İdarenin taşıtlarına ilişkin envanter kayıtları ile trafik tescil kayıtlarının karşılaştırılması sonucunda 92 adet taşıtın trafik tescil kayıtlarında olmasına karşın İdare envanterinde mevcut olmadığı tespit edilmiştir.

5108 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun “Mal yönetiminde etkililik ve sorumluluk” başlıklı 48’inci maddesinde, “Kamu idareleri, taşınırların yönetimi, kaydı, muhafazası ve kullanımından sorumludurlar. Taşınırların özelliğinden veya olağan kullanımından kaynaklanan yıpranma ile usulüne uygun olarak belirlenen firelerden dolayı sorumluluk aranmaz. Kullanılmak üzere taşınır teslim edilen görevliler, taşınırın korunmasından ve taşınıra verilen zararlardan sorumludur. Kamu idareleri, verilen zararların sorumlularına ödettirilmesini sağlamakla yükümlüdür. Kamu idarelerine ait malları edinme, kiralama, tahsis, yönetim, kullanma ve elden çıkarma işlemleri, mevzuatında öngörülen kurallar dâhilinde hizmetin amacına uygun olarak verimlilik ve tutumluluk ilkesine göre yapılır. Bu ilkeye aykırı eylem ve işlemlerden doğacak zararlardan, malların yönetimi veya kullanılması hususunda yetki verilenler sorumludur” denilmektedir.

Taşınır Mal Yönetmeliği’nin “Sorumluluk” başlıklı 5’inci maddesinde, harcama yetkililerinin taşınırların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak edinilmesinden, kullanılmasından, kontrolünden sorumlu olduğu, kasıt, kusur veya ihmal sonucu kırılan, bozulan veya kaybolan taşınırların ilgililerden tazmini için gerekli işlemleri yapmaya veya yaptırmaya yetkili bulunduğu, taşınırların muhafazasından, yönetilmesinden sorumlu olanların, gerekli tedbirlerin alınmaması veya özenin gösterilmemesi nedeniyle taşınırın kullanılmaz hale gelmesi veya yok olması sonucunda sebep oldukları kamu zararları hakkında, “Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik” hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiştir.

Aynı Yönetmeliğin “Taşınırların kaydı” başlıklı 12’nci maddesinde bütün taşınırların ve bunlara ilişkin işlemlerin kayıt altına alınmasının esas olduğu,

“Kayıt zamanı, kayıt değeri ve değer tespit komisyonu” başlıklı 13’üncü maddesinde, taşınırların, edinme şekline bakılmaksızın kamu idaresince kullanılmak üzere teslim alındığında giriş; tüketime verildiğinde, satıldığında, başka harcama birimlerine devredildiğinde, bağışlandığında veya yardım yapıldığında, çeşitli nedenlerle kullanılamaz hale geldiğinde, hurdaya ayrıldığında veya kaybolma, çalınma, gibi yok olma hallerinde çıkış kaydedileceği,

“Satış suretiyle çıkış” başlıklı 26’ncı maddesinde, ilgili mevzuatı çerçevesinde satılan taşınırların Taşınır İşlem Fişi düzenlenerek çıkış kaydedileceği ve satışa ilişkin karar veya onayın bir nüshasının fişin birinci nüshasına bağlanacağı,

“Kullanılmaz hale gelme, yok olma veya sayım noksanı nedeniyle çıkış” başlıklı 27’nci maddesinde, çalınma, kaybolma gibi nedenlerle yok olan taşınırlar ya da yıpranma, kırılma veya bozulma gibi nedenlerle kullanılamaz hale gelen taşınırlar, Kayıttan Düşme Teklif ve Onay Tutanağı ve Taşınır İşlem Fişi düzenlenerek kayıtlardan çıkarılacağı eğer çalınma kırılma vb. hallerde kasıt, kusur, ihmal veya tedbirsizlik olup olmadığı araştırılarak sonuçları ayrı bir tutanakta belirtileceği düzenleme altına alınmıştır.

