Belediye tarafından gerçekleştirilen bazı hizmet alımlarına ait şartnamelerde bulunan düzenlemelerin, niteliği itibariyle personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarına benzer şekilde hazırlandığı görülmüştür.

24.12.2017 tarih ve 30280 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 696 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 83’üncü maddesiyle getirilen ve 08.03.2018 tarih ve 30354 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7079 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı

Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabul Edilmesine Dair Kanun’un 78’inci maddesiyle aynen kabul edilen düzenleme ile 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 62’nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“1) 5018 sayılı Kanuna ekli (I), (II), (III) ve (IV) sayılı cetvellerde yer alan kamu idareleri (MİT Müsteşarlığı hariç) ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye ekli (I) sayılı listede yer alan idarelerin merkez ve taşra teşkilatları, il özel idareleri, belediyeler ile bağlı kuruluşları ve bunların üyesi olduğu mahalli idare birlikleri, birlikte veya ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlası il özel idareleri, belediyeler ve bağlı kuruluşlarına ait şirketler; merkezi yönetim, sosyal güvenlik kurumu, fon, kefalet sandığı, yatırım izleme ve koordinasyon başkanlığı, gençlik hizmetleri ve spor il müdürlüğü, mahalli idare ve şirket bütçelerinden veya döner sermaye bütçelerinden, anılan liste kapsamındaki diğer idareler için ise kendi bütçelerinden personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı veya niteliği itibarıyla bu sonucu doğuracak şekilde alım yapamaz ve buna imkân sağlayan diğer mevzuat hükümleri uygulanmaz.

2) Bu bendin uygulanmasında personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı; bu Kanun ve diğer mevzuattaki hükümler uyarınca ihale konusu işte çalıştırılacak personel sayısının ihale dokümanında belirlendiği, bu personelin çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı, yaklaşık maliyetinin en az %70’lik kısmının asgari işçilik maliyeti ile varsa ayni yemek ve yol giderleri dahil işçilik giderinden oluştuğu ve niteliği gereği süreklilik arz eden işlere ilişkin hizmet alımlarını ifade eder. Mahalli idare veya şirketlerinin bütçelerinden yapılan, yıl boyunca devam eden, niteliği gereği süreklilik arz eden ve haftalık çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı park ve bahçe bakım ve onarımı ile çöp toplama, cadde, sokak, meydan ve benzerlerinin temizlik işlerine ilişkin alımlar personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak kabul edilir. Hizmet alım sözleşmesi kapsamında niteliği birbirinden farklı hizmet türlerinin bulunması halinde personel çalıştırılmasına dayalı olup olmama yönünden yapılacak değerlendirme her hizmet türü için ayrı ayrı yapılır. Danışmanlık hizmetleri, hastane bilgi yönetim sistemi hizmetleri ve çağrı merkezi hizmetlerine ilişkin alımlar personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak kabul edilmez…”

Yapılan söz konusu düzenleme ile kapsama dahil idarelerin personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarına sınırlama getirilmiş olup, niteliği itibarıyla bu sonucu doğurabilecek hizmet alımlarının da gerçekleştirilemeyeceği belirtilmiştir.

Bu kapsamda Bayraklı Belediyesince gerçekleştirilen ve sözleşme bedeli 980.820,00 TL olan 11 Ay Süreli 2022 Yılı Spor Kursları Kısmi Zamanlı (18.000 Saat) Eğitim Hizmet Alımı İşi’ne ait teknik şartnamenin incelenmesinden; 11 ay için bale, basketbol, cankurtaran, jimnastik, futbol, güreş, judo, kick boks, masa tenisi, pilates, taekwando, tenis, voleybol, yoga, yüzme ve zumba konularında eğitmen çalıştırılacağı, çalıştırılacak ders saati hizmeti karşılığında da brüt asgari ücretin %200 fazlası saatlik ücret verildiği anlaşılmaktadır.

Aynı şekilde; sözleşme bedeli 2.282.500,00 TL olan Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü

27.500 saat Eğitim Hizmet Alımı İşi’ne ait teknik şartnamenin incelenmesinden; usta öğretici ve uzman öğreticilere brüt asgari ücretin %375 fazlası saatlik ücret ödendiği anlaşılmaktadır.

Belediyenin söz konusu hizmet alımlarına ilişkin teknik şartnamelerde, ihale konusu işte çalıştırılacak personel sayısının net olarak belirlenmediği, bu hususta branşlara olan talebin gözönünde bulundurulacağı belirtilmişse de yaklaşık maliyetin en az %70’lik kısmının asgari işçilik maliyetlerinden oluştuğu görülmektedir. Bazı branşlar için öngörülen haftalık çalışma süresinin kısmi zamanlı olması, çalıştırılacak personel sayısının ihale dokümanında belirlenmemesi dolayısıyla İdarece yapılan bu hizmet alımlarının, doğrudan personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı tanımına girmediği düşünülse de niteliği itibarıyla bu sonucu doğurduğu açıktır. Teknik şartnamede eğitmenlere asgari ücretin brüt fazlası şeklinde ödeme yapılacağına ilişkin ibarelerle birlikte, bazı branşlarda çalışan eğitmenlerin çalışma saatlerinin tamamının fiilen idare için kullanılması, ihtiyacın yaklaşık 1 yıl gibi bir süreye ilişkin yapılması, uygulamada mevzuatın dışına çıkılmasına yol açan büyük riskler içermektedir.

Bu şekilde yapılan hizmet alımlarının; mevzuatta belirlenen sınırları zorlayacak şekilde, farklı idarelerce birbirinden farklı uygulamalara konu edilmeleri ve bu uygulamaların yerleşik hale gelmesinin önüne geçilmelidir. Bu hususta; eğitim ve spor gibi faaliyet alanları için; belediye norm kadro cetvelinde yer verilen eğitici ve sözleşmeli eğitmenlerin istihdam edilmesinde doğru bir ihtiyaç planlaması yapılması, bu tür faaliyetlerde de istihdam edilen bu personellerden yararlanılması uygun olacaktır.

Sonuç olarak, Belediye bünyesinde istenen nitelikte personel bulunmaması dolayısıyla hizmet alımına ihtiyaç duyulursa da bunlara ilişkin olarak hazırlanan şartnamelerde; personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarına benzer şekilde, personele “asgari ücretin brüt yüzde

… fazlası şeklinde ödeme yapılacağı” gibi ibarelere yer verilmemeli; bunun yerine haftalık çalışma süresi, eğitmenlerde aranan nitelikler gibi hususlara yer verilerek, yapılacak işe ilişkin

personel giderlerinin yüklenici tarafından belirlenmesi sağlanmalıdır.