Taşıt kiralama ihalesi kapsamında alınan araçların model yıllarının, sözleşme ve eki belgelerinde belirtilen asgari model yılının altında olduğu görülmüştür.

Üniversite tarafından, 21.04.2022 tarih ve 2022/28644 ihale kayıt numaralı ihale ile 12 adet araç kiralaması yapılmış ve yüklenici ile sözleşme imzalanmıştır. Söz konusu ihalenin teknik şartnamesine bakıldığında, sedan binek araçların en az 2019 model olması gerektiği belirtilmiştir. Aylara ilişkin hakedişler incelendiğinde de hizmet kontrol teşkilatının, araçların sözleşme ve eki belgelerine uygun olduğu, kabule engel eksik kusur ve arızalarının bulunmadığı yönünde hizmet işleri kabul tutanağı düzenlediği görülmüştür. Ancak yapılan denetimlerde, söz konusu araçların 2019 yılından daha eski bir model yılına sahip olduğu dolayısıyla sözleşme ve eki belgelere uygun olmadığı görülmüştür.

Bilindiği üzere, yükleniciye yapılacak hakediş ödemelerinin seyrini kontrol teşkilatı tarafından düzenlenen hizmet işleri kabul tutanağı belirlemekte olup söz konusu tutanak ile birlikte yükleniciye gerekli ödemeler yapılmaktadır. Bu anlamda kontrol teşkilatı, sözleşmelerin yürütülmesi sürecinde önemli bir aktör olarak yer almakta, düzenleyeceği tutanaklarla kamuya yapılan işlerin gereği gibi yerine getirilip getirilmediğini ortaya koymakta, kamunun eksik ve kusurlu işler için ödemeler yapmasının da önüne geçmektedir.

Üniversite cevabında, teklif edilen araçların yerine yüklenicinin kendi isteği ile bünyesinde bulunan yabancı menşei araçları hizmetin ifası için sunduğunu, teslim edilen araçların mevcut teknik şartnamede belirtilen niteliklere uygun, şartnamede belirtilenden daha üstün özelliklere sahip olduğunu, işin yüklenici ile yapılan sözleşmede yer alan standartlarında herhangi bir değişiklik olmadığını, kasko bedellerinin daha yüksek olduğu halde %2 ‘lik sınır

aşılmayarak sözleşmede yer alan bedel üzerinden ödeme yapıldığını bu değişiklik sebebiyle de fiyat farkı veya ek bir maliyet talep edilmediğini belirtmiştir. Öte yandan, bundan sonra muayene kabul işlemlerinde idari ve teknik şartnameye uygun işlem tesis edileceği ifade edilmiştir.

Üniversite cevabında her ne kadar teklif edilen araçların yerine yüklenicinin kendi isteği ile yabancı menşei araçları hizmetin ifası için sunduğunu ifade etmiş olsa da söz konusu durum mevzuata aykırılık teşkil etmektedir. Nitekim mevzuatta, kiralanacak araçlarda en az %50 yerlilik oranının olması gerektiği hüküm altına alınmıştır. Bu durum mevzuatın amir hükmü olup, kamu kurumları ve yüklenicilere tercih hakkı tanımamaktadır. Öte yandan, teknik şartnamede yer alan özelliklerden farklı ürün kabul edilmesi, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’ nun rekabet ve saydamlık ilkelerine aykırıdır. Çünkü, ihale sürecinde teklif sunmak isteyen istekliler Üniversitenin sunmuş olduğu teknik şartnameye göre kendilerini konumlandırmakta ihaleye teklif verip vermeme noktasında Üniversitenin ortaya koymuş olduğu şartlara göre karar vermektedir.

Diğer taraftan, teknik şartnamede belirtilenden daha üstün özelliklere sahip olan araçların olması, yapılan işlemi hukuka uygun duruma getirmemektedir. Nitekim, tasarruf tedbirlerini düzenleyen 01.06.2021 tarih 31527 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesinde, hizmet aracı olarak edinilecek taşıtlarda baz veya standart donanımlı, binek ve station wagon cinsi taşıtlarda 1600 cc ve altındaki motor hacimli, işletme maliyetleri düşük ve ekonomik olan taşıtların tercih edileceği belirtilmiştir. Söz konusu genelgeden de anlaşılacağı üzere, taşıtların işletme maliyetlerinin düşük ve araçların ekonomik olması önem arz etmektedir. Bu minvalde, araçların daha büyük motor hacimli olması, yabancı menşeli olması ya da daha üst donanımlara sahip olması gerek mevzuata gerekse Cumhurbaşkanlığı Genelgesine uygun düşmemektedir.

Bu minvalde, araçların mevzuatta yer alan hükümler göz önünde bulundurularak temin edilmesi, sözleşme ve eklerine uygun olup olmadığının İdare tarafından görevlendirilen kontrol teşkilatı aracılığıyla denetlenmesi, eksik ve kusurlu işler için de bir takım müeyyidelerin uygulanması gerekmektedir.