İdarenin mülkiyetinde ki taşınırların tespiti amacıyla Noterler Birliğine yazı yazılmıştır. Noterler Birliği tarafından gönderilen listede yer alan ancak Belediye envanterinde yer almayan

177 aracın olduğu tespit edilmiştir. Envanterde yer almayan 177 araca ilişkin yapılan incelemelerde; 24 adet aracın ekonomik ömrünü doldurması sebebiyle hurdalıkta yer aldığı ancak üzerlerinde haciz işlemi olduğundan dolayı trafik tescilinden düşme işleminin gerçekleştirilemediği, 57 adet aracın geçmiş yıllarda kamu kurumlarına satıldığı ancak tescil devir işlemlerinin yapılmamasından dolayı hâlihazırda İstanbul Büyükşehir Belediyesi adına tescilli oldukları, 4 aracın İl İdare Kurulu kararıyla devir işlemlerinin gerçekleştirildiği ancak trafik tescil işlemlerinin gerçekleştirilmediği görülmüştür. Kalan 92 (177-85=92) araca ilişkin herhangi bir kayıt getirilememiş olup mahiyeti bilinmemektedir.

Bununla birlikte satılan 57 adet aracın trafik tescil kayıtlarının İstanbul Büyükşehir Belediyesinde görünmesi sebebiyle konunun ayrıntısına girilmiş ve araçları satın alan 56 kamu idaresinden Sivas Belediyesi, Siirt Belediyesi, Aslanapa Belediyesi, Tavşanlı Belediyesi ve Serdivan Belediyesi’ne araçların akıbeti amacıyla resmi yazı yazılmıştır. Gelen cevaplarda Tavşanlı ve Aslanapa Belediyeleri araçların kendilerinde olduğunu belirterek araçlara ilişkin kanıtlayıcı belge ve fotoğrafları göndermişlerdir. Serdivan Belediyesi İBB’den satın aldığı aracı 29.03.2006 tarihinde üçüncü kişiye sattığını, Siirt ve Sivas Belediyeleri ise (İstanbul Büyükşehir Belediyesinde söz konusu araçların satış işlemine ilişkin evrakların olmasına rağmen) araçların hem fiziki olarak hem de belge veya kayıt olarak envanterlerinde olmadığını belirtmişlerdir.

Satış işlemi gerçekleştirilen ve Büyükşehir Belediyesinde satışa ilişkin evrakları bulunan ancak resmi kayıtlarda İBB üzerine olan araçlardan bazılarının satılan idare tarafından mahiyetinin bilinmemesi veya başka kişilere satışının yapılması Büyükşehir Belediyesi açısından risk içermektedir.

Yukarıda yer verilen denetim tespiti üzerine İdare tarafından; 92 adet aracın belge ve bilgilerine ulaşmak üzere yapılan çalışmalar neticesinde; 1 adedinin 2003 yılında piyasaya ve 67 adedinin 1995-1999 yılları arasında İSBAK A.Ş. 'ye olmak üzere 68 adet aracın ihale yoluyla satıldığı, 5 adet aracın hurda olarak 2008-2012 yılları arasında MKE Kurumuna satıldığı, 3 adet aracın meclis kararıyla 2005 yılında Endonezya'ya hibe edildiği, 1 adet aracın ise Makine İkmal Şube Müdürlüğü bünyesinde faal olarak kullanıldığı ve envanterde kaydının bulunduğu, ayrıca, taşınır mal programında yapılan incelemede, Yol Bakım Müdürlüğü (Şu anki Makine İkmal Şube Müdürlüğü) envanterinde bulunan 1 adet aracın 19.11.2009 tarih, 13201 numaralı çıkış evrakında çalıntı bilgisi olduğu, Atölyeler Müdürlüğü (Şu anki Deniz Hizmetleri Şube Müdürlüğü) envanterinde bulunan aracın ise 28.01.2013 tarih, 38407 numaralı çıkış evrakı ile imha edildiği,

