Belediye ile ilgili bazı harcamaların şirket kaynakları kullanılarak şirket üzerinden gerçekleştirildiği görülmüştür.

Türk Ticaret Kanunu’nun “II - Tüzel kişiler” başlıklı 16’ncı maddesinin ilk fıkrasında “ticaret şirketleriyle, amacına varmak için ticari bir işletme işleten vakıflar, dernekler ve kendi kuruluş kanunları gereğince özel hukuk hükümlerine göre yönetilmek veya ticari şekilde işletilmek üzere Devlet, il özel idaresi, belediye ve köy ile diğer kamu tüzel kişileri tarafından kurulan kurum ve kuruluşların tacir sayılacağı” ifade edilmiş, Kanun’un “C) Tacir olmanın hükümleri” üst başlıklı 18’inci maddesinin 2’nci fıkrasında “Her tacirin, ticaretine ait bütün faaliyetlerinde basiretli bir iş adamı gibi hareket etmesi gerekir.” denilmiştir.

Kanun’un yukarıdaki hükümleri gereği, ticaret şirketleri tacir vasfında olup her tacirin ticari faaliyetlerinde basiretli iş adamı gibi davranması gerekmektedir.

Basiret; görme, idrak etme, bir şeyin iç yüzüne vakıf olma, sezme anlamlarına gelen bir kelime olup, her tacir tüm ticarî faaliyetlerinde basiretli iş adamı gibi hareket etmek, tedbirli ve ileri görüşlü davranıp ticari iş ve işlemlerini ona göre yürütmek zorundadır. Buna göre tacir; ülkenin içinde bulunduğu siyasi ve ekonomik konjonktürü, yerel ve genel piyasa durumunu, işletmenin mali yapısını, işgücü piyasasının genel niteliklerini, üretim, maliyetler ve satışlarla ilgili mevcut durumu ve beklentileri değerlendirerek karar almak durumundadır. Türk Ticaret Kanunu tacire objektif bir özen ölçüsünün gerçekleştirilmesi yükümlülüğünü yüklemektedir. Objektif özen yükümlülüğü; tacirin, ticari hayat ve yaptığı işle ilgili yasal düzenlemeleri, ticari örf ve adeti ve işin gerekliliklerini vasat bir tacirden beklenen ölçüde bilme ve ona göre hareket etme yükümlülüğüdür.

Yapılan incelemede; aşağıdaki tabloda gösterildiği üzere belediyeye ait birtakım giderlerin, sermayesinin %100’üne belediyenin sahip olduğu Bağ-Kent Sağ. Eğt. Kültür Sanat Sos. Hiz. Turz. İnş. Gıda Tarım Petrol Tic. ve San. Ltd. Şti. adına fatura düzenlenerek şirket tarafından karşılandığı görülmüştür.

‌Tablo 8: Şirket Tarafından Karşılanan Belediyeye Ait Giderler

Şirketin cari yıl ve geçmiş yıllar mali tabloları incelendiğinde; yıllar itibarıyla gelirlerinin giderlerini karşılamaktan son derece uzak olduğu, özellikle personel giderlerinin yüksek meblağlara ulaştığı görülmüştür. Sosyal güvenlik prim borçları ile vergi borçlarının yıllar itibarıyla yine yüksek tutarlara ulaştığı ve ödenemediği görülmektedir. Hal böyleyken, belediye tarafından yapılan birtakım reklam, tanıtım ve organizasyon, temsil ve ağırlama harcamalarının şirkete fatura edilerek şirket mali kaynaklarından karşılanmasının anlaşılır bir tarafı olmadığı gibi uygulama mevzuata da uygun değildir.

Bilindiği üzere şirketler kar amacı ile kurulmuş organizasyonlar olup ayrı tüzel kişiliğe sahiptirler. Türk Ticaret Kanunu’nun 16’ncı maddesi gereği tacir sıfatını haiz olan şirketlerin Kanun’un 18’inci maddesi gereği ticari faaliyetlerinde basiretli iş adamı gibi davranması gerekmektedir. Basiretli iş adamı gibi hareket etmek de yukarıda da ifade edildiği üzere ancak objektif özen yükümlülüğünün yerine getirilmesiyle mümkündür.

Belediye şirketi tarafından bulguda yer alan hususlar dikkate alınarak uygulamanın sonlandırıldığı, bundan sonraki süreçte bu gibi uygulamaların devam ettirilmeyeceği ifade edilmiştir.

Şirketin yıllar itibarıyla mali tablolarında sürekli zarar açıklaması, yüksek tutarda sosyal güvenlik prim ve vergi borcunun bulunması, gelirlerinin giderlerini karşılamaması nedeniyle yıllar içerisinde sermayesinin erimesi, bu nedenle devamlı olarak sermaye artırımına başvurulmak zorunda kalınması, sermayesinin %100’üne her ne kadar belediye sahip olsa da Türk Ticaret Kanunu hükümleri gereği ayrı bir organizasyonunun ve tüzel kişiliğinin bulunması ve mali tablolarının ayrı olması hususları birlikte değerlendirildiğinde belediyeye ait birtakım harcamaların şirket tarafından karşılanmasının şirketin zaten iyi olmayan mali yapısını daha da zayıflattığı, profesyonel yönetim anlayışına ve Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenen “tacirin basiretli iş adamı gibi davranma yükümlülüğü” esasına da uygun olmadığı düşünülmektedir.