.439.017,00 |
252.xx.xx.05.99 | Diğer | 3.370.547,73 | 0,00 | 3.370.547,73 |
252.xx.xx.06.06 | Kültür ve Eğlence Merkezleri | 469.618,12 | 0,00 | 469.618,12 |
252.xx.xx.06.07 | Kamping ve Günübirlik Alanları | 3.430.071,11 | 0,00 | 3.430.071,11 |
252.xx.xx.06.99 | Diğer | 7.411.708,31 | 0,00 | 7.411.708,31 |
252.xx.xx.09.01 | Alışveriş ve İş Merkezleri | 16.430.134,77 | 0,00 | 16.430.134,77 |
252.xx.xx.09.99 | Diğer | 16.508.780,73 | 0,00 | 16.508.780,73 |
252.xx.xx.10.99 | Diğer | 2.516.129,40 | 0,00 | 2.516.129,40 |
253.02.01.. | Tarım ve Ormancılık Makineleri | 1.016.376,96 | 0,00 | 1.016.376,96 |
255.07.02.. | Basılı Yayınlar | 51.376,89 | 0,00 | 51.376,89 |
255.07.03.. | Görsel ve İşitsel Kaynaklar | 419,00 | 0,00 | 419,00 |
255.99.03.. | Sergileme ve Tanıtım Amaçlı Taşınırlar | 11.640,00 | 0,00 | 11.640,00 |
Tablo 10: Kayıtlı Olmadığı Halde Amortisman Ayrılmış Varlıklar
Hesap Kodu Tüm Düzeyler | Hesap Adı | Varlıkların Toplam Değeri (TL) | Amortismanların Toplam Değeri (TL) | Fark (TL) |
251.xx.10.02. | Göller | 0,00 | 23.184,60 | -23.184,60 |
251.xx.10.03. | Göletler | 0,00 | 1,00 | -1,00 |
253.02.01.. | Tarım ve Ormancılık Makineleri ve Aletleri | 0,00 | 866.450,88 | -866.450,88 |
Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından; maddi duran varlık grubunda kayıtlı bulunmasına rağmen amortisman ayrılmayan varlıklar ve maddi duran varlık grubunda kayıtlı bulunmadığı halde sehven amortisman ayrılan taşınmazlar ile ilgili gerekli düzeltmelerin yapılması için Bilgi İşlem Müdürlüğü tarafından yazılım firmasına bildirimde bulunulduğu, bundan sonra gerçekleştirilecek muhasebe işlemlerinde amortisman hesabının doğru işletilmesi için sistemin/yazılımın uygun hale getirilmesinin sağlanacağı ifade edilmiştir. Ancak, İdarenin maddi varlıklarından bir kısmı için amortisman ayrılmaması, kayıtlı olmayan taşınmazları için ise amortisman ayrılması; bilançoda 257-Birikmiş Amortismanlar Hesabını, aynı zamanda hatalı amortisman ayrılmasına bağlı olarak faaliyet sonuçları tablosunda da amortisman giderleri kadar 630-Giderler Hesabını etkilemektedir.
Sonuç olarak; amortismana tabi maddi duran varlıklar için mevzuata uygun olarak amortisman ayrılması ve muhasebe kayıtları ile bilançonun gerçekçi bilgi içermesi sağlanmalıdır.