Üniversite tarafından hizmet alımı suretiyle kiralaması yapılan araçlara ilişkin ihalenin Teknik Şartnamesi’nde yerli muhteva oranını karşılamayan araç özelliklerine yer verildiği ve söz konusu özellikteki araçların kiralama işleminin yapıldığı tespit edilmiştir.

237 sayılı Taşıt Kanunu’nun 10’uncu maddesinin beşinci fıkrasında bu Kanun kapsamında edinilecek taşıtların menşei, silindir hacimleri ve diğer niteliklerini belirlemeye ve sınırlamalar getirmeye Cumhurbaşkanı’nın (eski haliyle Bakanlar Kurulu) yetkili olduğu hükme bağlanmıştır. Bu hükme istinaden çıkarılan 2014/6425 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’nın Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinimi başlıklı 2’nci maddesinde, hizmet alımı suretiyle edinilecek taşıtların menşei ve silindir hacimleri hakkında 1’inci madde hükümlerinin uygulanacağı hükme bağlanmıştır.

Aynı Bakanlar Kurulu Kararı’nın 30.10.2018 tarih ve 261 karar numaralı Cumhurbaşkanı Kararı ile değiştirilen 1’inci maddesinin birinci fıkrasında ise; 05.01.1961 tarihli ve 237 sayılı Taşıt Kanunu’na ekli (1) sayılı Cetvelde ve son iki sırasında belirtilenler hariç olmak üzere (2) sayılı Cetvelde yer alan makamlar ile güvenlik önlemli (zırhlı) araçlar, koruma altına alınanlarla ilgili yönetmelik hükümlerine göre tahsis olunanlar, Cumhurbaşkanlığına bağlı başkanlıklar ve idarelerin yurt dışı teşkilatları için yabancı menşeli binek veya station-wagon cinsi taşıt edinilebileceği, bunların dışında hibe dâhil her ne suretle olursa olsun yabancı menşeli binek veya station-wagon cinsi taşıt edinilemeyeceği hüküm altına alınmıştır. Ayrıca birinci fıkra kapsamındaki makam ve hizmetler hariç olmak üzere, edinilecek binek veya station-wagon cinsi taşıtların silindir hacimlerinin 1.600 cc’yi geçemeyeceği, yerli muhteva oranı %50’nin altında kalan taşıtların yabancı menşeli sayılacağı ifade edilmiştir.

Dolayısıyla üniversitelerin (2) sayılı cetvelde yer alan rektör makam araçları hariç olmak üzere yabancı menşeli binek veya station-wagon cinsi taşıt edinmesi ve edinilecek binek veya station-wagon cinsi taşıtların silindir hacimlerinin 1.600 cc’yi geçmesi hukuken mümkün görünmemektedir.

2021/672246 İKN’li “Araç Kiralama Hizmet Alım İşi”ne ait Teknik Şartname’nin

3.1’inci maddesinde; kiralanacak 5 adet hizmet aracının teknik özelliklerine yer verilmiştir. Buna göre; en az 2020 model, 1461 cc ile 1599 cc arasında motor silindir hacimli, dizel yakıtlı, otomatik şanzumanlı ve en az %50 oranında yerli muhteva oranı olan araçların idareye sunulması gerekmektedir. 5.4’üncü maddesinde ise; Şartname ekinde yer alan “EK-1 Araçların Teknik Şartnameye Uygunluk Formu”nun imzalı ve kaşeli olarak sözleşme ekinde idareye sunulacağı belirtilmiştir

Yapılan denetimlerde Şartname’de belirtilen özelliklerin tamamını karşılayan bir araç modelinin Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yayımlanan “Türkiye’de Üretilen Motorlu Araç Yerli Katkı Oranları” listesinde yer almadığı görülmüş olup, istekli tarafından ihale konusu işte kullanılacak araç ruhsatları incelendiğinde de bahse konu araçların Şartname’de belirtilen model, motor hacmi, yakıt ve şanzuman tipi özelliklerini karşıladığı ancak asgari yerli muhteva oranını karşılamadığı tespit edilmiştir. Ayrıca yüklenici, yukarıda belirtilen “EK-1 Araçların Teknik Şartnameye Uygunluk Formu”nu da imzalı ve kaşeli olarak sözleşme ekinde idareye sunmamıştır.

Dolayısıyla kamu idaresi tarafından hazırlanan ihale dokümanı mevzuat hükümlerine aykırı olarak hazırlandığı açıktır. Kamu idaresi bulguya katıldığını belirtmiş olup, söz konusu hususun düzeltilmesine ilişkin işlemlere başlanıldığını ve yapılan yeni araç kiralama ihalesinde söz konusu hatanın düzeltildiğini ifade etmiştir.

Sonuç olarak, sözü edilen mevzuat sınırlamalarına uyulması, ihalede şeffaflığı ve rekabeti artıracağı gibi kamu kaynaklarının da daha ekonomik kullanılmasına katkı sağlayacaktır.