Eynesil Belediyesi 2023 yılı iş ve işlemlerinin mahallinde denetimi sırasında, ilçe merkezindeki birden fazla işyerinin, kaldırımları kişilerin geçişine engel olacak şekilde kendi ticari ürünleriyle kapattıkları halde Zabıta Müdürlüğünce söz konusu kaldırım işgallerinin önlenmesine yönelik herhangi bir yaptırım uygulanmadığı görülmüştür.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Zabıtanın görev ve yetkileri” başlıklı 51’inci maddesinde; Belediye zabıtasının beldede esenlik, huzur, sağlık ve düzenin sağlanmasıyla görevli olup bu amaçla, belediye meclisi tarafından alınan ve belediye zabıtası tarafından yerine getirilmesi gereken emir ve yasaklarla bunlara uymayanlar hakkında mevzuatta öngörülen ceza ve diğer yaptırımları uygulayacağı; görevini yaparken zabıtaya karşı gelenlerin kolluk kuvvetlerine karşı gelenler gibi cezalandırılacağı ve Belediye zabıta teşkilâtının çalışma usûl ve esasları ile çalışanların görev ve yetkilerinin de çıkarılacak yönetmelikle düzenleneceği ifade edilmiştir.

5393 sayılı Kanun’un 51’inci maddesine dayanılarak hazırlanan ve belediye zabıta teşkilatının kuruluş, görev, yetki ve çalışma usul ve esaslarını düzenleyen “Belediye Zabıta Yönetmeliği'nin “Görevleri “ başlıklı 10’uncu maddesinde, belediye sınırları içinde beldenin düzenini, belde halkının huzurunu ve sağlığını sağlayıp korumak amacıyla kanun, tüzük ve yönetmeliklerde belediye zabıtasınca yerine getirileceği belirtilen görevleri yapmak ve yetkileri kullanmak; Belediye karar organları tarafından alınmış kararları, emir ve yasakları uygulamak ve alınan karar, emir ve yasaklara uymayanlar hakkında gerekli müeyyideleri uygulamak; 26/5/1981 tarihli ve 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’na göre izin verilmeyen yerlerin işgaline engel olmak, işgaller ile ilgili tahsilat görevlilerine yardımcı olmak, Belediye Zabıtasının görevleri arasında sayılmıştır.

Anılan Yönetmeliğin “Yetkileri” başlıklı 11’inci maddesinde de;

“(1) Belediye zabıtasının; ilgili mevzuatın ve yetkili belediye organlarının yüklediği görevleri yerine getirebilmek için belediye sınırları içindeki yetkileri şunlardır:

1. Görevleri ile ilgili konularda işyerlerinde denetim yapmak, sahip veya işletenlerinden ilgili belgeleri istemek ve haklarında tutanak düzenlemek.

2. Mevzuatla kendilerine verilen görevleri yapmaya mani olanlar ile görev sırasında mukavemet gösterenleri, görevi yaptırmamak için direnen, küfür, hakaret, tehdit edenler ile sözlü veya fiili saldırıda bulunanları kolluğa bildirmek, kovuşturma yapmak üzere tutanak düzenlemek.

3. 5/12/1951 tarihli ve 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında korunan eser, icra ve yapımların tespit edildiği kitap, kaset, CD, VCD ve DVD gibi taşıyıcı materyaller ile gazete, dergi ve kitapların umumi yol, kaldırım, pazar veya panayır kurulan yerler, meydanlar, mezat yerleri, yol, meydan, pazar, iskele, köprü gibi umuma ait yerlerde satışına izin vermemek, bunların satışını engellemek ve ilgili makamlara bildirmek.

ç) Umumi yerlerde aşırı derecede gürültü yapanlara, çevreyi kirletenlere, pazar ve panayır yerlerinde geliş ve gidişi zorlaştıranlara gerekli ikaz ve tembihatta bulunmak, uymayanlar hakkında gerekli yasal işlemi yapmak." hükümleri bulunmaktadır.

Denetim dönemi çerçevesinde yerinde yapılan incelemelerde, ilçe merkezinde iştigal eden ve sebze/meyve ticaretiyle uğraşan birden fazla işyerinin (84052, 10552 ve 20202 sicil numaralı) satışa sundukları ürünleri yaya kaldırımlarından kişilerin geçemeyeceği şekilde dükkanlarının önünde bulundurdukları ve bulundurmaya devam ettikleri tespit edilmiştir. Bu durum üzerine, Zabıta Memurluğu yetkililerinden “İdari Yaptırım Karar Defteri” istenmiştir Söz konusu defterdeki tutanakların incelenmesinde (Cilt:1, son kayıt 23.03.2023/48) de, 2023 yılı içerisinde yaya kaldırımlarının anılan işyerleri tarafından yayaların kullanımına mani olacak biçimde kullanımıyla ilgili olarak herhangi bir resmi işlem tesis edilmediği görülmüştür.

Belediye tarafından verilen cevapta; Belediye zabıtası amir ve memurlarını; görevlerine ilişkin kanun, tüzük, yönetmelik ve emirleri bilmek ve hizmetlerini bunların hükümleri dairesinde yapmakla sorumlu kılan Belediye Zabıta Yönetmeliği'nin 12’nci maddesi uyarınca; yetki ve görevleri sorumluluk çerçevesinde, kaldırım işgallerinin önlenmesi için çalışmaların devam ettiği belirtilmiştir.

Belediye tarafından gönderilen cevap değerlendirildiğinde; kaldırım işgallerinin önlenmesine ilişkin olarak gerekli çalışmalara başlandığı anlaşılmaktadır.

Sonuç olarak, Belediye zabıtası amir ve memurlarını; görevlerine ilişkin kanun, tüzük, yönetmelik ve emirleri bilmek ve hizmetlerini bunların hükümleri dairesinde yapmakla sorumlu kılan Belediye Zabıta Yönetmeliğinin 12’nci maddesi uyarınca; Zabıta Teşkilatının anılan Yönetmeliğin 10 ve 11’inci maddelerinde ifade edilen yetki ve görevleri çerçevesinde, söz konusu işgallerin önlenmesi ve sorumluları hakkında gerekli işlemlerde bulunulması gerekmektedir.