Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmeliği’nin müdür ve mühendis kadrolarına atanma şartlarını düzenleyen ilgili hükümleri şu şekildedir:

“MADDE 5 – (Değişik:RG-7/5/2014-28993)

1. Görevde yükselmeye tabi kadrolar aşağıda belirtilmiştir:

   
   

   1. Yönetim hizmetleri grubu;

      
      

      1. Müdür, şube müdürü,

         
         

2. Unvan değişikliğine tabi kadrolar aşağıda belirtilmiştir:

   
   

   1. Sanat tarihçisi, arkeolog, dekoratör, desinatör, ekonomist, ev ekonomisti, fizikçi, grafiker, heykeltıraş, hidrobiyolog, hidrolog, istatistikçi, jeofizikçi, jeolog, jeomorfolog, kaptan, kimyager, laborant, matematikçi, mimar, mühendis, paleontolog, pilot, ressam, restoratör, şehir plancısı, teknik ressam, tekniker, teknisyen, topograf, peyzaj mimarı, ölçü ve ayar memuru, antropolog, bakteriyolog, biolog, çocuk gelişimcisi, diş protez teknisyeni, diyetisyen, ebe, fizikoterapist, fizyoterapist, hemşire, odyolog, pedagog, psikolog, radyoterapist, sağlık fizikçisi, sağlık memuru, sağlık teknikeri, sağlık teknisyeni, sosyal çalışmacı, sosyal hizmet uzmanı, tıbbi teknolog, veteriner hekim, veteriner sağlık teknikeri, veteriner sağlık teknisyeni, sosyolog, programcı, kütüphaneci, mütercim, tercüman, avukat, imam, kameraman, çocuk eğitimcisi, çocuk eğiticisi, antrenör, fotoğrafçı, dalgıç, balık adam, bandocu.

MADDE 6 – (Başlığı ile birlikte değişik:RG-7/5/2014-28993)

1. Görevde yükselme suretiyle atanacaklarda aşağıdaki genel şartlar aranır.

   
   

   1. Görevde yükselme sınavında başarılı olmak.

      
      

      …

      
      

      4) Ekli (2) sayılı listede sayılan müdürlükler için son müracaat tarihi itibariyle iki yılı uzman, sivil savunma uzmanı, şef, ayniyat saymanı, kontrol memuru, eğitmen veya muhasebeci kadrosunda çalışmış olmak,

      
      

      MADDE 8 – (1) Unvan değişikliği suretiyle atanacaklarda aşağıdaki genel şartlar

      aranır.

      
      

      …

      
      

   2. Unvan değişikliği sınavında başarılı olmak, ”

      
      

      657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun “İstisnai memurluklar” başlıklı 59’uncu maddesinde özel kalem müdürlüğünün de içinde bulunduğu istisnai memurluk kadroları

      
      

      sayıldıktan sonra, aynı maddenin son fıkrasında “Birinci fıkrada sayılan memurların bulundukları bu kadrolar emeklilik aylığının hesabında ve diğer memurluklara naklen atanmalarında herhangi bir sınıf için kazanılmış hak sayılmaz.”

      Mevzuat hükümlerinde de belirtildiği üzere müdür ve mühendis kadroları görevde yükselme ve unvan değişikliği yönetmeliği kapsamında bulunmaktadır. Bu kadrolara atanma şartları ilgili Yönetmelik’te ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Mezkûr Yönetmelik’te yer alan ilgili hükümlere göre müdür kadrosuna atanabilmek için sınav, hizmet ve öğrenim şartının yerine getirilmesi gerekmektedir. Sınav şartı, görevde yükselme ve unvan değişikliği sınavında başarılı olmak, öğrenim şartı 4 yıllık bir yükseköğrenim bitirmiş olmak, hizmet şartı ise sayılan görevlerde 2 yıl çalışmış olmaktır. Mezkûr Yönetmelik’e göre mühendis kadrosuna atanmak için de unvan değişikliği sınavında başarılı olmak ve ilgili yükseköğrenim bölümünden mezun olmak gerekmektedir.

