Büyükşehir Belediyesinin, kısa vadeli duruma dönüşen banka kredilerine ilişkin anapara tutarlarının, dönem sonunda uzun vadeli banka kredilerine ilişkin hesaptan, kısa vadeli banka kredilerine ilişkin hesaba aktarılmadığı görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 300 Banka Kredileri Hesabını açıklayan ve “Hesabın niteliği” başlığını taşıyan 232’nci maddesinde bu hesabın, banka ve diğer finans kuruluşlarından sağlanan kısa vadeli kredilere ilişkin tutarların ve 400 Banka Kredileri Hesabında kayıtlı tutarlardan vadesi bir yılın altına inenlerin izlenmesi için kullanılacağı; 233’üncü maddesinin 1/a/1 bendinde de 400 Banka Kredileri Hesabında kayıtlı tutarlardan vadesi bir yılın altına inenlerin bu hesaba alacak kaydedilmek suretiyle muhasebe hesaplarında kısa vadeli krediler olarak izlenmesinin sağlanacağı açıklanmıştır. Yönetmelik'in 400 Banka Kredileri Hesabını açıklayan 302’nci maddesinin 1/b/1 bendinde de 233’üncü maddenin söz konusu bendinde açıklanan işlemin 400 Banka Kredileri Hesabı yönünden işleyişine açıklık getirilmiştir.

Yönetmelik'in bu hükümleri gereğince kurumun banka kredisi olarak kullandığı yabancı kaynak tutarlarından vadesi 1 yılın altında olanların 300 Banka Kredileri Hesabında, vadesi 1 yıldan uzun olanların 400 Banka Kredileri Hesabında izlenmesi gerekmektedir.

Yine Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “Dönem sonu işlemleri”

başlıklı 480'inci maddesinin (b) bendinde bütçe ve ödenek hesapları dışındaki dönem sonu işlemleri ile ilgili olarak;

“5) Uzun vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içerisinde yer alan, tahviller hesabı, uzun vadeli diğer iç mali borçlar hesabı, dış mali borçlar hesabı, gelecek yıllara ait gelirler ve gider tahakkukları hesabında kayıtlı tutarlardan vadeleri bir yılın altına inmesi nedeniyle, kısa vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubundaki ilgili hesaplara aktarılması gerekenler bu hesaplara borç, kısa vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubundaki ilgili hesaplara alacak kaydedilerek aktarma işlemleri tamamlanır.”

denildiğinden uzun vadeli yabancı kaynaklar içinde yer alan 400 Banka Kredileri Hesabında kayıtlı tutarlardan vadeleri bir yılın altına inenlerin kısa vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubundaki 300 Banka Kredileri hesabına aktarılma işleminin dönem sonunda gerçekleştirilmesi Yönetmelik'in bu hükmü gereğidir. Diğer taraftan, mali tablolar üzerinden, idarelerin varlıkları ve yükümlülüklerini kısa ya da uzun vadeli olarak değerlendirmek, finansal yönetim açısından önem arz etmektedir.

Balıkesir Büyükşehir Belediyesinin İller Bankası, kamu bankaları ve özel bankalardan kullanmış olduğu uzun ve kısa vadeli banka kredileri toplamından, 2019 yılı sonunda kalan anapara borç stoku 761.539.409,53 TL tutarında olup bu tutar bankalardan sağlanan ödeme planlarındaki rakamlar ile uyumludur. Bununla birlikte; Belediyenin kullandığı banka kredilerinden kalan anapara borç stoku ile ilgili olarak aşağıdaki tespitlerde bulunulmuştur:

1. 2019 yılı sonu itibariyle, Balıkesir Büyükşehir Belediyesinin kullandığı banka kredilerinden kalan anapara borç stoku, 2020 yılında ödeneceğinden kısa vadeli, 2020 yılından sonra ödeneceğinden uzun vadeli olarak izlenmesi gereken kredi borçlarından oluşmaktadır. Bunlardan;

   a-1) İller Bankasından temin edilen ve 2020 yılında ödeneceğinden kısa vadeli duruma dönüşen 22 kalem kredinin anapara tutarı, bankanın ödeme planlarına göre 112.631.879,14 TL tutarındadır. 2019 yılı dönem sonu muhasebe kayıtlarında 300 Banka Kredileri Hesabının İller Bankasına ait kredilere ilişkin tutarı ise 3.066.681,13 TL eksiği ile 109.565.198,01 TL tutarındadır. Kısa vadeli olarak izlenmesi gereken 3.066.681,13 TL tutarındaki borç stoku, uzun vadeli olarak 400 Banka Kredileri Hesabında izlenmektedir.

   a-2) Özel bankalardan ve Ziraat Bankasından temin edilen 14 kalem kredinin, 2020 yılında ödeneceğinden kısa vadeli duruma dönüşen 51.806.330,30 TL tutarındaki kısmı, kısa vadeli banka kredileri hesabı olan 300 Banka Kredileri Hesabına 2020 yılı başında aktarılmıştır.

