İdare tarafından kiralanan çeşitli taşınmazlardan peşin tahsil edilen yıllık kira bedellerinin gelecek aylara ve yıllara ait olan kısımlarının 380 Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabı ve 480 Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabında takip edilmediği tespit görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin dayanağı olan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinin (GYMY) “Temel kavramlar” başlıklı 5’inci maddesinin 1’inci fıkrasını (b) bendinde; “b) Dönemsellik: Kamu idarelerinin faaliyetleri, belirli dönemlerde

raporlanır ve her dönemin faaliyet sonuçları diğer dönemlerden bağımsız olarak saptanır.” Denilmektedir.

MİBMY’nin 380 Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabını düzenleyen “Hesaba ilişkin işlemler” başlıklı 287’nci maddesinde

“Gelecek aylara ait olarak peşin tahsil edilen gelirler, ilgili oldukları ay sonlarında tahakkuk ettirilmek üzere bu hesapta izlenir.

…

Dönem sonunda, uzun vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içindeki gelecek yıllara ait gelirler hesabında yer alıp tahakkuk zamanına bir yıldan az süre kalan peşin tahsil edilmiş gelirler bu hesaba aktarılır.” Hükmü yer almaktadır.

MİBMY’nin 480 Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabını düzenleyen “Hesaba ilişkin işlemler” başlıklı 336’ncı maddesinde;

“Peşin tahsil edilen gelirlerden takip eden dönemlerde tahakkuk ettirilmesi gerekenler, ilgili oldukları yılda tahakkuk ettirilmek üzere bu hesapta izlenir.

Dönem sonunda, bu hesapta yer alıp tahakkuk zamanına bir yıldan az süre kalan peşin tahsil edilmiş gelirler düzenlenecek muhasebe işlem fişi ile kısa vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içindeki gelecek aylara ait gelirler hesabına aktarılır.

…” hükmü yer almaktadır

480 Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabını düzenleyen “Hesabın işleyişi” başlıklı 337‘nci maddesinde; peşin tahsil edilen gelirlerin, içinde bulunulan aya ait olan kısmının 600 Gelirler Hesabına, gelecek aylarda tahakkuk ettirilmesi gerekenlerin 380 no.lu hesaba, içinde bulunulan faaliyet dönemini takip eden dönemlerde tahakkuk ettirilmesi gerekenlerin ise 480 no.lu hesaba alacak kaydedilmesi gerektiği belirtilmiştir. Mezkur maddede ayrıca tahsil edilen tutarın tamamının 100 Kasa Hesabı veya 102 Banka Hesabı ya da ilgili diğer hesaplara borç; 800-Bütçe Gelirleri Hesabına alacak, 805 Gelir Yansıtma Hesabına borç kaydedileceği ifade edilmiştir.

MİBMY’nin “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinde hesap döneminin, Maliye Bakanlığınca aksi kararlaştırılmadıkça mali yılı ifade edeceği belirtilmiştir.

Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri değerlendirildiğinde GYMY’nde yer verilen dönemsellik ilkesi gereği peşin olarak tahsil edilen birden fazla yıla ilişkin kira gelirlerinin, tahsil edildiği döneme ilişkin olan kısmının 600 Gelirler Hesabında; gelecek yıllara ilişkin olan kısmının ise 480 Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabında takip edilmesi gerekmektedir. Dönem sonunda ise 480 no.lu hesapta yer alıp tahakkuk zamanına bir yıldan az süre kalan peşin tahsil edilmiş gelirler, düzenlenecek muhasebe işlem fişi ile 380 Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabına aktarılmalıdır. Kısacası peşin tahsil edilen kira gelirleri, ilgili oldukları dönemlerin faaliyet sonuçlarına yansıtılmalıdır.

İdarenin 2018 yılına ilişkin kayıt ve işlemleri üzerinde örnekleme suretiyle yapılan incelemeler neticesinde 1.500.000 TL ve 1.086.000 TL tutarındaki 10 yıllık kira bedellerinin peşin olarak kiracılardan tahsil edildiği görülmüştür. Söz konusu 10 yıllık kira bedellerinin toplamı olan 2.586.000 TL tutarının, 600 Gelirler Hesabına kaydedilmek suretiyle ilgili dönemin faaliyet sonucuna yansıtıldığı görülmüştür.

Bu itibarla kurumun mali tablolarında 380 Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabının 258.600 TL eksik; 480 Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabının ise 1.890.800 TL eksik tutarlarla yer aldığı görülmüştür. Söz konusu durum mali tabloların doğruluğunu ve güvenilirliğini de etkilemektedir.

Kamu idaresi cevabında; Aynen; “Belediyemiz Muhasebe Sisteminde 380 Gelecek Aylara Ait Giderler Hesabı ve 480 Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabı kullanılarak bulgu konusu doğrultusunda işlem yapılacaktır.” Denilmektedir.

Sonuç olarak Kamu idaresi tarafından bulgu konusu husus doğrultusunda işlem yapılacağı belirtilmiştir. Ancak muhasebe kayıtlarının, mevzuat hükümlerine uygun olarak gerçekleştirilmemesi sonucunda İdarenin 2018 yılı bilançosunda 380 Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabı ve 480 Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabı hatalı tutarlar ile yer almaktadır. Söz konusu durum, mali tabloların doğruluğunu ve güvenilirliğini etkilemektedir.