İdareye ait bazı taşınmazların ihale yolu ile kiraya verilmeyip ecrimisil karşılığında kullandırıldığı tespit edilmiştir.

2886 sayılı Kanun’un “Ecrimisil ve Tahliye” başlıklı 75’inci maddesinde;

“Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların, gerçek ve tüzelkişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanunun 9 uncu maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, idareden taşınmaz ve değerleme konusunda işin ehli veya uzmanı üç kişiden oluşan komisyonca tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere tespit ve takdir edilecek ecrimisil istenir. Ecrimisil talep edilebilmesi için, Hazinenin işgalden dolayı bir zarara uğramış olması gerekmez ve fuzuli şagilin kusuru aranmaz. … Kira sözleşmesinin bitim tarihinden itibaren, işgalin devam etmesi halinde, sözleşmede hüküm varsa ona göre hareket edilir. Aksi halde ecrimisil alınır. İşgal edilen taşınmaz mal, idarenin talebi üzerine, bulunduğu yer mülkiye amirince en geç 15 gün içinde tahliye ettirilerek, idareye teslim edilir.” denilmektedir.

Ecrimisil, Hazine taşınmazının, İdarenin izni dışında gerçek veya tüzel kişilerce işgal veya tasarruf edilmesi sebebiyle, İdarenin bir zarara uğrayıp uğramadığına veya işgalcinin kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın İdarece talep edilen tazminatı olarak tanımlanmıştır. Ecrimisilin ödenmesi tahliyeyi engellemez, idarenin işgal altındaki taşınmazı her zaman 2886 Sayılı Kanun’un 75’inci maddesine göre tahliye ettirmesi gerekmektedir.

Buna göre, ecrimisil bir kiralama yöntemi olmadığı gibi olağan bir yöntem de değildir. İşgale uğrayan ve sonradan tespit edilen kamuya ait taşınmaz mal için fuzuli şagilden bunun bedelinin adeta bir tazminat suretinde alınmasıdır. Asıl olan 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’na uygun olarak kiraya verilmesidir. Kira geleceğe ecrimisil ise geçmişe yönelik olduğu için geleceğe yönelik ecrimisil tahakkuk ettirilemez.

Öte yandan, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 15’inci maddesinde; 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 75’inci maddesi hükümlerinin belediye taşınmazları hakkında da uygulanacağı belirtilmektedir. Buna göre kurum taşınmazları hakkında da 2886 sayılı Kanun’un 75’inci maddesi uygulanmalıdır.

Söz konusu mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere; Kanun Koyucu, belediye taşınmazlarının bu kanuna göre kiraya verilmesi gerektiği noktasında iradesini ortaya koymuştur. Bu nedenle, Kurum mülkiyetindeki taşınmaz malları kiraya verme işleri 2886

sayılı Devlet İhale Kanunu’ndaki ihale usullerine göre yapılmalı ve sözleşme süresinin bitiminde aynı taşınmaz malın kiraya verilebilmesi için yeniden 2886 sayılı Kanun’daki belirtilen usullerden biriyle ihaleye çıkılmalıdır. Kira süresi sonunda işgal devam ederse, sözleşmede aksine hüküm yoksa ecrimisil alınmalı; işgalin devam etmesi durumunda taşınmazın tahliyesi için ilgili mülki amire talepte bulunulmalıdır.

Yapılan inceleme neticesinde; Belediyenin 129 adet taşınmazının 2886 sayılı Kanun gereği kiralanmak yerine, mevzuat hükümlerine aykırı olarak ecrimisil bedeli alınarak kullandırıldığı tespit edilmiştir.

Bu itibarla, işgallerin tespit edilerek tahliye yoluna gidilmesi, ecrimisilin kira gibi uygulanmasının önlenmesi ve taşınmazların 2886 sayılı Kanun’a göre ihaleyle kiraya verilmesi gerekmektedir.

Kamu idaresi cevabında; Osman Karavin Caddesinde bulunan bazı işyerlerine Belediyece yapılan tespitler sonucunda bu işyerlerinin kaldırıma taşan kısımları için ecrimisil uygulandığı;

Sahil Dolgu alanında ise Çevre ve Şehircilik Bakanlığının 15.05.2015 tarih ve 8306 sayılı olurlarıyla Rize Merkez kıyı ve dolgu düzenleme alanları 1/5000 ölçekli ilave artı revizyon Nazım İmar Planı onaylandığından dolayı bu alan içindeki mevcut yapılar değişime uğrayacağından Belediyece kiralama yapılarak yeni yükümlülükler altına girilmemek ve bu alanlarda gelir kaybını önlemek için ecrimisil uygulandığı;

Otogar alanında plan ve proje eksiliği nedeniyle yeniden projelendirme çalışmaları başlatılmış olup vakti zamanında terminal yerleşkesi alanında ve peronların ruhsatlı imalatları sırasındaki dolgu Belediyece yapıldığından dolgusu yapılan yerde kadastral mülkiyetin Belediye adına oluşturulamaması ve kat irtifakı, kat mülkiyeti tesisi yapılamaması nedeniyle bu şekliyle ruhsatlandırıldığı ve projelendirildiği; bu yüzden kiralama yapılamayıp ecrimisil uygulandığı, kiralama ihalesi için projelendirme çalışmalarının devam ettiği;

Orta Caminin zemin katı ve bodrum katındaki bağımsız bölümlerde kat irtifakı oluşturulduğu, mimari projesinde ortak alan diye görülen otopark, sığınak, koridor ve bunun gibi ortak alanlarda kat irtifakı ve kat mülkiyeti oluşturulamayacağından şehrin değişik ihtiyaçlarını görmek için kullanılan ve mülkiyeti Belediyeye ait olmayan yerlerde kiralama yapılamayıp ecrimisil uygulandığı bildirilmiştir.

Sonuç olarak İdare, Rize Merkez kıyı ve dolgu düzenleme alanlarına ilişkin olarak 1/5000 ölçekli ilave artı revizyon Nazım İmar Planı onaylandığından Sahil Dolgu alanındaki mevcut yapıların değişime uğrayacak olmaları nedeniyle Belediyece kiralama yapılarak yeni yükümlülükler altına girilmemesi ve bu alanlarda gelir kaybını önlemek için ecrimisil

uygulandığını, Osman Karavin Caddesinde bulunan bazı işyerlerine Belediyece yapılan tespitler sonucunda bu işyerlerinin kaldırıma taşan kısımları için ecrimisil uygulandığını ve diğer taşınmazlarla ilgili olarak kat irtifakı, kat mülkiyeti tesisi yapılamaması nedeniyle ecrimisil uygulandığını bildirmiş olup geri kalan yerler için gerekli işlemin yapılacağını bildirmiştir.

Tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.