Antalya Kepez Belediyesi tarafından ortak hizmet projesi adı altında protokolle bir derneğe bedelsiz olarak taşınmaz tahsis edildiği tespit edilmiştir.

5393 sayılı Belediye Kanununun “Diğer kuruluşlarla ilişkiler” başlıklı 75’inci maddesinde;

“Belediye, belediye meclisinin kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda;

c) (Değişik: 12/11/2012-6360/19 md.) Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, kamu yararına çalışan dernekler, Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınmış vakıflar ve 7/6/2005 tarihli ve 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu kapsamına giren meslek odaları ile ortak hizmet projeleri gerçekleştirebilir. Diğer dernek ve vakıflar ile gerçekleştirilecek ortak hizmet projeleri için mahallin en büyük mülki idare amirinin izninin

alınması gerekir.(1)”

Denilmektedir.

Ortak hizmet projesi; belediye ve kamuya yararlı derneğin ortak bir amaç için Belediyenin görev ve sorumluluk alanı içerisinde yer alan bir hizmeti iş birliği içinde gerçekleştirmeleridir. Örneğin muhtaçlara yardım yapılması veya eğitim ve sağlık alanındaki bazı hizmetlerin verilmesinde, bina gerekli teçhizat ve sarf malzemeleri belediyeden, gerekli insan gücü ise başka bir kamu kuruluşu veya dernekten karşılanmak üzere ortak hizmet projesi yapılması mevzuata uygunken, herhangi bir taşınmazın doğrudan bir derneğin kullanımına bırakılması, paydaşların görev ve katkılarının belirlendiği bir hizmet tanımı yapılmadığından, adına ortak hizmet projesi denilse dahi mevzuata uygun olmayacaktır.

Belediyelerin görev ve sorumluluk alanının tespitinde 5393 sayılı kanunun 14’üncü maddesine bakılmalıdır. Ayrıca bu tespiti yaparken mezkûr maddede yer verildiği üzere mahalli ve müşterek nitelikte olma şartını unutmamak gerekir.

İdare ile ... Cemiyeti arasında yapılan protokolde her ne kadar belediyenin görev ve sorumluluk alanında yer alan öğrenci yurdu yapmak üzere ortak proje ifadesi yer almış olsa da, gerek inşaa edilecek yurdun işletilmesi ve mülkiyeti ile ilgili ayrıntılar gerekse hizmetin sunumunda belediyenin yetki ve görevleri belirlenmediğinden yapılan işlemin ortak hizmet projesi olarak kabul edilemeyeceği gibi belediyeye ait taşınmazın derneğe ücretsiz olarak tahsisi olduğundan mevzuata aykırı olduğu düşünülmektedir.

Zira 5018 sayılı Kanunun “Taşınmaz Tahsisi” başlıklı 47’inci maddesinde “Kamu idareleri, kanunlarında veya Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinde belirtilen kamu hizmetlerini yerine getirebilmek için mülkiyetlerindeki taşınmazlarla Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerleri, birbirlerine ve köy tüzel kişiliklerine bedelsiz olarak tahsis edebilirler. Tahsis edilen taşınmaz, amaç dışı kullanılamaz.” denilmekte olup derneklere bedelsiz olarak taşınmaz kullandırılması ile ilgili bir düzenleme metinde yer almamaktadır.

Ayrıca Belediye Kanunun 15’inci maddesinin d fıkrasında; “İl sınırları içinde büyükşehir belediyeleri, belediye ve mücavir alan sınırları içinde il belediyeleri ile nüfusu 10.000'i geçen belediyeler, meclis kararıyla; turizm, sağlık, sanayi ve ticaret yatırımlarının ve eğitim kurumlarının su, termal su, kanalizasyon, doğal gaz, yol ve aydınlatma gibi alt yapı çalışmalarını faiz almaksızın on yıla kadar geri ödemeli veya ücretsiz olarak yapabilir veya yaptırabilir, bunun karşılığında yapılan tesislere ortak olabilir; sağlık, eğitim, sosyal hizmet ve

turizmi geliştirecek projelere Çevre ve Şehircilik Bakanlığının onayı ile ücretsiz veya düşük bir bedelle amacı dışında kullanılmamak kaydıyla taşınmaz tahsis edebilir.” Hükmü yer almaktadır.

Kepez Belediyesi 08/10/2012 karar tarihli meclis kararıyla “mülkiyeti belediye ye ait Duraliler tapulamalı 853 metrekarelik 8721 ada 5 nolu parselin karar tarihinden itibaren 30 yıllık süreli irtifak hakkı ile tahsisen verilmesine”, 02/01/2013 tarihli meclis kararıyla yukarıda adı geçen parsel üzerinde “25 yıl süre ile intifa hakkı kurulmasına, yapılacak ortak proje ile ilgili protokol düzenlenmek üzere belediye başkanına, intifa hakkı tesisi ile ilgili iş ve işlemleri yürütmek üzere belediye encümenine yetki verilmesine” denilmiştir.

Yukarda yer alan mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, kamu yararına çalışan dernekler ile ortak hizmet projesi gerçekleştirilebileceği ancak her ne ad altında olursa olsun bedelsiz olarak taşınmaz tahsis edilemeyeceği, kanun koyucunun sadece diğer kamu kurum ve kuruluşlarına yapılan taşınmaz tahsislerine cevaz verdiği, bu kuralın istisnasının 15'inci maddede yer alan sağlık, eğitim, sosyal hizmet ve turizmi geliştirecek projeler olarak sayıldığı, bu halde dahi Çevre ve Şehircilik Bakanlığından izin alınması zorunluluğunun bulunduğu anlaşılmaktadır.