   
   

   Bu nedenle 2019 yılı dönem sonu muhasebe kayıtlarında özel bankalar ve Ziraat Bankasına ait kredilere ilişkin 51.806.330,30 TL tutarındaki kredi borç stoku 300 Banka Kredileri Hesabında görülmesi gerekirken 400 Banka Kredileri Hesabında uzun vadeli olarak yer almıştır.

   a-3) Vakıfbanktan kullanılan 10 kalem kredi müteaddit defalar yapılandırmaya uğramış, 2019 yılında en son mayıs ayında bu krediler için yapılandırmaya gidilmiş ve 1 yıl geri ödemesiz dönem öngörülmüştür. Yine 2020 yılının şubat ayında bu krediler üzerinde yeniden yapılandırma sağlanmıştır. Söz konusu yapılandırmalar nedeniyle Vakıfbanktan kullanılan kredilere ilişkin ödeme planları sürekli değişime uğramış, ödeme vadesi kesinliğini kaybettiğinden hangi vadede ne kadar ödemede bulunulacağı belirsizleşmiştir. Bu nedenle 273.364.803,68 TL tutarında kalan anapara borç stokunun ne kadarının kısa vadeli olarak değerlendirilmesi gerektiğini belirleyebilme imkânı kalmamıştır. Ödeme planlarında yer alan, kalan anapara borç tutarı ile muhasebe kayıtları birbirleri ile tam uyumlu olduğundan söz konusu kredilerin tamamının uzun vadeli olarak 400 Banka Kredileri Hesabında kayıtlı bulunmasının aykırı olmadığı değerlendirilmiştir.

2. Özel bankalardan alınan kredilere ilişkin olarak; …. Bankasından kullanılan kredinin 2019 yılı ocak ayı ödemesinde anapara ve faiz tutarları, mart ayı ödemesinde yer alacak tutarlar ile karıştırıldığından anapara ödeme tutarı 7.121,63 TL fazla, faiz ödeme tutarı 7.121,63 TL eksik olarak muhasebe işlemi görmüştür. Bu nedenle 2019 yılı dönem sonu muhasebe kayıtlarında, söz konusu bankanın 300 Banka Kredileri Hesabında izlenmesi gereken ve 2019 yılının son taksit ödemesi gelen kredisinin ödenmesinde, çıkış kaydı gerçekleştirilmesi gereken bakiye tutarı eksik kaldığından, bu tutar 400 Banka Kredileri Hesabından 300 Banka Kredileri Hesabına aktarılmış, dolayısıyla 400 Banka Kredileri Hesabında izlenmesi gereken anapara borç tutarı 7.121,63 TL eksik çıkmıştır. Ancak 2020 yılı şubat ayında, söz konusu hatanın muhasebe düzeltme kaydı gerçekleştirilerek kayıtların gerçek duruma dönüşmesi sağlanmıştır.

3. a-1 ve a-2 bentlerinde açıklandığı üzere kısa vadeli olarak 300 Banka Kredileri Hesabına aktarılmayan kredi borç stoku nedeniyle, 2019 yılı dönem sonu muhasebe kayıtlarında 300 Banka Kredileri Hesabı (3.066.681,13 + 51.806.330,30 )= 54.873.011,43 TL eksik tutarda yer almıştır.

4. a-1 ve a-2 bentlerinde açıklandığı üzere kısa vadeli olarak 300 Banka Kredileri Hesabına aktarılmayan kredi borç stoku ve b bendinde açıklandığı üzere hatalı muhasebe kaydı görmüş kredi tutarı nedeniyle 2019 yılı dönem sonu muhasebe kayıtlarında 400 Banka Kredileri Hesabı (3.066.681,13 + 51.806.330,30 - 7.121,63)= 54.865.889,80 TL fazla tutarda yer almıştır.

   Bu itibarla dönemsellik ilkesi gereği banka kredileri hesaplarının dönem sonu

   
   

   işlemlerinin anılan mevzuat doğrultusunda yapılmaması sonucunda 2019 yılı Bilançosunda 300 Banka Kredileri Hesabı 54.873.011,43 TL eksik 400 Banka Kredileri Hesabı 54.865.889,80 TL fazla gösterilmek suretiyle hataya neden olunmuştur.