Belediye sınırları içerisinde faaliyet gösteren işyerlerine ilişkin ilan ve reklam vergisi mükellefiyetinin etkin bir şekilde tesis edilmediği görülmüştür.

2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu'nun “Konu” başlıklı 12'nci maddesinde, belediye sınırları ile mücavir alanları içinde yapılan her türlü ilan ve reklam için ilan ve reklam vergisine tabi olunacağı; “Mükellef ve sorumlu” başlıklı 13'üncü maddesinde ise, ilan ve reklam vergisi mükellefinin, yurt dışından gönderilen ilan ve reklamlar dahil olmak üzere, ilan ve reklamı kendi adına yapan veya yaptıran gerçek veya tüzel kişiler olduğu, ayrıca ilan ve reklam işlerini mutat meslek olarak ifa edenlerin, başkaları adına yaptıkları ilan ve reklamlara ait vergileri mükellefler adına ilgili belediyeye yatırmakla sorumlu olduğu belirtilmiştir.

Anılan Kanun'un “Tarife ve nispet” başlıklı 15'inci maddesinde, dükkân, ticari ve sınai müesseseler ile serbest meslek erbaplarınca çeşitli yerlere asılan ve takılan levha, yazı, resim gibi her çeşit sabit ilan ve reklamlar ile ışıklı veya projeksiyonlu ilan ve reklamların metrekaresinden yıllık olarak alınabilecek taban ve tavan tutarlar belirlenmiştir.

Aynı Kanun'un “Vergi ve harç tarifelerinin tespiti” başlıklı 96'ncı maddesinde, 15'inci maddede belirtilen vergi ve harç tarifelerinin Kanun'da belirlenen alt ve üst sınırları aşmamak üzere Cumhurbaşkanı tarafından tespit edileceği hüküm altına alınmıştır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde; belediye sınırları içerisinde faaliyet gösteren işyerleri tarafından asılan tabela, levha, ışıklı tabela vb. aracılığıyla yapılan her çeşit ilan ve reklamlardan metrekare başına Cumhurbaşkanı tarafından belirlenen tutarda ilan ve reklam vergisi alınması gerektiği anlaşılmaktadır.

Söz konusu hususa, 2021 ve 2022 yılı Sayıştay Denetim Raporlarında da yer verilmiş olup; Belediye sınırları içerisinde aktif olarak faaliyet gösteren 24.105 adet işyerinin bulunduğu ve belirtilen toplam işyeri sayısından Büyükşehir Belediyesinin yetki ve sorumluluğu altında bulunan işyerleri çıkarıldığında dahi Belediye tarafından mükellefiyet tesis edilen işyeri sayısının oldukça düşük kaldığı belirtilmiştir.

Yapılan incelemede, 2022 yılında Belediye sınırları içerisinde toplam 4.500 adet ilan ve reklam vergisi mükellefiyeti olan iş yerinin bulunduğu; 2023 yılında ise bu rakamın 7439’ a yükseldiği anlaşılmıştır.

Sonuç olarak, ilan ve reklam vergisi gelirlerinin olması gerekenden çok daha düşük kaldığı, anılan vergi kaynağının daha verimli bir şekilde kullanılması gerektiği ve bundan sonraki süreçte ilan ve reklam vergisi mükellefiyetinin tesis edilmesi noktasında etkin bir yoklama ve takip mekanizması oluşturulması gerekmektedir.

Kamu İdaresi cevabında, bulguda vergi dairesi kayıtlarına göre mükellef sayılarının dikkate alındığı, oysa ki İlçe sınırları içerisinde olan cadde ve bulvarlarda faaliyet gösteren ilan ve reklam vergisi mükelleflerinin Büyükşehir belediyesi sorumluluk alanında yer aldığı ve bunların ilan ve reklam vergilerinin Büyükşehir Belediyesi tarafından tahsil edildiği, ayrıca 0,50 m2 ve altındaki tabelalar vergiden muaf olduklarından bu mükelleflerin de kaydı bulunmadığı ve bu nedenlerle vergi dairesi kayıtları ile Belediyenin ilan ve reklam vergisi mükellefi/kayıtları arasında farklılıklar bulunduğu, bununla birlikte bulguya istinaden ilan ve reklam vergisi mükelleflerinin tamamının tespit edilerek kayıt altına alınmasına ilişkin denetimler artırıldığı ve Denetin raporu doğrultusunda eksikliklerin giderilmesi için ilgili birimlere gerekli talimatların verildiğini belirtmiştir.

Bulguda belirtilen sayılar belediyenin cevabında belirtilen durumlar dikkate alınarak belirlenmiştir. Bununla beraber Belediye tarafından belirtildiği üzere tüm mükelleflerin belirlenmesi durumunda problem giderilmiş olacaktır.