Açıköğretim Fakültesinin eğitim hizmetlerinin aksamaması için Açıköğretim Fakültesi Döner Sermaye Biriminin, BAUM (Bilgisayar Bilimleri Araştırma ve Uygulama Merkezi) Döner Sermaye Biriminden öğrencilere ve Üniversiteye verilen bilişim hizmeti karşılığında hizmet satın aldığı görülmüştür.

124 sayılı Yükseköğretim Üst Kuruluşları İle Yükseköğretim Kurumlarının İdari Teşkilatı Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin “Bilgi İşlem Daire Başkanlığı” başlıklı 34’üncü maddesinde söz konusu Daire Başkanlığının görevlerinin, üniversitedeki bilgi işlem sistemini işletmek, eğitim, öğretim ve araştırmalara destek olmak ile üniversitenin ihtiyaç duyacağı diğer bilgi işlem hizmetlerini yerine getirmek olduğu hükmü bulunmaktadır.

Açıköğretim Fakültesi ile BAUM’un 04.01.2021 tarihinde karşılıklı imzaladığı “Hizmet

Alım/Satım Protokolü”nün “Kapsam ve dayanak” başlıklı 2’nci maddesinde; protokolün dayanağının Kamu İhale Tebliği’nin “3.3-İdarelerin kendilerine bağlı döner sermayeden yapacakları alımlar” başlıklı 3’üncü maddesinin üçüncü bendi olduğu ifade edilmiştir. Söz konusu Tebliğ’de; idarelerin kendi bünyelerinde kurulmuş birimleri niteliğinde bulunan ve ayrı bir tüzelkişiliğe sahip olmayan döner sermaye işletmelerinden, bu işletmelerin faaliyet konuları ile sınırlı olmak kaydıyla, ürettikleri mal ve hizmetleri 4734 sayılı Kamu İhale Kanun ile öngörülen ihale usullerine tabi olmadan temin edebilecekleri belirtilmektedir.

Yine ilgili protokolün “Protokol kapsamında sunulacak hizmet” başlıklı 4’üncü maddesinde; Açıköğretim Fakültesinin eğitim hizmetlerinin aksamaması için BAUM’un vereceği hizmetlerin protokol eki teknik şartnamede sıralandığı ifade olunmuştur. Teknik şartnamede verilecek hizmetler ana başlıklar itibarıyla aşağıdaki gibi sıralanmıştır:

• Ağ destek hizmeti ve ağ güvenliği.

  
  

• Sunucu hizmeti.

  
  

• Veri depolama hizmeti.

  
  

• Elektronik posta ve güvenliği hizmeti.

  
  

• Loglama hizmeti.

  
  

• Bakım destek hizmeti.

  
  

• Sunucu barındırma hizmeti.

Yukarıda sıralanan hizmetlerin bedeli ise protokolün “Ücretlendirme” başlıklı 6’ncı maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre; Açıköğretim Fakültesi her ay Üniversite Yönetim Kurulu kararında belirtilen öğrenci başına 5,00 TL’yi BAUM’a ödemekle yükümlü kılınmıştır.

Atatürk Üniversitesinde örgün eğitimde öğrenim gören 64.282 öğrenciye Bilgi İşlem Daire Başkanlığı tarafından bilişim alt yapısı hizmeti verilmekte olup yaygın öğretimde (açık ve uzaktan öğretim) ise 224.848 öğrenciye BAUM tarafından oluşturulan bilişim alt yapısı hizmeti verilmektedir.

Atatürk Üniversitesi Bilgisayar Bilimleri Uygulama ve Araştırma Merkezi Yönetmeliği’nin “Merkezin amacı” başlıklı 5’inci maddesinde; söz konusu merkezin bilişim sistemleri alanına giren her konuda Üniversitenin akademik ve idari birimlerinin gereksinim

duyduğu her türlü alt yapı, donanım, yazılım, proje hizmetlerinin ve bunların uygulama çalışmalarının etkin ve verimli bir şekilde yürütülmesini sağlamak, en yeni teknolojinin araştırılması, geliştirilmesi, uygulamaya konulması amacıyla disiplinler arası araştırmalar yapmak gibi amaçla kurulduğu belirtilmiştir.

