Belediye tarafından yapılan bütün arsa satışlarının gelir servisi tarafından yapılan vergi, harç vb. diğer düzenli tahakkuk işlemlerine ilişkin MİF’lerde ilgili hesaplara kaydedildiği görülmüştür. Söz konusu satışların 2020 yılı toplam tutarı 88.715.699,74 TL olmuştur.

Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin “Temel kavramlar” başlıklı 5’inci maddesinde “(1) Genel yönetim muhasebesi, muhasebe ilke ve kurallarının dayanağını oluşturan ve aşağıda belirtilen kavramlara göre yürütülür:

Belgelendirme: Muhasebe kayıtları, gerçek durumu yansıtan ve usulüne uygun olarak düzenlenmiş belgelere dayandırılır.” denilmektedir.

Anılan Yönetmelik’in “İşlemlerin belgeye dayanması ve belge düzeni” başlıklı 15’inci maddesinde “(1) Bütün muhasebeleştirme işlemlerinin kanıtlayıcı belgelere dayandırılması zorunludur. Kanıtlayıcı belgeler, muhasebeleştirme belgesinin hazırlanmasını gerektiren ve ilgili mevzuatında belirtilen belgelerden oluşur.” denilmektedir.

Söz konusu işlemlere ilişkin düzenlenen MİF’lerin ekinde arsa satışının alacak olarak tahakkuk ettirilmesini kanıtlayan herhangi bir belge bulunmadığı gibi, bu satışlar dolayısıyla yapılan tahsilatlara ilişkin ispat edici belgeler de bulunmamaktadır. Esasen bahse konu

satışların, Belediyenin vergi ve harç gelirleri ile diğer düzenli ve rutin gelirlerinin tahakkuku ve tahsili ile ilgisi olmadığından, kayıtların arsa satışına ilişkin tüm belgeler (meclis ve encümen kararları, ihale belgeleri vb.) eklenerek vergi ve harç gelirleri ile ilişkilendirilmeksizin ayrı MİF’ler ile muhasebeleştirilmesi gerekirdi.

Bununla birlikte yapılan arsa satışlarında satılan arsalar kayıtlı değerleri yerine satış değerleri ile 250 Arazi ve Arsalar Hesabından çıkarılmış, satış değeri ile kayıtlı değer arasındaki olumlu ya da olumsuz farklar hesaplanarak ilgili gelir veya gider hesaplarında izlenmemiştir. Buna göre satış işlemine konu arsaların ilgili hesapta yer alan kayıtlı değerinden yüksek tutarda bir satış bedeli ile satışı durumunda aradaki fark tutarı kadar gelir (kar) kaydı; kayıtlı değerinden düşük tutarda bir satış bedeli ile satışı durumunda ise aradaki fark tutarı kadar gider (zarar) kaydı yapılması gerekmektedir.

Bu itibarla, İdarenin hem 250 Arazi ve Arsalar Hesabı hem de 600 Gelirler ve 630 Giderler Hesabı mali tablolarda önemli tutarlarda hatalı gösterilmiş olmaktadır. Bulguya ilişkin olarak İdare cevabında yer verilen düzeltme işlemlerinin denetlenen 2020 yılı muhasebe işlemlerine düzeltici bir etkisi olmadığından bu çerçevede yapılan işlemler sonraki denetimlerde değerlendirilecektir.