PORTAŞ A.Ş’nin mali kayıt ve işlemlerinin incelenmesi neticesinde; ödemelerin vade tarihinden sonra yapılması, bildirimlerin süresi içinde verilmemesi gibi nedenlerle çeşitli kurumlara gecikme zammı ve idari para cezası ödemelerinin gerçekleştirildiği tespit edilmiştir.

Şirketler, kar amacı ile kurulmuş olan ticari yapılar olup tüzel kişiliğe sahiptirler. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümleri gereğince kurulan şirketler, Kanun’un 16’ncı maddesine göre tacir niteliğini haiz olup, Kanun’un 18’inci maddesinin (2) numaralı fıkrası gereğince de ticarete ilişkin tüm faaliyetlerinde basiretli bir iş adamı gibi hareket etmek zorundadırlar. Dolayısıyla şirket menfaatlerinin korunması zorunluluğu bulunmaktadır.

Aşağıdaki tabloda Şirketin 2022 yılı içerisinde çeşitli nedenlerle katlanmak zorunda bırakıldığı gecikme zammı ve idari para cezalarının sebebi ve tutarları gösterilmiştir.

Tablo 5: 2022 Yılı İçerisinde Sebep Olunan Gecikme Zammı ve İdari Para Cezaları

İdari para cezasına sebebiyet verilmesi, çeşitli kurumlara olan borçların vadesinde ödenmemesi ve yükümlülüklerin zamanında yerine getirilmemesi gibi sebepler Şirketin ilave mali yük altına girmesine neden olmaktadır. Şirketin benzer cezai işlemlere muhatap kalmaması için gerekli özenin gösterilmesi gerekmekle birlikte, bu kapsamdaki yönetsel ve mali kontrollerin oluşturulması ve etkinliğinin izlenmesi Şirket yönetiminin asli görev ve sorumlulukları arasında yer almaktadır.

Bununla birlikte Şirket kaynaklarının kullanımının özellikle düzenli aralıklarla yapılan harcamalar dikkate alınarak planlanması, söz konusu giderlerin zamanında ve eksiksiz olarak ödenmesine imkan sağlayacaktır.

Şirket her ne kadar ekonomik kriz nedeniyle alacaklarını tahsil edemediğinden bahisle bu ödemeleri yerine getirmediğini beyan etmiş olsa da 2022 yılı ortasında profesyonel bir spor kulübü ile 70.000.000,00 TL bedelle bir sponsorluk ve reklam sözleşmesi imzalamış ve imzalanan bu sözleşme gereğince ilk taksit olan 25.000.000,00 TL sponsorluk ve reklam bedelini anılan spor kulübüne ödemiştir. Fatura ve diğer ödemelerinde ciddi problem yaşayan ve bu ödemeleri zamanında yerine getirememesi nedeniyle her geçen gün artan miktarda gecikme cezası ödemeye muhatap bırakılan bir Şirketin böyle bir sözleşme yaparak yüksek tutarlarda ödemede bulunması basiretli bir tüccar gibi davranılmadığını ve alınan kararın ticari hayatın rasyonelliğinden uzak olduğunu göstermektedir. Bu nedenle Şirket bütçesinden yapılacak her türlü harcamada günümüz ekonomik koşulları da dikkate alınarak gerekli planlamalar yapılmalı, özellikle ana faaliyet giderlerinden olan elektrik ve doğalgaz ödemelerine de idari ödemeler gibi öncelik verilmelidir.

Sonuç olarak, farklı kurumlara karşı olan yükümlülüklerin gerekli tedbir ve önlemler alınarak yasal süresi içerisinde yerine getirilmesi ve Şirketin gecikme zammı veya idari para cezası mahiyetinde ek bir mali külfete muhatap bırakılmaması gerekmektedir.