      657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na göre özel kalem müdürlüğü, istisnai bir memuriyet kadrosudur. Mezkûr Kanun hükmüne göre istisnai memuriyetler, diğer memuriyetlere naklen atamalarda herhangi bir sınıf için kazanılmış hak sayılmamaktadır. Dolayısıyla özel kalem müdürlüğünden, diğer memuriyet kadrolarına atama yapılırken, atama yapılacak kadro için mevzuatında öngörülen tüm şartların sağlanmış olması zaruridir.

      Bağcılar Belediyesinde işletme ve iştirakler müdürlüğü ile bazı mühendislik-mimarlık kadrolarına yapılan atamaların mevzuata aykırı olduğu tespit edilmiştir. M.Y, 20.08.2010 tarihinde özel kalem müdürlüğünden işletme ve iştirakler müdürlüğüne; H.S, 26.01.2007 tarihinde özel kalem müdürlüğünden mühendislik kadrosuna; A.İ.Y 10.06.2009 tarihinde özel kalem müdürlüğünden mimarlık kadrosuna; A.C 21.05.2007 tarihinde özel kalem müdürlüğünden mühendislik kadrosuna atanmıştır. Ancak ilgili atamalar gerçekleştirilirken mezkûr Yönetmelik’te yer alan “görevde yükselme ve unvan değişikliği sınavında başarılı olmak” koşulunun sağlanmadığı anlaşılmıştır. Ayrıca İşletme ve İştirakler müdürlüğüne yapılan atamada, H.S’ nin sınav şartının yanında hizmet ve öğrenim şartını da sağlamadığı görülmüştür.

      Belirtilen mevzuat hükümlerinden ve yapılan açıklamalardan da anlaşılacağı üzere yapılan atama mevzuatta belirtilen hükümlere aykırıdır ve yapılan atamanın iptali gerekmektedir.

      Kamu idaresi cevabında; “İlgililerin atandıkları tarihlerde “Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliğine Dair Yönetmelik’te istisnai kadrolardan diğer kadrolara sınavsız olarak

      
      

      geçiş yapılıp yapılamayacağına dair aleyhe veya bu işlemi engelleyen herhangi bir hüküm bulunmamaktadır. Emsal kararlarda;

      1. Danıştay 12’nci Dairesinin 16.02.1998 tarihli ve E:8281 / K:348 sayılı Kararında “657 sayılı Yasanın atanmaya ilişkin hükümlerinin istisnai memuriyete atananlara uygulanamayacağının kurala bağlandığı dikkate alındığında, istisnai memurluklara aday memur statüsünde atama yapılamayacağı dolayısı ile de, aday memurlara ilişkin düzenleme yapan 657 sayılı Yasa hükümlerinin bu tür görevleri yürüten memurlara uygulanamayacağı anlaşılmaktadır. Kaldı ki, 657 sayılı Yasanın 158. maddesi uyarınca aday memurların asaletlerinin tasdikine kadar kademe ilerlemesi yapılması mümkün değil iken, 657 sayılı Yasanın 61. maddesinin 2.fıkrasında istisnai memurlar için aksine düzenleme yapılmış olması, 657 sayılı Yasanın 163. maddesinde de; bu Kanuna tabi olmayan kurumlardan istisnai memuriyetlere atananların bu Kanuna tabi kurumlarda bir göreve atanmaları halinde adaylık hükümlerinin bu gibilere uygulanamayacağının hükme bağlanması da bu görevleri yürütenlerin statülerinin farklı bir biçimde düzenlendiğini göstermektedir.” ibaresi yer almaktadır.

