Yapım işinde yüklenicinin teknik şartname ve uygulama projesine uygun olarak yerine getirmediği imalatlar nedeniyle sözleşmenin feshine ilişkin hükümlerin uygulanması gerekirken iş eksilişi yapıldığı tespit edilmiştir.

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun “İdarenin sözleşmeyi feshetmesi” başlıklı 20’nci maddesi ile Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin “Sözleşmenin feshi ve tasfiye durumları” başlıklı 47’nci maddesinin ikinci fıkrasında, yüklenicinin taahhüdünü ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi veya işi süresinde bitirmemesi üzerine, ihale dokümanında belirlenen oranda gecikme cezası uygulanmak üzere, idarenin en az on gün süreli ve nedenleri açıkça belirtilen ihtarına rağmen aynı durumun devam etmesi hallerinde, ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve varsa ek kesin teminatların gelir kaydedileceği ve sözleşmenin feshedilerek hesabının genel hükümlere göre tasfiye edileceği ifade edilmiştir.

09.03.2021 tarihinde ihalesi yapılarak 2.666.000,00 TL teklif bedelle 07.04.2021 tarihinde sözleşmesi imzalanan İKN 2021/69564 nolu Semra Aksu Atletizm Parkı Yapım İşi’nde 12.04.2021 tarihinde yer teslimi yapıldığı, iş bitirme tarihinin işyeri teslim tarihinden itibaren 180 gün olarak sözleşmede hüküm altına alındığı anlaşılmaktadır. İhale işlem dosyası ve hakediş raporlarının incelenmesi sonucunda;

• Yükleniciye idare kaynaklı 45 günlük süre uzatımı verilerek uzatmalı çalışma tarihlerinin 09.10.2021-22.11.2021 tarihleri olarak belirlendiği, ancak uzatılan süre içerisinde de söz konusu işin bitirilemediği, yüklenici tarafından 28.12.2021 tarihinde iş bitim dilekçesi verildiği, bu nedenle 29.12.2021 tarihli ve 12.01.2022 tarihli tutanaklarda belirtildiği üzere yüklenicinin hakedişlerinden kesinti yapılmak suretiyle gecikme cezası kesildiği,

• Söz konusu yapım işinde teknik şartnamesi ve uygulama projesinde yer alan fakat yüklenici tarafından zamanında yapılmayan, alana montajı yapılmamış ve idareye teslim edilmemiş kalemlerin tamamının (-%8,6037426) iş eksilişi olarak kesilmesine karar verildiği görülmüştür.

4735 sayılı Kanun kapsamında imzalanan sözleşmelerde esas olan işin ihale şartlarında tamamlanarak idareye teslim edilmesidir. Uygulama sürecinde yaşanan çeşitli zorunluluklardan dolayı işin sözleşmede belirtilenden daha düşük bir bedelle tamamlanacağının anlaşılması

halinde Kanun’un “Sözleşme kapsamında yaptırılabilecek ilave işler, iş eksilişi ve işin tasfiyesi” başlıklı 24’üncü maddesi hükümleri kapsamında iş eksilişi gündeme gelebilmektedir.

Ancak, yüklenicinin taahhüdünü ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine göre yerine getirmediği durumlarda yerine getirilmeyen kısımların iş eksilişi olarak değerlendirilmesi mümkün değildir. Böyle durumlarda 4735 sayılı Kanun’un ve Genel Şartname'nin yukarıda yer verilen madde hükümleri gereğince idarece ihale dokümanında belirlenen oranda gecikme cezası uygulanmak üzere, en az on gün süreli ve nedenleri açıkça belirtilerek yükleniciye ihtarda bulunulması, buna rağmen aynı durumun devam etmesi hallerinde, ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilmesi ve sözleşmenin feshedilerek hesabının genel hükümlere göre tasfiye edilmesi gerekmektedir.

Kamu idaresince hakediş bedellerinin yükleniciye ödenmesinde gecikmeler yaşanması nedeniyle süre uzatımı verildiği, yapım işinde teknik şartnamesi ve uygulama projesinde yer alan fakat yüklenici tarafından zamanında yapılmayan, alana montajı yapılmamış ve idareye teslim edilmemiş kalemlerin tamamının (-%8,2777835) iş eksilişi olarak kesilmesine karar verildiği, Yapım İşleri Genel Şartnamesi'nin 24'üncü maddesine istinaden işin % 80 inden fazlasının tamamlandığı, yapımından vazgeçilen kalemlerin kent ekipmanları (bank, çöp kovası vb.) ve aydınlatma sistemi olduğu, bunların parkın genel kullanımına engel olmadığı, verilen süre uzatımının ek fiyat farkı olarak İdareyi külfete sokmadığı, yaşanılan ekonomik sebeplerle üretim ağındaki sıkıntılardan dolayı eksik ödenmek zorunda kalan kalemlerin tedarikinde sıkıntı yaşanmasından dolayı iş eksilişi/mukayeseli keşif yapıldığı, ilgili parkın genel inşaatının tamamen bitmiş olduğu, söz konusu işte fesih halinin oluşmadığı ifade edilmiştir.

Bulguda belirtilen husus yükleniciye süre uzatımı verilmesi değil, yüklenicinin taahhüdünü ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi veya işi süresinde bitirmemesi üzerine yüklenicinin kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlarının gelir kaydedilmemesi ve sözleşmenin feshedilerek hesabının genel hükümlere göre tasfiye edilmemesidir. Söz konusu yapım işinde teknik şartname ve uygulama projesinde yer alan fakat yüklenici tarafından zamanında yapılmayan, alana montajı yapılmamış ve idareye teslim edilmemiş kalemlerin tamamının (-% 8,6037426) iş eksilişi olarak kesilmesine karar verildiği görülmüştür. İş eksilişi, idarenin birtakım iş kalemlerine ihtiyacının kalmaması, sözleşme bedelinin %80’inden daha düşük bedelle tamamlanacağının anlaşılması, yapım işlerinde proje değişikliklerinin meydana gelmesi gibi sebeplerle gündeme gelebilecek bir konudur. Ancak söz konusu yapım işinde yüklenicinin tedarik edemediği kent ekipmanları, montajını yapamadığı

aydınlatma sistemlerine ilişkin ihtiyaçlarından yapım işinin şartname ve projelerinde yer almasına rağmen yapılmadığı ve yapılamayan bu işlerin iş eksilişi olarak değerlendirildiği görülmektedir. Yaşanılan ekonomik sebeplerle üretim ağındaki sıkıntılardan dolayı ilgili kalemlerin tedarikinde sorun yaşanmasının da bir iş eksilişi nedeni olarak kabulünün mümkün olmadığı düşünülmektedir.

Sonuç olarak, söz konusu yapım işinde yüklenicinin taahhüdünü ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi nedeniyle yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri gereğince sözleşmenin feshedilerek hesabının genel hükümlere göre tasfiye edilmesi gerekirken, yapılmayan imalatların iş eksilişi işlemine tabi tutulmasının mevzuata uygun olmadığı değerlendirilmektedir.