Üniversitenin Tarım ve Hayvancılık Araştırma Merkezi Müdürlüğünde satılmak üzere üretilen arpa, gübre, süt, peynir, yumurta gibi mamul ürünlerin stok kayıtlarına alınmadan satışının yapıldığı tespit edilmiştir.

Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 152 Mamuller Hesabına ilişkin düzenlemeler içeren “Hesabın niteliği” başlıklı 131’inci maddesinde, bu hesabın üretim çalışmaları sonunda elde edilen ve satışa hazır hâle gelmiş bulunan mamullerin izlenmesi için kullanılacağı hükmü bulunmaktadır.

“Hesabın işleyişi” başlıklı 132’nci maddesinde ise üretimi tamamlanan yarı mamullerin maliyet bedelleri ile bu hesaba borç, 151 Yarı Mamuller Üretim Hesabına alacak kaydedileceği; maliyet dönemi sonlarında yarı mamul hesabına alınmadan doğrudan mamule dönüştürülen giderlerin bu hesaba borç, 711 Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri Yansıtma, 721 Direkt İşçilik Giderleri Yansıtma, 731 Genel Üretim Giderleri Yansıtma Hesaplarının mamulün üretimiyle ilgili olanlarına alacak kaydedileceği; satılan mamullerin bir taraftan maliyet bedelleri ile 152 No.lu hesaba alacak, 620 Satılan Mamuller Maliyeti Hesabına borç; diğer taraftan yapılan tahsilatın şekline göre ilgili hesaplara borç, satış bedelinin 60 Brüt Satışlar grubunun ilgili hesabına, satış bedeli üzerinden hesaplanan katma değer vergisinin de 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabına alacak kaydedileceği düzenlenmiştir.

Yapılan denetim ve incelemelerde; satılmak üzere üretimi yapılan arpa, gübre, süt, peynir, yumurta gibi mamul ürünlerin muhasebe kayıtlarına alınmadan doğrudan satışının yapıldığı, bir personel tarafından basit bir Excel tablosunda miktar ve gelir bilgilerinin toplanarak takip edildiği anlaşılmıştır. Söz konusu mamullerin kayıt altına alınmamasının, ilgili mamuller için hem doğru bir maliyet hesabının yapılamamasına hem de titiz bir takip imkânı verememesi dolayısıyla önemli bir kontrol ve denetim eksikliğine yol açabileceği değerlendirilmektedir.

Söz konusu mamullerin üretim sürecinde 151 Yarı Mamuller-Üretim Hesabı ve 152 Mamuller Hesabı kullanılmadığı için bu hesaplar Döner Sermaye İşletmesinin 2022 yılı Bilançosuna tam ve doğru olarak yansımamıştır.

2021 yılı Sayıştay Denetim Raporunda da, üretilen mamul ürünlerin stok kayıtlarına alınmadan satıldığı, Yönetmelik hükümleri çerçevesinde, maliyet hesapları dâhil ilgili hesaplarda kayıt altına alınması gerektiği belirtilmiş idi.

Kamu İdaresi tarafından bulguda yer alan tespitlere katılınmış, sorunun çözümüne yönelik çalışmaların yapılacağı bilgisi verilmiştir.

Sonuç olarak; satılmak üzere üretimi yapılan mamullerin, Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde, maliyet hesapları dâhil ilgili hesaplarda kayıt altına alınması, izlenmesi ve mali tablolara eksiksiz ve doğru yansımasının sağlanması gerekmektedir.