İdare tarafından meclis kararına istinaden bazı kişilere ücretsiz olarak konut tahsis edildiği görülmüştür.

Belediyelerin görev, yetki ve sorumlukları 5393 sayılı Belediye Kanunu’nda detaylı bir şekilde açıklanmıştır. Sosyal hizmet ve yardımlar ile arsa ve konut üretimi ve bunların belli şartlarda satılması ve tahsisi belediyelerin görev, yetki ve sorumlulukları arasında yer almaktadır. Ancak, kanunlarla verilen yetkilerin sınırsız ve kuralsız bir şekilde uygulanması mümkün değildir. Aynı şekilde sosyal hizmetlerin yerine getirilmesinde de kanunların izin verdiği ölçü ve sınırlamalara uyulmalı, gerekli araştırma yapılarak kayıt ve dokümantasyon hususlarına riayet edilmelidir.

5393 sayılı Kanun’un “Arsa ve konut üretimi” başlıklı 69’uncu maddesinde özel duruma sahip bazı kişilere arsa ve konut teminine ilişkin düzenlemelere yer verilmiştir. Mezkûr maddede, belediye ve mücavir alan sınırları içinde kendisine, eşine veya on sekiz yaşından küçük çocuklarına ait konutu olmayan dar gelirli kişiler ile afete maruz kalanlara, sanayi bölgelerinden nakledileceklere ve üyelerinin tamamı bu durumda olan kooperatiflere, bedeli 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu hükümlerine göre oluşturulan takdir komisyonu tarafından belirlenecek tutardan aşağı olmamak üzere arsa tahsisi yapılabileceği; durumları 775 sayılı Gecekondu Kanunu’nun 25’inci maddesine uyan kimselere de bu maddeye göre arsa ve konut sağlanabileceği ifade edilerek hangi kişilere, hangi durumda ve hangi şartlarda arsa ve/veya

konut tahsis yapılabileceği açıklanmıştır.

5393 sayılı Kanun’un 69’uncu maddesinin üçüncü fıkrasına dayanılarak hazırlanan Belediyelerin Arsa, Konut Ve İşyeri Üretimi, Tahsisi, Kiralaması Ve Satışına Dair Genel Yönetmelik’in

“Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinde;

“Dar gelirli: Aylık toplam geliri asgari ücretin, büyükşehir belediyesi sınırları dahilinde iki katını, diğer belediyelerde bir buçuk katını geçmeyen aileyi,

Sosyal konutlar: Brüt kullanım alanı 100 m²’yi geçmeyen ve düşük maliyetli olarak üretilen konutları,

Konut: Sosyal konutlar dışında kalan diğer konutları,

Tahsis: Belediye tarafından üretilen arsa ve sosyal konutların, bu Yönetmelikte belirtilen şartları taşıyanlara, kıymet takdir komisyonu tarafından belirlenen bedeli karşılığında ihalesiz olarak verilmesini,

...

ifade eder.” şeklinde tanımlanmıştır.

Mezkur Yönetmelik’in “Arsa ve konut tahsis şartları” başlıklı 7’nci maddesinde, konut yapılmak amacıyla arsa tahsis edilecekler ile sosyal konut tahsis edileceklerde; en az bir yıldan beri o belediye sınırları içinde ikâmet ediyor olmaları ve afete maruz kalmış olmaları şartlarının aranacağı; “Konut tahsisi” başlıklı 11’inci maddesinde ise konutların tahsis bedelinin, kıymet takdir komisyonunca her türlü giderler dâhil edilerek tespit edilecek maliyet bedelinden aşağı olmamak üzere belirleneceği hüküm altına alınmıştır.

775 sayılı Gecekondu Kanunu’nun “Arsa tahsisi şart ve şekilleri” başlıklı 25’inci maddesinde;

“7 nci madde gereğince tesbit olunan önleme bölgelerindeki arsalar, öncelikle gecekonduların ıslahı ve tasfiyesi sebepleriyle açıkta kalacaklara ve diğer konutsuz vatandaşlara verilir.

Bu arsalardan, ıslah ve tasfiye bölgelerinde bulunan diğer yapı sahiplerinden yapısının tasfiyesini istiyenler de faydalanabilirler.

Her ne sebeple olursa olsun, bu kanun hükümlerince arsa tahsis edilecek kimselerin, yoksul veya dar gelirli olması, kendisinin veya eşinin veya ergin olmıyan çocuğunun herhangi bir belediye sınırı içinde ev yapmaya müsait arsaya veya her hangi bir yerde bir ev veya apartmanın ayrı bir dairesine karşılık olan payına sahip bulunmaması şarttır.

Kimlerin yoksul ve dar gelirli sayılacağı, kendisine arsa tahsis edileceklerin öncelik sırası ve yukarda sözü geçen diğer hususların esasları yönetmelikte belirtilir.” denilmektedir.

5393 sayılı Kanunu’nun 69’uncu maddesinde belirtilen afete maruz kalanlara konut yardımı sağlanabilmesi için 775 sayılı Kanun’da belirtilen şartlar; tahsisten yararlanacakların yoksul veya dar gelirli olması, kendisinin veya eşinin veya ergin olmayan çocuğunun herhangi bir belediye sınırı içinde ev yapmaya müsait arsaya veya herhangi bir yerde bir ev veya apartmanın ayrı bir dairesine karşılık olan payına sahip bulunmaması gerekli şartlar olarak belirtilmiştir.

