Kamu İdaresinin yetki ve sorumluk alanı içindeki bazı iş yerlerinin çevre temizlik vergisi (ÇTV) mükellefiyetinin bulunmaması nedeniyle vergi tahsilatında gelir kaybı yaşandığı görülmüştür.

2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun “Çevre Temizlik Vergisi” başlıklı mükerrer

44’üncü maddesinde; belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde bulunan ve belediyelerin çevre temizlik hizmetlerinden yararlanan konut, iş yeri ve diğer şekillerde kullanılan binaların çevre temizlik vergisine tabi olduğu, verginin mükellefinin ise binaları kullananlar olduğu ve mükellefiyetin binaların kullanılması ile başlayacağı düzenlenmiştir.

Bu itibarla, belediyenin yetki alanına giren çevre temizlik vergisinin konusu, ticari iş yerleri ile diğer şekilde kullanılan binalar olup, mükellefi ise bu binaları kullanan gerçek ve tüzel kişilerdir. Yine anılan Kanun’da çevre temizlik vergisine ilişkin olarak iş yerlerine özel herhangi bir muafiyet ve istisnaya yer verilmemiştir.

Yine aynı Kanun’un ikinci bölümünde ilan ve reklamı kendi adına yapan veya yaptıran gerçek veya tüzel kişilerin ilan ve reklam vergisi mükellefiyetine tabi olacağı düzenlemiştir. Çeşitli iş yerlerine asılan levha, yazı, tabela aracılığıyla yapılan tüm sabit ilan ve reklamların ilan ve reklam vergisinin konusunu teşkil edeceği hükme bağlanmıştır.

Ayrıca 3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanun’un 3’üncü maddesine göre belediye hudutları ile mücavir alan içinde kalan tüm iş yerleri ve işletmelere iş yeri açma ve çalışma ruhsatı verme yetkisinin belediyelerde olduğu; 2’nci maddesinde ise hangi iş yerlerine bu Kanun hükümlerinin uygulanmayacağı belirtilmiştir. Kanun hükümlerinin uygulanmayacağı alanlarda faaliyet gösteren işletmeler ruhsat için belediyeye başvurmayacak, ilgili meslek odalarına veya belirli kurumlara başvurarak iş yeri açma ve çalışma ruhsatını alacaklardır.

Kamu İdaresinin işlemlerinin incelenmesi kapsamında, Vergi Dairesi Müdürlüklerinden alınan Belediye sınırları içerisinde bulunan aktif iş yerleri verilerinden yola çıkılarak yapılan inceleme neticesinde, Belediye sınırları içerisinde 23.287 adet iş yerinin bulunduğu; ancak bu iş yerlerinden sadece 11.570 adedinin çevre temizlik vergisi mükellefi olduğu tespit edilmiştir. Söz konusu verginin mükellefiyetine ilişkin iş yerlerine özel herhangi bir istisna veya muafiyetin olmadığı hususu göz önüne alındığında, ÇTV mükellefi olması gereken 11.717 adet iş yerine ilişkin Kamu İdaresi tarafından mükellefiyet işlemi tesis edilmeyerek İdarenin önemli bir gelir kaybına uğradığı düşünülmektedir.

Bu bağlamda; Belediye sınırları içerisinde faaliyet gösteren işletmelerden iş yeri açma ve çalışma ruhsatı Belediye tarafından verilmeyen 1.233 adet iş yerinden sadece 39 adet iş yerinin ÇTV mükellefiyetinin olduğu, yine Mali Hizmetler Müdürlüğünden alınan ilan ve reklam vergisi mükellefiyetine tabi toplam 3.712 iş yerinden 53’ünün ÇTV mükellefiyetinin

olmadığı tespit edilmiştir.

Belediye sınırları ve mücavir alanlar içerisindeki faal iş yerlerinin hepsine ÇTV mükellefiyetlerinin tesis edilmesi ve söz konusu vergi kaynağına yönelik etkin bir yoklama ve takip mekanizması oluşturulması gerekmektedir.