İdarede çalışan işçiler için, muhasebenin temel kavramlarından olan ihtiyatlılık ve dönemsellik kavramı gereği ayrılması gereken kıdem tazminatı karşılıklarının düzenli olarak ayrılmadığı, ilgili hesaplardaki tutarların eksik olduğu görülmüştür.

Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımları Kapsamında İstihdam Edilen İşçilerin Kıdem Tazminatlarının Ödenmesi Hakkında Yönetmelik’in “Ödeme usulü” başlıklı 8’inci maddesinde, 4734 sayılı Kanun’un 62’nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamında alt işveren tarafından çalıştırılan işçilerin bu Yönetmelik hükümlerine göre tespit edilen sürelere ilişkin kıdem tazminatlarının, ilgili kamu

kurum veya kuruluşunca mülga 1475 sayılı Kanun’un yürürlükte olan 14’üncü maddesi kapsamında ödeneceği ifade edilmiştir.

Diğer yandan, Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin “Temel kavramlar” başlıklı 5’inci maddesinde, dönemsellik kavramı; “kamu idarelerinin faaliyetleri, belirli dönemlerde raporlanır ve her dönemin faaliyet sonuçları diğer dönemlerden bağımsız olarak saptanır.” şeklinde, ihtiyatlılık kavramı ise; “muhasebe uygulamasında muhtemel risklere ve olaylara karşı bu Yönetmelik’te belirtilen durumlarda karşılık ayrılır.” şeklinde tanımlanmıştır.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 472-Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabına ilişkin “Hesabın niteliği” başlıklı 330’uncu maddesinde, mevzuat hükümlerine göre ayrılacak uzun vadeli kıdem tazminatı karşılıklarının bu hesaba kaydedileceği; “Hesabın işleyişi” başlıklı 331’inci maddesinde ise, hesaplanan kıdem tazminatı karşılıklarının 472- Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabına alacak, 630-Giderler Hesabına borç kaydedileceği ve vadeleri bir yılın altına düşen kıdem tazminatı karşılıklarının ise 472-Kıdem Tazminatı Hesabına borç, 372-Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabına alacak kaydedileceği ifade edilmiştir.

Mezkûr Yönetmelik’in 372-Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabına ilişkin “Hesabın niteliği” başlıklı 281’inci maddesinde de, bu hesabın mevzuat hükümlerine göre ayrılan ve faaliyet dönemi içinde ödeneceği öngörülen kıdem tazminatı karşılıklarının izlenmesi için kullanılacağı belirtilmiştir.

Yukarıdaki mevzuat hükümlerinden ve açıklamalardan anlaşılacağı üzere, muhasebenin temel kavramlarından olan ihtiyatlılık ve dönemsellik kavramı gereği sürekli işçiler ile 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Belediye şirketinde istihdam edilmeye başlanan işçilere ilişkin kıdem tazminatı karşılıklarının ayrılarak, taşeron usulüyle istihdam edildikleri dönemler de dâhil olmak üzere, ilgili hesaplarda takip edilmesi gerekmektedir.

Yapılan incelemede, sürekli işçiler ile 696 sayılı KHK kapsamında şirketten istihdam edilen işçilerin 2022 yıl sonunda ayrılması gereken sadece bir yıllık kıdem tazminatı tutarının 21.182.668,80 TL, 2022 yılı sonu itibariyle toplam kıdem tazminatı tutarının 239.165.272,35 TL ve 2023 yılında emekli olması düşünülen personelin toplam kıdem tazminatının ise 96.926.386,12 olduğu anlaşılmıştır.

İdarenin 2022 yılı bilançosu incelendiğinde ise, 372-Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabında 19.237.141,76 TL, 472-Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabında 125.516.279,01 TL bakiye olduğu görülmüştür.

Buna göre; 2022 yılı sonu itibariyle 372-Kıdem Tazminatı Karşılıkları Hesabında 96.926.386,12 TL olması gerekirken 19.237.141,76 TL olduğu; 472-Kıdem Tazminatı Karşılıkları Hesabında 142.238.886,23 TL olması gerekirken 125.516.279,01 TL olduğu; ayrıca İdare tarafından 2022 yılına ilişkin ayrılması ve giderleştirilmesi gereken kıdem tazminatı karşılığı tutarının 21.182.668,80 TL olduğu halde söz konusu karşılığın ayrılmadığı tespit edilmiştir.

Tablo 9: Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesap Tablosu

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine İdare tarafından, 01.02.2023 tarihli ve 1378 numaralı muhasebe işlem fişi ile kıdem tazminatı karşılığı hesabına kaydın yapıldığı ifade edilmiştir.

Ancak, İdare tarafından kıdem tazminatlarına ilişkin muhasebe kayıtlarının yılı içerisinde yapılmaması nedeniyle, İdarenin 2022 yılı faaliyet sonuçları tablosunda 630-Giderler Hesabı 21.182.668,80 TL; bilançosunda 372-Kıdem Tazminatı Karşılıkları Hesabı 77.689.244,36 TL, 472-Kıdem Tazminatları Karşılığı Hesabı ise 16.722.607,20 TL eksik tutarlarla yer almıştır.

Kıdem tazminatı karşılıklarının ilgili Yönetmelik hükümleri doğrultusunda ilgili yılı içerisinde hesaplanıp muhasebeleştirilmesi gerekmektedir.