Belediye tarafından kabul edilen banka çeklerinin Alınan Çekler Hesabında takip edilmediği görülmüştür.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu’nun “Kayıt zamanı” başlıklı 50’inci maddesinde,

“Bir ekonomik değer yaratıldığında, başka bir şekle dönüştürüldüğünde, mübadeleye konu edildiğinde, el değiştirdiğinde veya yok olduğunda muhasebeleştirilir. Bütün malî işlemlerin muhasebeleştirilmesi ve her muhasebe kaydının belgeye dayanması şarttır.” hükmü yer almaktadır.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 101-Alınan Çekler Hesabına ilişkin “Hesabın niteliği” başlıklı 52’nci maddesinde,

“Bu hesap, muhasebe birimlerinin yapacakları her türlü tahsilat karşılığında muhasebe birimine hitaben düzenlenerek teslim edilen banka çekleri ve özel finans kurumlarının çekleri ile muhasebe yetkilisi mutemetleri tarafından muhasebe birimine teslim edilen aynı nitelikteki çeklerin izlenmesi için kullanılır.”

Aynı Yönetmeliğin “Hesaba ilişkin işlemler” başlıklı 53’üncü maddesinde de,

“(1) Alınan çek, sol alt köşesinden sağ üst köşesine çizilen iki kalın paralel çizgi arasına kurumun hesabının bulunduğu bankanın adı yazılarak, çizgili çek haline getirilir. Çekin (bloke edilenler hariç) kuruma verildiği ya da bundan en çok bir gün önceki tarihte düzenlenmiş olması gerekir.

1. Bu şekilde alınan çekler karşılığında alındı belgesi verilir ve alındı belgesinin üzerine “çekle tahsil edilmiştir” ifadesi yazılır. Kuruma veya muhasebe yetkilisi mutemedine verilen çekler düzenlenecek dört nüsha teslimat müzekkeresi ile tahsil için bankaya gönderilir. Tahsil için bankaya gönderilen çekler bu hesaba yardımcı hesapları itibariyle borç ve alacak kaydedilir.

   
   

2. Karşılıksız çıkan çeklerle ilgili olarak gerekli hesap düzeltmeleri yapılmakla birlikte, mükellef hakkında ilgili kanun hükümlerine göre işlem yapılması sağlanır.” denilmektedir.

Söz konusu Yönetmeliğin 54’üncü maddesinde ise, alınan çeklerin 101-Alınan Çekler Hesabına borç kaydedileceği, tahsil için bankaya gönderilen çeklerin yardımcı hesaplarda takip edileceği ve nihayet banka tarafından takas işlemi gerçekleştirilen çeklerin 102-Bankalar Hesabına aktarılarak kapatılacağı belirtilmiştir.

Yapılan incelemede, 2018 yılı içinde toplam 2.344.686,61-TL tutarında çek alındığı fakat muhasebe kaydının yapılmadığı; bu tutarın 1.789.236,61-TL’sinin tahsil edilerek ilgili Banka hesabına yatırıldığı; geriye kalan 555.450,00-TL tutarındaki çekin ise halen muhasebe kayıtlarında yer almadığı tespit edilmiştir.

Bu itibarla, Belediye tarafından alınan çeklerin gerek 5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu, gerekse Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nde belirtildiği üzere muhasebe kayıtlarına alınması gerekmektedir.

Kamu idaresi cevabında; sadece otopark yönetimi özel hesabına ait çekler alınmakta olduğunu; 2019 yılında 101-Alınan Çekler Hesabının kullanılmaya başlanılacağı, bildirilmiştir.

Sonuç olarak Bulguya alınmış olunan husus, 101-Alınan Çekler Hesabının mali tablolarda hatalı yer almasına sebebiyet verilmiş olup; İdare bulgu konusuna uygun olarak 2019 yılından itibaren işlem yapılacağını bildirmiştir. Tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.