      2. Nitekim Devlet Personel Başkanlığı’nın bu konudaki görüşü de yine çok açık ve lehtedir. Devlet Personel Başkanlığının (www.dpb.gov.tr/tr-tr/gorus/istisnai-memuriyet) 10.09.2008 tarih ve 17599 sayılı görüş yazısında; 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 61’inci maddesinde, “…istisnai memurluklara atananlar hakkında bu Kanunun atanma, sınavlar, kademe ilerlemesi ve derece yükselmesi dışında kalan bütün hükümleri uygulanır.” Hükmüne; 74’üncü maddesinde “Bu Kanuna tabi kurumlar arasında, kurumların muvafakati ile kazanılmış hak dereceleri üzerinden veya 68 inci maddedeki esaslar çerçevesinde derece yükselmesi suretiyle, bulundukları sınıftan veya öğrenim durumları itibariyle girebilecekleri sınıftan bir kadroya nakilleri mümkündür.” hükmüne yer verilmiştir.

      3. Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik hükümleri de yine aynı minvaldedir. 04.07.2009 tarih ve 27278 sayılı Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmeliğin 20’inci maddesinin ç) bendinde “İstisnai memurluklarda çalışanlar veya çalışmış olanlar, bu Yönetmelik kapsamındaki kadrolara, atanacakları kadro için öngörülen şartları taşımaları kaydıyla sınavsız atanabilir.” denilmekte olup, mühendis kadrosuna atanma işlemi bu tarihten öncedir ve bu kadroya atanma durumunun hukuka aykırı bir yanı bulunmadığını göstermektedir.

         
         

         Atamaların yapıldığı tarihte, bu atamaları sınırlayan, engelleyen, yasaklayan hiçbir hüküm bulunmamaktadır.

         
         

      4. Yine Anayasamızın 38. maddesinde “Kanunların Geriye Yürümeyeceği” düzenlemekte ve “Kimse, işlediği zaman yürürlükte bulunan kanunun suç saymadığı bir fiilden dolayı cezalandırılamaz, kimseye suçu işlediği zaman kanunda o suç için konulmuş olan cezadan daha ağır bir ceza verilemez” şeklinde bir düzenleme bulunmaktadır. Kanunlar için öngörülen geriye yürümezlik ilkesi, idari işlemlerin söz konusu olduğu tüm alanlarda da temel bir ilkedir. Bu ilke gereğince, idari işlemler, yürürlüğe girdiği andan başlayarak etkilerini doğurur. Bu etkilerin yürürlük öncesi döneme ilişkin olmamaları gerekir. Zira idare, geçmişi değil ancak geleceği düzenlemek ve etkilemek yetkisine sahiptir. İster bireysel olsun, isterse düzenleyici nitelikte olsun, idari işlemler, tesis edildikleri tarihten daha eski bir tarihe yönelik olarak hüküm ve sonuç doğuramazlar.

      5. Hukukumuzun temel ilkeleri arasında yer alan, Kazanılmış Hak, ortaya çıkması anında hukuka uygun olarak tamamlanmış, böylece kişiye özgü lehte sonuçlar doğurmuş, sonradan hukuk kurallarındaki değişiklik veya işlemin geri alınması gibi nedenlere rağmen, hukuk düzeni tarafından korunma altında kalan hak anlamına gelmektedir. Anayasa mahkemesi, kazanılmış hakkı, kişinin bulunduğu statüden ortaya çıkan, tahakkuk etmiş, kesinleşmiş ve kişisel alacak niteliğine dönüşmüş hak olarak tanımlamıştır.

      6. Danıştay 5’inci Dairesi de 29.06.2017 tarihli ve E:2016/23101, K:2017/19371 sayılı kararında aynı şekilde, fiilin işlendiği tarih itibariyle yürürlükte bulunan mevzuat ile daha sonra yürürlüğe giren mevzuat hükümleri farklı ise lehe olan mevzuat hükmünün dikkate alınması gerektiği yönünde karar vermiştir.

      7. Mezkur Sayıştay raporunda her ne kadar 02.02.2000 tarihli Görevde Yükselme Esaslarına Dair Yönetmeliğin 5 inci, 6. ve 8. maddelerine atıf yapılmış ise de, bu maddeler incelendiğinde görülecektir ki; bu maddelerin her ikisi de “İstisnai Kadroları” düzenlememektedir. Bu maddeler, normal kadrolarla ilgili hüküm içermektedir.