Açıklanan nedenlerle, kuruma ait taşınmazlardan kamu hizmetleri için gerek duyulmayanların bedelsiz olarak dernek-vakıf veya özel kişilere kullandırılması veya tahsis edilmesi mümkün görülmediğinden, söz konusu tahsis veya taşınmaz kullandırılmasına son verilerek kamu hizmetinde ihtiyaç duyulmayan mevcut taşınmazların kiraya verilmesi veya kanunda yer alan düzenlemelere göre tahsislerinin sağlanması gerektiği değerlendirilmiştir.

Kamu idaresi cevabında; “Belediyemiz sınırları içerisinde Ahatlı Mahallesinde mülkiyeti Belediyemize ait 8721 ada 5 parsel 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planında Sosyal Tesis Alanı olarak planlanmıştır.

... Cemiyeti 10/09/2012 tarih ve 394 sayılı yazıları ile Kepez Belediyesinden Kültür, Ahatlı, Yenidoğan Mahallerinde; Öğrenci Yurdu, Misafirhane, Yaşlı Bakım Evi, Kreş, Cemiyet Şube Merkezi olarak kullanmak üzere yer tahsis edilmesi talebinde bulunmuştur.

Belediyemiz Meclisinin 08/10/2012 tarih 167 sayılı kararı ile mülkiyeti Belediyemize ait 8721 ada 5 parselin tahsis edilmesi uygun görülmüştür. Ancak derneklere yer tahsisi yapılamayacağı anlaşıldığından bu kararı tashih eden 02/01/2013 tarih 22 sayılı karar ile yer tahsisinden vaz geçilmiş 75. madde uyarınca ortak hizmet projesi yapılması uygun görülmüştür.

Bu nedenle 01/11/2013 tarihli protokol imzalanmış ve ortak hizmet projesi yapılmasına karar verilmiştir.(EK 4/1,2,3,4)

Sonuç olarak, bulguda bahsedildiği gibi bedelsiz yer tahsisi yapılmamış, ortak hizmet projesi yapılmasına karar verilmiştir. Ortak hizmet projesi protokolü çerçevesinde belediye boş olan arsasına dernek tarafından yurt inşaatı yapılmasına izin vermiş ve dernekte iki idare arasında yapılan protokol hükümlerine uygun olarak yurt binasını yapmıştır.

Ayrıca 5393 sayılı yasanın 14 üncü maddesinde “Belediye, mahallî müşterek nitelikte olmak şartıyla; a) … orta ve yüksek öğrenim öğrenci yurtları (Bu Kanunun 75 inci maddesinin son fıkrası, belediyeler, il özel idareleri, bağlı kuruluşları ve bunların üyesi oldukları birlikler ile ortağı oldukları Sayıştay denetimine tabi şirketler tarafından, orta ve yüksek öğrenim öğrenci yurtları ile Devlete ait her derecedeki okul binalarının yapım, bakım ve onarımı ile tefrişinde uygulanmaz.); … yapar veya yaptırır.” denilmekte olup, yurt yapmak veya yaptırmak belediyenin zorunlu görevleri arasında sayılmıştır.

Yine Sayıştay bulgusunda “Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, kamu yararına çalışan dernekler ile ortak hizmet projesi gerçekleştirilebileceği…” denilmekte olup, yapılan ortak hizmet projesi desteklenmiştir.” denilmiştir.

Sonuç olarak kamu idaresi cevabında mülkiyeti belediye ye ait Duraliler tapulamalı 853 metrekarelik 8721 ada 5 no.lu parselin ilk olarak adı geçen derneğe tahsis edildiğini daha sonra tahsisin mümkün olmadığı anlaşılıp ilgili dernek ile ortak hizmet projesi düzenlendiği belirtilmiştir.

Ancak yapılan incelemelerde dernekle yapılan ortak hizmet projesinin şartları taşımadığı görülmüştür.

Bulguda belirttiğimiz üzere Ortak hizmet projesi; belediye ve kamuya yararlı derneğin ortak bir amaç için Belediyenin görev ve sorumluluk alanı içerisinde yer alan bir hizmeti iş birliği içinde gerçekleştirmeleridir. Örneğin muhtaçlara yardım yapılması veya eğitim ve sağlık alanındaki bazı hizmetlerin verilmesinde, bina gerekli teçhizat ve sarf malzemeleri belediyeden, gerekli insan gücü ise başka bir kamu kuruluşu veya dernekten karşılanmak üzere ortak hizmet projesi yapılması mevzuata uygunken, herhangi bir taşınmazın doğrudan bir derneğin kullanımına bırakılması, paydaşların görev ve katkılarının belirlendiği bir hizmet tanımı yapılmadığından, adına ortak hizmet projesi denilse dahi mevzuata uygun olmayacaktır.

İdare ile dernek arasında yapılan protokolde görüldüğü üzere paydaşlardan olan idarenin görev ve katkılarının belirlenmediği idarenin sadece arsayı tahsis edip başka herhangi bir sorumluluğunun olmadığı görülmektedir. Dolayısıyla her ne kadar protokolün adına ortak hizmet projesi denilse de arsa tahsisi olduğu anlaşılmaktadır.

Kuruma ait taşınmazlardan kamu hizmetleri için gerek duyulmayanların bedelsiz olarak dernek-vakıf veya özel kişilere kullandırılması veya tahsis edilmesi mümkün görülmediğinden, söz konusu tahsis veya taşınmaz kullandırılmasına son verilerek kamu hizmetinde ihtiyaç duyulmayan mevcut taşınmazların kiraya verilmesi gerektiği açıktır.

İlgili arsanın günün rayicine göre kiralanmasının uygun olacağı değerlendirilmiştir.