775 sayılı Gecekondu Kanunu’na dayanarak çıkarılan Gecekondu Kanunu Uygulama Yönetmeliği’nin “Şahıslara yapılacak yardımlar ve yardımların genel şartları” başlıklı 5’inci maddesine göre de, bu yardımlardan faydalanacak kimselerin;

-Yoksul ve dar gelirli olmaları,

-Kendisinin, eşinin veya ergin olmayan çocuğunun herhangi bir belediye sınırı içinde ev yapmaya müsait arsa veya herhangi bir yerde bir ev veya apartmanın ayrı bir dairesine karşılık olan payına sahip olmaması,

-Kendisinin, eşinin veya ergin olmayan çocuğunun müracaat ve tahsis tarihinde başvuruda bulunulan konut yapı kooperatifi dışında herhangi bir yapı kooperatifine üye olmaması,

-Daha önce 775 sayılı Gecekondu Kanunu ile Sosyal Güvenlik Kurum ve Kuruluşlarının herhangi birinden arsa, konut ve konut kredisinden yararlanmamış olması şarttır.

Yukarıda yer alan mevzuat hükümlerinden anlaşılacağı üzere belediyelerin dar gelirli kişilere, afete maruz kalanlara ve gecekondu bölgesinde bulunanlara arsa ve konut edindirme konusunda çeşitli yardımlarda bulunabileceği düzenlenmiş, ancak bu yardımlarda belediyelere sınırsız bir takdir hakkı verilmemiştir.

Bu kapsamda belediyelerin afete maruz kalanlara da yardımda bulunabilmesi

mümkündür. Ne var ki, bu yardım belirtilen şartları sağlayanlara ve mevzuatta belirtildiği şekilde söz konusu tahsislerin bedelinin ilgilisinden tahsil edilerek yapılacağı hüküm altına alınmıştır.

Yapılan incelemede; tapu kayıtlarında, mahalle olarak Esenyurt köyü, 2542 ada, 16 parselde gözüken 17 adet bağımsız bölümün İdare adına tescil edildiği, söz konusu bağımsız bölümlerin, 12.10.2009 tarih ve 2009/169 sayılı Meclis Kararı’na istinaden bazı kişilere ücretsiz olarak tahsis edildiği, o tarihten sonra da tahsis işleminin sonlandırılmadığı görülmüştür.

Mezkûr Belediye Meclis Kararı’nda, 08-09 Eylül 2009 tarihinde yağan aşırı yağışların yarattığı sel felaketlerinde alt yapı sistemlerinde büyük hasar meydana geldiği ve birçok vatandaşın zarar görmesi sebebiyle belediye sınırları içerisinde ikamet etmekte olan, sel baskınlarından dolayı zarar gören vatandaşlara “sosyal yardım” yapılabilmesi amacıyla karar alındığı ifade edilmiştir. Ancak, belirtilen Karar’da herhangi bir konut tahsisinden, tahsis yapılacak kişiden ve tahsis süresinden söz edilmemiş, yalnızca sel baskınından zarar gören vatandaşlara “sosyal yardım” yapılacağı belirtilmiştir.

Bununla birlikte tahsis işlemlerine ilişkin dosyaların incelenmesi neticesinde, konutlarda oturan kişilerin “Afete maruz kaldığına” ya da “yoksul, muhtaç, kimsesiz ve engelli” olduğuna ilişkin herhangi bir resmi belgeye de rastlanmamıştır.

Afete maruz kalanlara yapılabilecek taşınmaz tahsisleri 5393 sayılı Kanun’un 69’uncu maddesinde özel olarak düzenlenmiştir. Bu nedenle “sosyal yardım” ifadesinin geniş yorumlanarak taşınmaz tahsislerinin de bu kapsama alınması mevzuatına uyarlı değildir. Yasal düzenleme kapsamındaki kişilere arsa tahsisi yapılabilmekte, şayet durumları 775 sayılı Gecekondu Kanunu’nun 25’inci maddesinde belirtilen şartlara uyuyorsa bu kişilere “konut tahsisi” de yapılabilmektedir. Ancak, her iki tahsiste de ilgililerden takdir komisyonu tarafından belirlenecek tutardan aşağı olmamak üzere bir bedel alınması zorunludur. Bu şartları taşımayan kimselere afetin izlerini hafifletmek amacıyla genel hükümler kapsamında çeşitli sosyal yardımlarda bulunulabilecek, ancak konut ve arsa tahsisi yapılamayacaktır.

Yukarıda yer verilen denetim tespitine binaen İdare tarafından, kendilerine konut tahsis edilen vatandaşların ikametgâh bilgilerinin ve sosyal durumlarının öğrenilmesi amacına yönelik tespit çalışmalarına devam edildiği ve çalışmalar neticesinde gereken işlemlerin yapılmasının sağlanacağı ifade edilmiştir.

Arsa ve konut tahsislerinde mevzuat hükümleri çerçevesinde işlem yapılması, kamu

taşınmazlarının doğru ve usulüne uygun yönetimi açısından önem arz etmektedir.