Şirket, 2018 tarihli Büyükşehir Belediye Meclis Kararı’na dayalı olarak, 10 yıllığına Bursa ilindeki toplu taşıma hizmetlerini net satış hasılatının % 0,5 (binde 5)’inin gelir katkısı olarak Büyükşehir Belediyesi adına tahakkuk ettirmesi koşulu ile işletme hakkına sahiptir.

Şirketin toplu taşıma faaliyetlerini yürüten birimleri; lastik tekerlekli toplu taşıma hizmeti (BURULAŞ, Özel Halk Otobüsü, İlçe İşletmeleri, Minibüsler vs.), hafif raylı toplu taşıma hizmeti (BursaRay), deniz toplu taşıma hizmeti (BUDO) ile Bursa Terminal-Sabiha Gökçen arasında faaliyet yürüten otobüs hizmeti (BBBUS) şeklindedir.

Şirket lastik tekerlekli toplu taşıma hatları haricindeki tüm toplu taşıma hizmet faaliyetlerini kendisi işletirken, lastik tekerlekli toplu taşıma hatlarının bir kısmını kendisi işletmekte kalan kısmını ise üçüncü kişilere işlettirme hakkı vermektedir. Üçüncü kişilere bu hakkın devredilmesi, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun 26’ncı maddesi ile düzenlenmiş ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'na atıf yapılmıştır. Fakat bu alanda geçmişten gelen sorunlar ile günün ekonomik şartları mevzuatın uygulanması noktasında zorluklar yaratmaktadır.

Özel halk otobüsü işleten üçüncü kişilerin büyük bir kısmı, 2002 tarihinde İl Trafik Komisyonu Başkanlığı ile Bursa Belediye Meclisi kararları sonucunda 600 dolmuş ticari plakanın iptal edilmesi neticesinde trafiğin azaltılması amacıyla kendilerine 300 özel halk otobüsü işletme hakkı verilen kimselerdir. Bu kişilere mevcut durunda ihale yapılmadan protokol sözleşmeleri ile toplu taşıma hizmeti devredilmiştir. Sözleşmede özel halk otobüsü işleten kişilere yolcu başına belirlenen tutarda ödeme yapılmaktadır.

Bununla birlikte, 6360 sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Altı İlçe Kurulması İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile merkez ilçeler haricindeki ilçelere de toplu taşıma faaliyetinin Büyükşehir Belediyesi tarafından sunulması zorunluluğu getirmiştir. Merkeze uzak olan ilçelerde toplu taşıma faaliyetlerinin daha ekonomik olması nedeniyle toplu taşıma hizmeti üçüncü kişilere devredilmiştir. Bu şekilde yapılan devirlerde de genel olarak ihale yapılmadığı görülmüştür. İhale yerine sözleşme ile km ve yolcu başına belirlenen tutarda özel halk otobüsü işleten kişilere

ödeme yapılmaktadır. İhale ile işletilen sadece iki hat bulunmaktadır.

5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun 26’ncı maddesinde şirket tarafından ihalesiz alınan yerlerin şirketçe üçüncü kişilere devredilmesi durumunda 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’na göre bu devrin yapılması gerektiği belirtilmektedir. Söz konusu maddede büyükşehir belediyesi mülkiyeti veya tasarrufundaki hafriyat sahaları, toplu ulaşım hizmetleri, sosyal tesisler, büfe, otopark ve çay bahçeleri denilmekte olup, toplu taşıma diğer sayılanlardan farklı olarak bir hizmet olarak, diğerleri ise bir yer olarak ifade edilmiştir. Bu manada 2886 sayılı Kanun'un taşınmaz mallar üzerinde trampa, kira, üzerlerinde mülkiyetin gayri ayni hak tesisi gibi işlemlerin uygulanmasına madde hükmü dayanak olmuştur.

Toplu taşıma hizmeti eğer gelir getirici bir mahiyet taşımakta ise, 2886 sayılı Kanun’da belirtildiği üzere hakkın kiralanması şeklinde işlem tesis edilmesi gerekmektedir. Bunun dışında toplu taşıma hizmetinin yürütülmesi şirket açısından bir gider faaliyeti ise ki mevcut durumda ekseriyetle bu şekildedir, bu durumda da 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu çerçevesinde bu hizmetin alınması gerekir.

Bu itibarla, toplu taşıma hizmetini üçüncü kişilere gördürülmesi gelir getirici veya gider faaliyeti olarak değerlendirilmeli buna bağlı olarak, 2886 sayılı Kanun veya 4734 sayılı Kanun hükümleri uyarınca ihale yolu ile hizmetin devri yapılmalıdır.

Şirket cevabında özetle, toplu ulaşım hizmeti veren otobüslerin üçüncü kişilere devrinde yaşanan sıkıntıları bulgu metninde belirtildiği şekilde anlatmıştır. Fakat bulgunun son kısmında belirtilen toplu taşıma hizmetini üçüncü kişilere gördürülmesi usulünün gelir getirici veya gider faaliyeti olarak değerlendirilmesi buna bağlı olarak, 2886 sayılı Kanun veya 4734 sayılı Kanun hükümleri uyarınca ihale yolu ile hizmetin sağlanması kısmını karşılamadığı görülmektedir.

Şirket, Kamunun ve kamu sermayesine dayalı olarak kurulduğundan kamu mevzuatına tabi şirketlerin mal ve hizmet alımları ile irat elde etmeleri kapsamında ki iş ve işlemlerindeki temel usul bu işlemlerin ihale mevzuatları çerçevesinde yapmasıdır. Bu manada bulgu da belirtildiği üzere toplu taşıma hizmetinin üçüncü kişilere gördürülmesi işini kamu sermayesine sahip ve İhale Kanunu kapsamında yer alan şirketin bu hizmeti üçüncü kişilere ihale ile yaptırması gerekmektedir.