Şirket bünyesinde çalışan işçilere, bir yılda yasal limit olan 270 saatin üzerinde fazla çalışma yaptırıldığı görülmüştür.

4857 sayılı İş Kanunu’nun “Çalışma süresi” başlıklı 63’üncü maddesinin ikinci fıkrasında, “Tarafların anlaşması ile haftalık normal çalışma süresi, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine, günde onbir saati aşmamak koşulu ile farklı şekilde dağıtılabilir. Bu halde, iki aylık süre içinde işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık çalışma süresini aşamaz. Denkleştirme süresi toplu iş sözleşmeleri ile dört aya kadar artırılabilir.”, üçüncü fıkrasında, “Çalışma sürelerinin yukarıdaki esaslar çerçevesinde uygulama şekilleri, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından hazırlanacak bir yönetmelikle düzenlenir.” denilmektedir

Aynı Kanun’un “Fazla çalışma ücreti” başlıklı 41’inci maddesinin sekizinci fıkrasında, “Fazla çalışma süresinin toplamı bir yılda ikiyüzyetmiş saatten fazla olamaz.”, onbirinci fıkrasında, “Fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışmaların ne şekilde uygulanacağı çıkarılacak yönetmelikte gösterilir.”, şeklinde düzenlemeler yapılmış ve “İşin düzenlenmesine ilişkin hükümlere aykırılık” başlıklı 104’üncü maddesinde de, Kanun’un 63’üncü maddesinde ve Yönetmelikte belirlenen çalışma sürelerine aykırı olarak işçilerini çalıştıran işveren veya işveren vekiline binikiyüz Türk Lirası (2023 yılı için 9.302 TL) idari para cezası verileceği belirtilmiştir.

İş Kanunu'na İlişkin Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliği’nin “Fazla Çalışmada Sınır” başlıklı 5’inci maddesinde, “Fazla çalışma süresinin toplamı bir yılda ikiyüzyetmiş saatten fazla olamaz. Bu süre sınırı, işyerlerine veya yürütülen işlere değil, işçilerin şahıslarına ilişkindir. Fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma sürelerinin hesabında yarım saatten az olan süreler yarım saat, yarım saati aşan süreler ise bir saat sayılır.<span>” denilmiştir.</span>

Yapılan incelemede, Şirket personeli olan bazı işçilere ikiyüzyetmiş saatin üzerinde fazla mesai yaptırıldığı tespit edilmiştir. Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinden anlaşılacağı üzere; bir işçinin fazla çalışma süresinin bir yılda ikiyüzyetmiş saatten fazla olmaması gerekmektedir.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, Şirket tarafından özetle; 4857 sayılı İş Kanunu’nun 63, 41, 102, 104’üncü maddelerinden bahsedilmiş, İş Kanununa İlişkin Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliği’nin 5, 9’uncu maddelerinde yer alan düzenlemelere yer verilmiştir. 4857 sayılı Kanun 102’nci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi maddesinde sayılı haller oluşmamış ise işverene karşı uygulanabilecek bir yaptırım bulunmadığı, başka bir deyişle, fazla çalışmanın yıllık 270 saati geçmesinin, ancak işçiye iş akdini haklı olarak fesih hakkını doğurduğu belirtilmiştir. İşveren, işçinin fazla çalışma için onayını almışsa, işçiye fazla çalışmanın karşılığını ödemişse yahut işçiye hak ettiği serbest zamanı süresi içinde kullandırmışsa bu maddede yazılı para cezasının da işverene uygulanamayacağı, bulgunun yerinde olmadığı, Şirketin çalışma sürelerini, 4857 sayılı Kanun’un 63’üncü maddesi esaslarına uygun olarak düzenlediği ve uyguladığı ifade edilmiştir.

Öncelikle belirtmek gerekir ki, bulgu 4857 sayılı Kanun'un 102’nci maddesinin (c) bendinde düzenlenen; fazla çalışmalara ilişkin ücretin ödenmemesi, serbest zamanın kullandırılmaması ve fazla saatlerde yapılacak çalışmalar için işçinin onayını almaması nedeniyle uygulanacak idari para cezasına ilişkin olmayıp, 104’üncü madde kapsamında düzenlenen idari para cezasına ilişkindir. Kanun’un 104’üncü maddesinde ise “Bu Kanunun 63'üncü maddesinde ve bu maddede belirtilen yönetmelikte belirlenen çalışma sürelerine aykırı olarak işçilerini çalıştıran … işveren veya işveren vekiline binikiyüz Türk Lirası idari para cezası verilir” ifadesi kullanılarak, idari para cezasının Yönetmelik kapsamında belirtilen süreler için de geçerli olduğu düzenlenmiştir. İşçilerin fazla çalışma sürelerinin toplamının bir yılda 270 saatten fazla olamayacağı hususu, 4857 sayılı Kanun'un 41'inci maddesinin yanı sıra 63'üncü maddesinde belirtilen fazla çalışmaya ilişkin usul ve esasları düzenleyen ve bulguda yer verilen Yönetmelik kapsamında açıkça düzenlenmiştir.

Sonuç olarak, 4857 sayılı Kanun gereği 270 saatin üzerinde fazla çalışma yaptırılmaması esas olup, üst sınırı mevzuat ile belirlenmiş olan fazla çalışma süresinin aşılmaması hususuna Şirket yönetimi tarafından özen gösterilmesi gerekmektedir.