Ordu Büyükşehir Belediyesi’nin 2019 yılı içerisinde devam eden yapım ihalesinde kontrollük hizmetlerinin yerine getirilmesi amacıyla ihale dokümanlarında araç temin edileceği yönünde düzenleme yapıldığı görülmektedir.

4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu’nun Temel ilkeler başlıklı 5’inci maddesine göre; İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur. Aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı olmadığı sürece mal alımı, hizmet alımı ve yapım işleri bir arada ihale edilemez.

Bu düzenlemeye göre idareler farklı istekliler tarafından sağlanabilecek ve aralarında doğal bağlantı olmayan mal alımı, hizmet alım ve yapım işlerini bir arada ihale edemeyecekleri

gibi, yapılan işle veya alınan hizmetle ilgisi olmayan, farklı yöntemlerle piyasadan temin edilebilecek hizmet kalemlerini de ihale bünyesine katamazlar.

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin Makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin belgeler başlıklı 49’uncu maddesine göre; İşin yapılabilmesi için gerekli görülen tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmanın sayısına ve niteliğine dokümanda yer verilir. Tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman için kendi malı olma şartının aranmaması esastır.

Yönetmeliğe göre idarelerin yüklenicilerden işin yapılmasıyla doğrudan ilgili olan araç ve gereçlerin ihale dokümanlarında yer vermek suretiyle istenilebileceği ifade edilmiştir. Ancak işin yapılmasıyla doğrudan ilgili olmayan örneğin kontrolörlük hizmetinin yapılabilmesi için binek araç teminin istenilemeyeceği anlaşılmaktadır.

İşin yürütülmesiyle ilgisi bulunmayan araç ve gereçlerin yüklenicilerden istenilmesinin sonucunda, Kamu İhale Genel Tebliği’nin Yapım işinin yürütülmesinde ihtiyaç duyulan araç, gereç ve malzemelerin yüklenicilere aldırılması başlıklı 49’uncu maddesinin 1’inci fıkrasında idareler tarafından, ihale dokümanında ihale konusu işin yürütülmesi sırasında kontrol aracı, bilgisayar, telefon, faks vb. araç, gereç ve malzemelerin yüklenici tarafından temin edileceği yönünde düzenlemeler yapıldığının görülmesi üzerine, ihale konusu iş kapsamında yer almayan hususların yerine getirilmesi yükleniciden istenilemeyeceği belirtilmiştir. Ancak ihale konusu işin yürütülmesi ile doğrudan ilgili olması, kullanım süre ve şekillerinin ihale dokümanında belirtilmesi kaydıyla, ihale dokümanında araç, gereç ve malzemelerin yüklenici tarafından temin edileceğine ilişkin düzenleme yapılması mümkün olduğu düzenlenmiştir. Tebliğde yer alan düzenlemeden açıkça anlaşılacağı üzere ihale dokümanlarında işin yürütülmesiyle doğrudan ilişkisi bulunmayan araç ve gereçlerin yüklenicilerden temin edileceğine ilişkin düzenlemelere yer verilmesi mevzuata aykırıdır.

2014 yılında ihalesi yapılan ve 2019 yılı içerisinde yapımı devam eden “Ordu Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçerisinde Muhtelif Mahalle Yollarında Toprak İşleri, Sanat Yapıları ve Üst Yapı İşleri ( Alttemel, Temel ve Binder ) Yapılması İşi” ihale sözleşmesinin Araç temini başlıklı 33.30 maddesinde; Yüklenici firmanın işin kesin kabul bitim tarihine kadar kontrol şefliği emrine en az 2013 model ve klimalı, 3 (üç) adet binek araç ile en az 4 (dört) yolcu kapasiteli 1 adet panelvan araç temin edeceği, bu 4 adet aracın her türlü işletme masrafının (şoför, yakıt, bakım vs. giderleri) yükleniciye ait olduğu belirtilmiştir. Yükleniciden kontrol aracı olarak 4 adet araç iş süresince temin edilmiştir. Araçlar ihale sözleşmesinde tarif edilerek ihale şartı olarak eklenmiştir. Söz konusu kontrol araçları birim fiyat teklif cetvelinde

yer almamıştır. Bunun sonucunda yüklenicilere bir maliyet yükleyen araçlara ilişkin ne kadar teklif edildiği de bilinememektedir.

2006/10193 sayılı BKK ile Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas Ve Usuller yayınlanmıştır. Esas ve Usullerin temel amacı kamudaki taşıt giderlerinin asgari seviyeye indirilmesi ve kaynakların savurganlığa yol açılmadan, bütçe olanaklarıyla uyumlu bir biçimde kullanımının sağlanmasıdır. Bu doğrultuda edinilecek taşıtlara ilişkin birçok kısıt getirilmiştir. Örneğin Şoför giderleri hariç yapılan taşıt kiralamalarında aylık kiralama bedeli (katma değer vergisi hariç, her türlü bakım-onarım, sigorta ve benzeri giderler dahil), taşıtın Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği yılın ocak ayı itibarıyla uygulanacak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2'sini aşmayacaktır. Ancak bu şekilde ihale konusu yapılacak işin konusuna girmeyen, kontrolörlük işleri için ihale dokümanlarına şart koymak suretiyle edinilen taşıtlara yüklenicilerin ne kadar fiyat yansıttığı bilinememekte ve Esas ve Usullerde belirtilen limitin aşılıp aşılmadığı tespit edilememektedir.

Belediyenin kontrollük hizmetlerinin yerine getirilmesi amacıyla yapım işleri ihale dokümanlarında araç temin edileceği yönünde düzenlemeler yapılması 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun temel ilkelerine aykırıdır. Aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı olmadığı sürece hizmet alımı ve yapım işlerinin bir arada ihale edilmemesi gerekmektedir. Söz konusu kontrolörlük işleri için araç ihtiyacı olduğunda kurum bünyesinde bulunan taşıtlarla ihtiyaçların karşılanması gerekmektedir.