İdare tarafından kiraya verilen yerlerden peşin tahsil edilen kira gelirlerinin hatalı muhasebeleştirildiği görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “380 Gelecek aylara ait gelirler hesabı” başlıklı 286 ve 287’nci maddelerinde;

“Bu hesap, içinde bulunulan dönemde ortaya çıkan ancak, gelecek aylara ait olan peşin tahsil edilmiş gelirlerin izlenmesi için kullanılır.

Gelecek aylara ait olarak peşin tahsil edilen gelirler, ilgili oldukları ay sonlarında tahakkuk ettirilmek üzere bu hesapta izlenir.

…

Bu hesapta kayıtlı peşin olarak tahsil edilerek bütçeleştirilmiş olan gelirler, ilgili oldukları dönemde düzenlenecek muhasebe işlem fişi ile gelirler hesabının ilgili yardımcı hesaplarına kaydedilerek gelir tahakkuku gerçekleştirilir.”

“Hesabın işleyişi” başlıklı 288’inci maddesinde ise;

“a) Alacak

1. Peşin tahsil edilen gelirlerin, içinde bulunulan aya ait olan kısmı 600-Gelirler Hesabına, sonraki aylarda tahakkuk ettirilmesi gereken kısmı bu hesaba, içinde bulunulan faaliyet dönemini takip eden dönemlerde tahakkuk ettirilmesi gerekenler 480-Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabına alacak, tahsil edilen tutarın tamamı 100-Kasa Hesabı veya 102-Banka Hesabı ya da ilgili diğer hesaplara borç; diğer taraftan 800-Bütçe Gelirleri Hesabına alacak, 805-Gelir Yansıtma Hesabına borç kaydedilir…” denilmektedir.

   Mezkur Yönetmeliği’nin “480 Gelecek yıllara ait gelirler hesabı” başlıklı 335 ve 336’ncı maddelerinde ise;

   “Bu hesap, dönem içinde tahsil edilen ancak, gelecek yılların faaliyet hesaplarına dâhil edilecek olan gelirlerin izlenmesi için kullanılır.

   …

   Peşin tahsil edilen gelirlerden takip eden dönemlerde tahakkuk ettirilmesi gerekenler, ilgili oldukları yılda tahakkuk ettirilmek üzere bu hesapta izlenir…”

   “Hesabın işleyişi” başlıklı 337’nci maddesinde;

   “Gelecek yıllara ait gelirler hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda

   gösterilmiştir:

   1. Alacak
      1. Peşin tahsil edilen gelirlerin, içinde bulunulan aya ait olan kısmı 600- Gelirler Hesabına, gelecek aylarda tahakkuk ettirilmesi gerekenler 380-Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabına, içinde bulunulan faaliyet dönemini takip eden dönemlerde tahakkuk ettirilmesi gerekenler bu hesaba alacak, tahsil edilen tutarın tamamı 100-Kasa Hesabı veya 102-Banka Hesabı ya da ilgili diğer hesaplara borç; diğer taraftan tahsil edilen tutarın tamamı 800- Bütçe Gelirleri Hesabına alacak, 805-Gelir Yansıtma Hesabına borç kaydedilir.
         1. Borç
            1. Bu hesapta kayıtlı tutarlardan tahakkuk zamanına bir yıldan az süre kalanlar dönem sonunda bu hesaba borç, 380-Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabına alacak kaydedilir.” hükümlerine yer verilmiştir.

            Buna göre peşin tahsil edilmiş gelirlerden; içinde bulunulan faaliyet dönemini takip eden dönemlerde tahakkuk ettirilmesi gerekenler 480-Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabına, gelecek aylara ait olan kısmı ise 380-Gelecek Aylara Ait Gelirler hesabına kaydedilecektir.

            İdarenin kiralama dosyaları üzerinde yapılan incelemede; 25.08.2020 tarihinde KDV hariç 30.500.000,00 TL bedel peşin tahsil edilerek 10 yıllığına taşınmaz kiraya verildiği ve toplam sözleşme bedeli peşin tahsil edilen kira gelirlerinin gelecek aylara ait olan kısmının 380- Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabında, gelecek yıllara ait olan kısmının da 480-Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabında izlenmeksizin, tahsil edildiği dönemde doğrudan 600-Gelirler Hesabına kaydedildiği görülmüştür.

            Dönemsellik ilkesine aykırı olarak, peşin tahsil edilen kira gelirlerinin tamamının ilgili olduğu dönemde değil de tahsil edildiği dönemde 600-Gelirler Hesabına kaydedilerek muhasebeleştirilmesi sonucu; 2022 yılı Faaliyet Sonuçları Tablosunda yer alan 690-Faaliyet Sonuçları Hesabı 3.050.000,00 TL, bilançosunda yer alan 380-Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabı ve 480-Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabı toplamı olan 23.129.166,70 TL eksik tutarla yer almaktadır.

            Yukarıda yer verilen denetim tespitine istinaden, İdare tarafından bulguda yer alan hususa iştirak edilmiş ve gerekli düzeltici işlemlerin tesis edileceği ifade edilmiştir.

            Sonuç olarak İdarenin peşin tahsil ettiği kira gelirlerini dönemsellik ilkesine uygun olarak ilgili olduğu dönemin faaliyet sonuçlarında yer alacak şekilde ve vade yapısına uygun olarak muhasebeleştirmesi gerekmektedir.