Bu çerçeveden bakıldığında, Merkezin ve Üniversite Bilgi İşlem Daire Başkanlığının görevleri örtüşmekte ve Açık Öğretim Fakültesine söz konusu protokol çerçevesinde sunulan hizmetlerin de Üniversitenin asli ve sürekli görevleri arasında olduğu görülmektedir. Her ne kadar ilgili daire başkanlığı gerek çağın gereklerine uygun alt yapı gerekse insan kaynakları açısından yeterli kapasiteye sahip olmasa da bu durumun 124 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile verilen görevleri yapmasına engel teşkil etmemesi gerekir. Açıköğretim Fakültesi bulunan Üniversitenin ihtiyaçları bütçesine konulacak ödeneklerle karşılanmalıdır. Nasıl ki örgün öğretimde okuyan öğrenciler için ilgili daire başkanlığı gerekli hizmeti veriyor ise açık ve uzaktan öğretimde de öğrenci işleri için gerekli alt yapı ve insan kaynaklarının mevzuatının öngördüğü şekilde güçlendirilmesi gerekmektedir.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun Geçici 11'inci maddesine göre döner sermaye işletmelerinin bütçelerinin hazırlanması, uygulanması, sonuçlandırılması ve muhasebesi ile kontrol ve denetimi Hazine ve Maliye Bakanlığınca yürürlüğe konulan Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği ile belirlenmektedir. Bu Yönetmelik'te Döner Sermaye İşletmesi, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerine kanunlarla verilen asli ve sürekli kamu görevlerine bağlı olarak ortaya çıkan ve genel idare esaslarına göre yürütülmesi mümkün olmayan mal ve hizmet üretimine ilişkin faaliyetlerin sürdürülebilmesi için, kamu idaresine bağlı olarak kurulmuş işletmeler olarak tanımlanmıştır. BAUM biriminin yukarıda belirtilen protokol kapsamında sunduğunu hizmetler bu tanıma uygun değildir. Zira verdiği hizmet, üniversitenin asli ve sürekli görevleri arasında yer alan öğrenci işleri ile ilgilidir. Dolayısıyla Merkezin bu faaliyetleri kapsamında döner sermaye geliri elde etmesi de mümkün değildir.

2019 Sayıştay Denetim Raporunda da BAUM’un faaliyet alanı ile Üniversite Bilgi İşlem Daire Başkanlığının görev alanının çakıştığı, söz konusu Merkezin döner sermaye faaliyet gelirinin büyük kısmının yine diğer bir döner sermaye birimine verdiği hizmetten sağlandığı konusunda bulgu yer almıştır. Bulgu, sorunlara yol açan uygulamaya son verilerek kurumsal bilgi işlem sistemlerinin ve faaliyetlerinin 124 sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamında Bilgi İşlem Daire Başkanlığı bünyesinde yapılandırılması gerektiği

değerlendirilmesiyle neticelenmiştir.

Aynı durum 2020 yılında da devam etmiş ve alımların protokol veya sözleşmeye bağlanmadığı ve alınan hizmetin tanımının yapılmadığı vurgulanmıştır. Rapora istinaden 2021 yılından itibaren söz konusu hizmet alımının 4734 sayılı Kanun’un istisnalar kapsamında olduğu değerlendirilerek karşılıklı protokol düzenlenmiştir.

2021 Sayıştay Denetim Raporunda ise Üniversitenin asli ve sürekli görevleri arasında yer alan öğrenci işleri ile ilgili hizmetin 124 sayılı Kararname kapsamında Bilgi İşlem Daire Başkanlığı ve BAUM tarafından karşılanması gerekirken, döner sermaye faaliyeti gibi değerlendirilip Açıköğretim Fakültesine hizmet karşılığı fiyatlandırılmasının mümkün olmadığı vurgulanmıştır.

Buna rağmen Üniversite tarafından henüz düzeltici işlem tesis edilmemiştir.

Kamu İdaresi tarafından, Atatürk Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi bilişim alt yapı ihtiyaçlarının Bilgi İşlem Daire Başkanlığının görev alanı ve imkânları kısıtlı olduğu için buradan sağlanamadığı, bu nedenle ihtiyaçların Atatürk Üniversitesi Bilgisayar Bilimleri Uygulama ve Araştırma Merkezi aracılığıyla ücret karşılığında gerçekleştirildiği, serbest piyasadan daha pahalıya alınacak hizmetin Merkezden alınarak hem kamu kaynağında israfın önlendiği hem de Üniversitenin kaynaklarının verimli, etkin, ekonomik kullanmasının sağlandığı bilgisi verilmiştir.

Bulguda da ifade edildiği üzere BAUM’un verdiği hizmetler Üniversitenin asli ve sürekli görevleri arasında olup bu hizmetleri yerine getirmesi gereken yer Bilgi İşlem Daire Başkanlığıdır.

Sonuç olarak; Açıköğretim Fakültesi ihtiyaçlarının bütçesine konulacak ödeneklerle karşılanması ve/veya Bilgi İşlem Daire Başkanlığının ilgili fakültenin ihtiyaçlarına cevap verecek nitelikte altı yapı ile insan kaynağına ulaştırılmasının gerektiği değerlendirilmektedir.