Araçların ve bu araçlara ait işlemlerin eski yıllarda yapılmış olması, birimlerde ki yapısal değişimler ve personel değişimleri vb. sebepler belge ve bilgilere ulaşılmasını zor hale getirmiş olup çalışmaların ancak neticelenebildiği,

Tüm arama ve çalışmalara rağmen 13 adet aracın akıbetiyle ilgili hiçbir belge ve bilgiye ulaşılamadığı, mevcut Taşınır Mal Programının 2007 yılında kullanılmaya başlandığı, konu edilen 13 adet aracın 2007 yılından önce envanterden çıkarılmış olabileceği ihtimali düşünülerek 1994-2007 yılları arasında kullanılan Ambar Uygulaması programı kayıtlarında bu araç bilgilerinin olup olmadığının incelemek üzere Bilgi İşlem Şube Müdürlüğüne müracaat edildiği,

Ambar Uygulaması programında bazı girişlerin plaka üzerinden değil motor ve şasi numaraları üzerinden girişlerinin yapıldığı anlaşıldığı için 13 adet aracın motor ve şasi numaralarının tespiti amacıyla Destek Hizmetleri Şube Müdürlüğünün yardımlarıyla noterden 13 adet aracın motor ve şasi numaralarına ulaşıldığı, ancak motor ve şasi numaraları üzerinden Ambar Uygulaması programında yapılan incelemede 13 adet araçla ilgili herhangi bir bilgiye ulaşılamadığı 13 adet araçla ilgili noterden alınan bilgilerde bu araçların model yıllarının 1964 ile 1986 arasındaki yıllara ait olduğu ve bu araçların Ambar Uygulaması programının başlangıç tarihi olan 1994 yılından önce satış veya hurda yoluyla kayıtlardan çıkarılmış olabileceği, 1994 yılından önce ise kullanımda olan herhangi bir ayniyat programı olmadığı için fiili imkânsızlık sebebiyle 13 adet araçla ilgili hiçbir bilgi ve belgeye ulaşılamadığı belirtilmiştir.

Söz konusu bulgu kapsamında, belge ve bilgilerine ulaşılan 130 adedi satış, 4 adedi devir, 3 adedi hibe, 1 adedi çalınma ve 1 adedi imha nedeniyle İdare envanterinden çıkarılan toplam 139 adet aracın trafik tescil işlemlerinin gerçekleştirilebilmesi için gerekli çalışmaların başlatılacağı ifade edilmiştir. İdare tarafından söz konusu 92 adet araçtan 78 adedinin hibe, satılma, çalıntı vb. yollarla envanterden çıkarıldığı ve bir adetinin faal olarak kullanıldığı 13 adet araç hakkında ise akıbetlerinin bilinmediği ifade edilse de söz konusu 78 adet araç trafik tescil kayıtlarında İdare üzerinde görünmekte ve risk içermektedir. Ayrıca akıbetlerinin bilinmemesi sebebiyle belge sunulamayan 13 adet aracın İdare tarafından akıbetlerinin öğrenilmesi için gerekli çalışmaların başlatılması gerekmekte olup kayıp ve kötüye kullanılmasından sorumlu olanların tespit edilmesi ve mevzuatın gerektirdiği işlemlerin yapılması gerekmektedir.

Sonuç olarak; trafik tescillerinde İstanbul Büyükşehir Belediyesi üzerine kayıtlı olan ancak akıbeti bilinmeyen 13 adet, satış işlemi gerçekleştirilen ancak resmi kayıtlarda

Büyükşehir Belediyesi adına kayıtlı olan 130 adet, İl İdare Kurulu kararı ile devir işlemi gerçekleştirilen ancak Büyükşehir Belediyesi üzerine kayıtlı 4 adet, hibe edilen 3 adet, çalınan 1 adet ve imha edilen 1 adet olmak üzere, toplamda 152 adet aracın akıbetlerinin belirlenmesi, satış veya devir olan taşıtların trafik tescil işlemlerinin gerçekleştirilmesi, kayıp ve kötüye kullanılmasından sorumlu olanların tespit edilmesi ve mevzuatın gerektirdiği işlemlerin yapılması gerekmektedir.