ESKİ’nin, 2022 yılsonu itibariyle Eskişehir Büyükşehir Belediyesinden toplam 66.206.549,30 TL tutarındaki alacağını tahsil edemediği, mevcut alacaklarının yıllar itibariyle artarak devam ettiği, bunun bir sonucu olarak yüklenicilere ödenmesi gereken bazı hak edişleri vadesinde ödeyemediği görülmüştür.

5216 Sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu’nun “Belediyeler arası hizmet ilişkileri ve koordinasyon’’ başlıklı 27’nci maddesinde “(...) Büyükşehir belediyesi ile bağlı kuruluşları, belediye başkanının onayı ile birbirlerinin nakit ihtiyacını karşılayabilir. Bu şekildeki ödünç vermelerde faiz uygulanmaz. (...)” denilerek Büyükşehir Belediyesi ile bağlı kuruluşlarının birbirlerinin nakit ihtiyaçlarını karşılayabilecekleri belirtilmiştir.

Yapılan incelemelerde, ilgili madde hükmüne göre ESKİ tarafından Büyükşehir Belediyesine 2011-2022 yılları arasında Büyükşehir Belediyesinin nakit ihtiyacından dolayı kısa ve uzun vadeli borç toplamının 187.827.842,21 TL olduğu, yapılan işlere ait 121.621.292,91 TL tutarındaki mahsup işlemleri neticesinde ise ESKİ’nin Büyükşehir Belediyesinden toplam alacak tutarının 66.206.549,30 TL’ye ulaştığı görülmüştür.

Ayrıca ESKİ ile Büyükşehir Belediyesi arasında gerçekleştirilen borç-alacak ilişkileri neticesinde, ESKİ’nin nakit sıkıntısına düştüğü ve yüklenicilere ödenmesi gereken bazı hak edişleri vadesinde ödeyemediği görülmüştür. Bu kapsamda, ESKİ’nin 2022 yılı sonu itibariyle 27 adet yükleniciye zamanında yapamadığı hakediş ödemeleri toplamı 44.943.657,74TL’ye ulaşmıştır. İdarenin sorumluluk alanı içinde gerçekleştirdiği ve gerçekleştirmeye devam etmek zorunda olduğu hizmetlerin düzenli ve kesintisiz yürütülmesi için nakit akışına dikkat etmesi gerekmektedir.

Aksi takdirde, İdarenin nakit akışı ve ödemeler dengesinde bozulmalar meydana gelecek, bu durum ise bir kısım ödemelerin zamanında yapılamaması ve buna bağlı olarak da İdare aleyhine icra takiplerinin başlatılmasına neden olacaktır. 5216 sayılı Kanun hükümlerine göre, bağlı idareler ancak kendilerine kanunlarla verilen görevleri aksatmayacak şekilde ve nakit planlamalarını gözeterek, büyükşehir belediyelerine borç verebileceklerdir.

Sonuç olarak, İdarenin sağlıklı bir mali yapıya kavuşturulması ve ek mali külfetlere katlanmaması için alacakların tahsili işlemlerinin başlatılması uygun olacaktır.