Kurumda işçi statüsünde görev yapan kişilerin 4857 sayılı İş Kanunu’na aykırı olarak bir yıl içerisinde fazla çalışma sürelerinin toplamının 270 saati aştığı görülmüştür.

4857 sayılı İş Kanunu’nun “Fazla çalışma ücreti” başlıklı 41’inci maddesinde; “Ülkenin genel yararları yahut işin niteliği veya üretimin artırılması gibi nedenlerle fazla çalışma yapılabilir. Fazla çalışma, Kanunda yazılı koşullar çerçevesinde, haftalık kırkbeş saati aşan çalışmalardır. 63 üncü madde hükmüne göre denkleştirme esasının uygulandığı hallerde, işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık iş süresini aşmamak koşulu ile bazı haftalarda toplam kırkbeş saati aşsa dahi bu çalışmalar fazla çalışma sayılmaz.

Her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde elli yükseltilmesi suretiyle ödenir.

Haftalık çalışma süresinin sözleşmelerle kırkbeş saatin altında belirlendiği durumlarda yukarıda belirtilen esaslar dahilinde uygulanan ortalama haftalık çalışma

süresini aşan ve kırkbeş saate kadar yapılan çalışmalar fazla sürelerle çalışmalardır. Fazla sürelerle çalışmalarda, her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde yirmibeş yükseltilmesiyle ödenir.

Fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma yapan işçi isterse, bu çalışmalar karşılığı zamlı ücret yerine, fazla çalıştığı her saat karşılığında bir saat otuz dakikayı, fazla sürelerle çalıştığı her saat karşılığında bir saat onbeş dakikayı serbest zaman olarak kullanabilir.

İşçi hak ettiği serbest zamanı altı ay zarfında, çalışma süreleri içinde ve ücretinde bir kesinti olmadan kullanır.

63 üncü maddenin son fıkrasında yazılı sağlık nedenlerine dayanan kısa veya sınırlı süreli işlerde ve 69 uncu maddede belirtilen gece çalışmasında fazla çalışma yapılamaz.

Fazla saatlerle çalışmak için işçinin onayının alınması gerekir.

Fazla çalışma süresinin toplamı bir yılda ikiyüzyetmiş saatten fazla olamaz…” hükmü yer almaktadır.

Fazla çalışma için işçinin onayı gerekmekte olup bu süre bir yıl içerisinde 270 saati aşamaz. Aşağıdaki tabloda Polatlı Belediyesinde fazla mesai (hafta tatili, bayram tatili dahil) ile ilgili bilgiler sunulmuştur. Kurumda yıl içerisinde 62 personelin 270 saati aştığı görülmüştür.

Tablo 19: 2018 yılında Kadrolu İşçilere Ait Fazla Çalışma Bilgileri

Söz konusu düzenlemeler uyarınca işçilere bir yılda yaptırılan fazla çalışmanın süresinin 270 saati geçmemesi sağlanmalıdır.

Kamu idaresi cevabında; “Kurumlunuzda işçi statüsünde görev yapan kişilerden bazıları hiç mesai yapmazken işin özelliğine göre bazıları da 4857 sayılı İş Kanununda belirtilen sürelerden fazla çalışma yapmaktadır. Fazla mesai yaptırılırken işçinin rızası alınmakta ve yaptığı fazla mesainin karşılığı kendisine ödenmektedir. Fazla mesai

yaptırılırken vardiya usulüne geçilmeye çalışılarak 4857 sayılı İş Kanunundaki yasal sınırın aşılmamasına dikkat edilmeye çalışılacaktır.”

Denilmiştir.

Sonuç olarak Bulgumuzda belirtilen hususlar Belediye tarafından kabul edilerek gereğinin yapılacağı bildirilmektedir. Fazla çalışma için işçinin onayı gerekmekte olup onay alınsa bile bu sürenin bir yıl içerisinde 270 saati aşamayacağı mevzuatta açıkça düzenlenmiştir. Bulgumuzda ayrıntılı olarak açıklandığı üzere, Kurumda işçi statüsünde görev yapan kişilerin 4857 sayılı İş Kanunu’daki yasal sınırların üzerinde fazla çalışma yaptırılmasının mevzuata aykırı olduğu değerlendirilmiştir.

Bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.