      Yine raporda belirtilen 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa ilişkin kısım da, Devlet Personel Başkanlığının 2008 tarihli görüşü ile yeni bir uygulama şekli bulmuş ve yıllardır bu şekilde uygulanmıştır. Zaten 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun bu maddeleri, daha sonra çıkan ve uygulanan ve halen yürürlükte bulunan Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliğine Dair Yönetmelik ile uygulama bulmuş, bu şekilde yönetmelik hükümleri cari olmuştur.

      
      

      Yukarıda yapılan açıklamalar ışığında görülecektir ki yapılan işlemler hukuka ve mevzuata uygun bir şekilde gerçekleştirilmiştir. Tüm bu işlemler, idari hizmetin en güzel ve en hızlı şekilde yürütülmesi için yapılmıştır.” denilmiştir.

      Sonuç olarak Başkanlığımıza gönderilen kamu idaresi cevabında; yapılan atamalarla ilgili mevzuatta engelleyici bir hüküm bulunmadığı, dolayısıyla ilgili atmaların mevzuata uygun olduğu ifade edilmiştir.

      657 sayılı Kanuna göre istisnai memuriyet olan özel kalem müdürlüğü, diğer memuriyetlere naklen atamalarda kişilere kazanılmış hak vermemektedir. Dolayısıyla ilgili kişi özel kalem müdürlüğünden bir başka kadroya atanacağı zaman atanacağı kadronun tüm şartlarını bir arada taşıması gerekir. Müdürlük ve mühendislik kadroları da Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği kapsamında bulunmaktadır ve bu kadrolara özel kalem müdürlüğü üzerinden yapılacak atamalarda sınav dahil bu kadroların gerektirdiği tüm şartların sağlanması gerekmektedir. Ancak yapılan incelemede, aşağıda belirtilen personelin bu şartlar sağlanmadan özel kalem müdürlüğü üzerinden ilgili kadrolara atamalarının yapıldığı görülmüştür.

      M.Y, 20.08.2010 tarihinde özel kalem müdürlüğünden işletme ve iştirakler müdürlüğüne; H.S, 26.01.2007 tarihinde özel kalem müdürlüğünden mühendislik kadrosuna; A.İ.Y 10.06.2009 tarihinde özel kalem müdürlüğünden mimarlık kadrosuna; A.C 21.05.2007 tarihinde özel kalem müdürlüğünden mühendislik kadrosuna atanmıştır. Öncelikle belirtmek gerekir ki 04.07.2009 tarih ve 27278 sayılı Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmeliğin 20’inci maddesinin ç) bendinin “İstisnai memurluklarda çalışanlar veya çalışmış olanlar, bu Yönetmelik kapsamındaki kadrolara, atanacakları kadro için öngörülen şartları taşımaları kaydıyla sınavsız atanabilir.” şeklinde olan eski hükmünün yürürlüğü 01.04.2010 tarihli Danıştay İdari Dava Daireleri kararı ile durdurulmuştur. Bu kararda ilgili Yönetmelik hükmünün 657 sayılı Kanun’da yer alan kariyer ve liyakat ilkelerine aykırı olduğu belirtilmiştir. 2014 yılında yapılan Yönetmelik değişikliği ile ise Kanuna aykırı olan bu hüküm Yönetmelik’ten tamamen çıkarılmıştır. Kaldı ki idare tarafından yapılan atamalar sırasında bu hüküm yürürlükte değildi.

      İdarenin gerçekleştirdiği yukarıda bahsi geçen atamalar 657 sayılı Kanunun kariyer ve liyakat ilkeleri ile 59’uncu maddesinde yer alan “Birinci fıkrada sayılan memurların bulundukları bu kadrolar emeklilik aylığının hesabında ve diğer memurluklara naklen atanmalarında herhangi bir sınıf için kazanılmış hak sayılmaz.” hükmüne aykırıdır. İdarenin

      
      

      açık hatası kapsamında bulunan bütün işlemler süresiz geri alınabileceğinden mevzuat hükümlerine aykırı olarak gerçekleştirilen ilgili atamaların iptali gerekmektedir.

      Bulgu konusu tespitlerin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.