1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu’na göre daimi muaflıklar kapsamında olmasına rağmen Belediyenin tasarrufu altındaki taşınmazlar için emlak vergisi ödediği görülmüştür.

Mülkiyeti kamuya yararlı olmayan bir Vakfa ait olan Pafta No:57, 58, 59, Ada No: 114, Parsel 6 ve 7’de kayıtlı taşınmazların Belediye tarafından gerekli imar değişiklikleri yapılarak ticaret merkezi yapmak üzere kiralanmasına ilişkin olarak Şanlıurfa Büyükşehir Belediyesi ile ilgili Vakıf arasında 27.07.2005 tarihinde İşbirliği ve Kiralama Protokolü yapılmıştır. Protokolle Vakfa ait taşınmazın Belediye tarafından kiralanarak proje kapsamında ilgili taşınmaz üzerinde sebzeciler hali, şıra hali, kuru gıda toptancıları, rezerv site alanları, yeşil alan, ticaret alanları, otopark, sosyal tesisler içeren ticaret merkezi yapılması amaçlanmıştır.

Söz konusu Protokol ile mülkiyeti Vakfa ait arsa üzerine tüm masrafları Belediye tarafından karşılanmak üzere proje kapsamında taşınmazlar yapılacağı ve bu taşınmazlara ilişkin kira, tahsis ve her ne ad altında olursa olsun elde edilecek gelirlerin tamamının

Belediyeye ait olacağı, protokolün sona ermesi ile birlikte hiçbir işleme gerek kalmaksızın söz konusu taşınmazların Vakfa terk edileceği hüküm altına alınarak 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu hükümleri çerçevesinde konu değerlendirildiğinde İrtifak Hakkı (Üst Hakkı) tesis edildiği anlaşılmıştır.

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun;

“Üst hakkı” başlıklı 726’ncı maddesine göre; “Bir üst irtifakına dayalı olarak başkasına ait bir arazinin altında veya üstünde sürekli kalmak üzere inşa edilen yapıların mülkiyeti, irtifak hakkı sahibine ait olur…”

Konu ve tapu kütüğüne kayıt” başlıklı 826’ncı maddesine göre; “Bir taşınmaz maliki, üçüncü kişi lehine arazisinin altında veya üstünde yapı yapmak veya mevcut bir yapıyı muhafaza etmek yetkisi veren bir irtifak hakkı kurabilir.”

“Tescil” başlıklı 780’inci maddesine göre; “İrtifak hakkının kurulması için tapu kütüğüne tescil şarttır. İrtifak hakkının kazanılmasında ve tescilinde, aksi öngörülmüş olmadıkça taşınmaz mülkiyetine ilişkin hükümler uygulanır.”

Denilerek üst hakkının, başkasına ait bir arazinin altında ya da üstünde üçüncü kişi lehine inşa yapma yetkisi vermek üzere kurulan bir irtifak hakkı olduğu hüküm altına alınmıştır. Üst hakkında arazinin mülkiyeti mal sahibine ait olmakla birlikte, arazi altında ya da üstünde sürekli kalmak üzere inşa edilen yapıların mülkiyeti ise irtifak hakkı (Üst hakkı) sahibine aittir. Ayrıca irtifak hakkı tapu kütüğüne tescil ile kurulan bir haktır.

Protokol çerçevesinde Belediye tarafından Şanlıurfa Ticaret Merkezi’nin (ŞUTİM) yapılarak hizmete açıldığı, ancak inşa edilen yapıların yapı ruhsatının olmadığı, dolayısıyla da irtifak hakkına ilişkin tapu kütüğüne tescil yapılmadığı ve bu nedenle yerleşkenin vasfının arsa olarak devam ettiği anlaşılmıştır. Ayrıca, 20.02.2010 tarihinde yapılan Ek Protokol ile Belediyeye kiralanmış arazinin ve inşa edilen taşınmazların emlak vergilerinin Belediye tarafından karşılanacağına ilişkin düzenleme yapılmıştır.

1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu’nun “Daimi muaflıklar” başlıklı 4’üncü maddesine göre; özel bütçeli idarelere (Mazbut vakıflar dahil), il özel idarelerine, belediyelere, köy tüzel kişiliğine, kanunla kurulan üniversitelere ve Devlete ait binaların bina vergisinden daimi olarak muaf olmasına karşılık, yapılan incelemede Ek Protokole istinaden ŞUTİM yerleşkesinin yer aldığı parselde kayıtlı taşınmazlara ait emlak vergilerinin her yıl Belediye tarafından ilgili ilçe belediyesine ödendiği tespit edilmiştir.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, Belediyenin Vakfa ait arazi üzerinde yaptığı ve malik gibi tasarruf ettiği taşınmazlar için tapu kütüğüne tescil işleminin tesis edilmemesi ve bu nedenle Emlak Vergisi Kanunu’na göre daimi muaflıklar kapsamında olunmasına rağmen emlak vergisi ödenmesi mevzuata aykırılık teşkil etmektedir.

Sonuç olarak, Belediyenin irtifak hakkına sahip olduğu taşınmazlara ilişkin tapu tescil işlemlerinin yapılması, Yerleşkede bulunan yapıların yapı ruhsatlarının ve yapı kullanım izin belgelerinin alınarak, Emlak Vergisi Kanunu kapsamında muaf olunmasına yönelik süreçlerin ivedilikle tamamlanması gerekmektedir.