Şirket’in, “120 Alıcılar” hesabında takip edilen alacaklardan tahsili şüpheli hale gelenlerin “128 Şüpheli Ticari Alacaklar” hesabına aktarılmadığı görülmüştür.

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun “Defter tutma yükümlülüğü” başlıklı 64'üncü maddesinde, her tacirin, ticari defterlerini işletmenin faaliyetleri ve finansal durumu hakkında fikir verebilecek şekilde tutmak ve bu amaçla defterlerinde, ticari işlemleriyle ticari işletmesinin iktisadi ve mali durumunu, borç ve alacak ilişkilerini açıkça görülebilir bir şekilde ortaya koymak zorunda olduğu; böylece işletme faaliyetlerinin oluşumu ve gelişmesinin bu defterlerden izlenebileceği belirtilmiştir.

Kanun'un defter tutma, envanter, mali tabloların düzenlenmesi, saklama ve ibraz hükümlerinin 213 sayılı Vergi Usul Kanunu (VUK) ile diğer vergi kanunlarının aynı hususları düzenleyen hükümlerinin uygulanmasına engel teşkil etmeyeceği de hüküm altına alınmıştır.

1 Sıra No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’nin “Tekdüzen Hesap Çerçevesi, Hesap Planı ve Hesap Planı Açıklamaları” başlıklı (c) bendinde, ödeme süresi geçmiş bu nedenle vadesi birkaç defa uzatılmış veya protesto edilmiş, yazı ile birden fazla istenmiş ya da dava veya icra safhasına aktarılmış senetli ve senetsiz alacaklar şüpheli alacak olarak tanımlanmıştır. Tahsili şüpheli hale gelmiş olan bu alacakların ilgili hesapların alacağı karşılığında “128 Şüpheli Ticari Alacaklar” hesabına borç yazılarak ticari alacaklardan çıkarılması gerekmektedir.

Yapılan incelemede Şirket muhasebe kayıtlarında yer alan ödeme süresi geçmiş, protesto edilmiş veya yazı ile birden fazla istenmiş alacaklar mevcut olduğu halde bu alacakların “128 Şüpheli Ticari Alacaklar” hesabına aktarılmadığı tespit edilmiş olup 128 Şüpheli Ticari Alacaklar Hesabında izlenmesi gereken alacakların olması gerekenden 12.920.698,31 TL eksik, 120 Alıcılar Hesabında ise aynı tutarda fazla olduğu tespit edilmiştir.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine Şirket tarafından; kanuni yollara hangi dönemde başvurulmuş ise o dönemde şüpheli hale geldiğini belirtmiştir. Ancak denetim sırasında tespit edilen; ödeme süresi geçmiş veya yazı ile birden fazla kez istenmiş kamu kurum ve kuruluşlarından alacakları olduğu halde şirket tarafından hukuki işlem başlatılmaması da başka bir bulgu konusu edilmiştir. 1 Sıra No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Tebliği’ne göre şüpheli ticari alacaklar hesabına sadece dava ve icra safhasında olan alacaklar değil aynı zamanda süresi geçmiş veya yazı ile birden fazla kez istenmiş alacakların da kayıt edilmesi gerektiği açıkça ifade edilmiştir.

Sonuç olarak, Şirket’in yapılan açıklamalar doğrultusunda 1 Seri No.lu Muhasebe Sistemi Genel Tebliği çerçevesinde yapılacak karşılıklı kontroller ile alıcılar hesabında yer alan fazla tutarın Şüpheli Ticari Alacaklar Hesabına kaydedilmesi ve bunlar için gerekli karşılıkların ayrılması gerekmektedir.