Belediyenin yetki ve sorumluluk alanındaki tekstil atıkları toplama ve taşıma hizmetleri sonuçları itibariyle gelir getirici faaliyetler olmasına rağmen, ihalesiz olarak bir sözleşme ile çevre lisanslı bir firmaya verildiği görülmüştür.

5393 sayılı Belediye Kanunu, Atık Yönetimi Yönetmeliği ile Sıfır Atık Yönetmeliği’ne dayanılarak Karşıyaka Belediyesi ile yüklenici firma arasında sözleşmeye bağlanan “Her Tür Tekstil Atıklarının Toplama ve Taşıma İşi”nin incelenmesi neticesinde; sözleşmede yüklenici firmanın Belediye tarafından yönlendirilen adres, lokasyon ve atık giysi işi kumbaralarından toplanan ürünler karşılığı yıllık 700.000,00 TL bedel ödeyeceği hüküm altına alınmıştır.

Sözleşme 08.02.2022 tarihinde imza altına alınmış ve başlamış olup sözleşme süresi 2 yıl olarak belirlenmiştir. Sözleşmenin “Süre” başlıklı 7’nci maddesinde; sözleşmenin bitim

tarihine 1 ay kala, taraflarca aksi ihtar edilmediği takdirde sözleşmenin uzatılacağı hususu da sözleşmede yer almıştır.

Belediye tarafından işin ihalesiz yapılmasına gerekçe olarak “İlçe sınırlarında Türk Kızılay’ının da tekstil toplama kutuları vasıtasıyla bu işi yapması, bu nedenle toplanacak miktar konusunda oluşan belirsizlikten dolayı ihaleye çıkma şartlarının oluşamaması” gibi hususlar gerekçe gösterilmiştir.

2872 Sayılı Çevre Kanunu’nun 11’inci maddesinde, atıkların üretiminin ve zararlarının önlenmesi veya azaltılması ile atıkların geri kazanılması ve geri kazanılabilen atıkların kaynağında ayrı toplanmasının esas olduğu; atık yönetim plânlarının hazırlanmasına ilişkin esasların Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle düzenleneceği hüküm altına alınmıştır.

Diğer yandan 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun “Belediyenin yetkileri ve imtiyazları“ başlıklı 15'inci maddesinde; katı atıkların toplanması, taşınması, ayrıştırılması, geri kazanımı, ortadan kaldırılması ve depolanması ile ilgili bütün hizmetleri yapmanın ve yaptırmanın belediyenin yetkileri ve imtiyazları arasında olduğu belirtilmiştir.

Bu bağlamda katı atıkların toplanması, taşınması, ayrıştırılması ve depolanması ile ilgili bütün hizmetlerin sonuçları itibariyle gelir getirici faaliyetler olduğu açıktır. Dolayısıyla bu nitelikli hizmetlerin 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'na uygun şekilde ihale edilmesi esastır. İhalesiz şekilde gelir getirici bir hizmetin sözleşme ile doğrudan yaptırılması hukuki dayanaktan yoksundur.

Kaldı ki bahsi geçen Sözleşme’nin 7’nci maddesi hükmünde yer alan “Sözleşmenin bitim tarihine 1 ay kala, taraflarca aksi ihtar edilmediği takdirde sözleşmenin uzatılacağı” hükmü de kamu hukuku yönünden kabul edilebilir nitelikte değildir.

Kamu İdaresi cevabında, bulguya katıldığını belirtmiş olup tekstil atıklarının toplanması ve taşınması işinin 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu kapsamında sözleşmenin bitiş tarihinden önce ihale edileceğini ifade etmiştir.

Sonuç olarak; tekstil toplama ve taşıma hizmetlerini kapsayan İdare imtiyazının/hakkının, söz konusu hizmetlerin idarece yapılmaması veya yapılamaması durumunda, ihale mevzuatına uygun olarak kiraya verilmesi kamu yararı açısından zorunludur.