Taşınmaz işgallerinde ecrimisil ile tahliye işlemlerinin mevzuata uygun olarak zamanında yapılmadığı; ecrimisil bedellerinin kira bedeli gibi hesaplandığı; bu bedellerin tespit ve takdiri için taşınmaz ve değerleme konusunda işin ehli ve uzmanı kişilerden oluşan komisyon kurulmadığı; hesaplamalarda haksız fiilden elde edilen gelirler ile değeri etkileyecek tüm unsurların dikkate alınmadığı tespit edilmiştir.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun “Mal yönetiminde etkililik ve sorumluluk” başlıklı 48’inci maddesinin son fıkrasında, kamu idarelerine ait malların edinme, kiralama, tahsis, yönetim, kullanma ve elden çıkarma işlemleri, verimlilik ve tutumluluk ilkesine göre yapılacağı ve bu ilkeye aykırı eylem ve işlemlerden doğacak zararlardan, malların

yönetimi veya kullanılması hususunda yetki verilenlerin sorumlu olduklarına ilişkin hüküm yer almaktadır.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun "Ecrimisil ve tahliye" başlıklı 75'inci maddesinde, taşınmaz malların, gerçek ve tüzel kişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanun’un 9 uncu maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, idareden taşınmaz ve değerleme konusunda işin ehli veya uzmanı üç kişiden oluşan komisyonca tespit ve takdir edilecek ecrimisil isteneceği; işgal edilen taşınmaz malların, idarenin talebi üzerine, bulunduğu yer mülkiye amirince en geç 15 gün içinde tahliye ettirileceği belirtilmiştir.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 15'inci maddesinde, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 75'inci maddesi hükümlerinin belediye taşınmazları hakkında da uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.

Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik'in 85'inci maddesinin ikinci fıkrasında ise; ecrimisilin tespit ve takdirinde, idarenin zarara uğrayıp uğramadığına ve işgalcinin kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın, taşınmazın işgalci tarafından kullanım şekli ile işgalden dolayı elde ettiği gelir; aynı yer ve mahalde bulunan emsal nitelikteki taşınmazlar için oluşmuş kira bedelleri veya ecrimisiller; belediye, ticaret odası, sanayi odası, ziraat odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden soruşturulmak suretiyle edinilecek bilgiler ile taşınmazın değerini etkileyecek tüm unsurlar göz önünde bulundurulması gerektiği vurgulanmıştır.

Muğla Su Ve Kanalizasyon İdaresi Taşınır, Taşınmaz, Kaynak Ve Hakların Değerlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik'in 51'inci maddesinde de, aynı hükümler yer almaktadır.

Ecrimisil bir kiralama yöntemi olmadığı gibi olağan bir yöntem de değildir. İşgale uğrayan ve sonradan tespit edilen kamuya ait taşınmaz mal için fuzuli şagilden bunun bedelinin adeta bir tazminat suretinde alınmasıdır. İşgal edilen taşınmaz mal için mülkiye amirine talepte bulunulması ve mülkiye amirince söz konusu taşınmazın 15 gün içinde tahliye ettirilmesi esastır. İşgal eden kişinin ödemesi için tespit edilen ecrimisil bedelinin kira ödemesi gibi esas alınarak ileriye doğru devam ettirilmesi, 2886 sayılı Kanun’un her türlü satış ve kiralama gibi hususlarda ihale yoluna gidilmesi gerektiğini ifade eden amir hükümlerine aykırı olacaktır. Ayrıca ecrimisilin bu şekilde uygulanmasının taşınmazları haksız ve hukuksuz bir şekilde işgal edenler için caydırıcılığı olmayacaktır.

Kurum cevabında; emsal ecrimisiller, emsal kira, belediye, ticaret odası, defterdarlık ve bilirkişilerden soruşturulmak suretiyle elde edilen bilgiler ile taşınmazın emlak değerinin

%5'inin dikkate alındığı ileri sürülüyorsa da, ecrimisil bedelleri kira bedeli gibi hesaplanmaktadır. Örneğin, su kaynaklarının ecrimisil bedelleri kira bedelinde olduğu gibi sadece su tarifeleri esas alınarak belirlenmektedir. Kaldı ki, tahmini kira bedellerinin tespitinde rayiç bedel esas alınmamıştır. Taşınmazlar ile su kaynaklarının kiraya verilmesine ilişkin tahmini kira bedellerinin tespitinde, fiyat araştırması yapılmadığı; su kaynaklarının konumu ve özelliklerinin göz önünde bulundurulmadığı; tahmini kira bedellerinin su tarifelerine göre hesaplandığı; hesaplama yapılırken ÜFE oranlarına ve emsallerine göre güncelleme yapılmadığı; diğer kamu kurumlarının ihalerindeki tahmini kira bedellerinin araştırılmadığı görülmektedir.

Taşınmazların verimlilik ve tutumluluk ilkesine göre yönetilmesi sorumluluğu ile taşınmaz işgallerinin önlenmesi sorumluluğu çerçevesinde, ecrimisil bedellerinin mal veya hakkın kullanım şekli; haksız fiilden elde edilen gelir; emsal ecrimisiller; emsal kira ve ayni hak tesis bedelleri; belediye, ticaret odası, sanayi odası, Milli Emlak Müdürlüğü, ziraat odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden soruşturulmak suretiyle edinilecek bilgiler gibi değeri etkileyecek tüm unsurların dikkate alınarak hesaplanması gerekmektedir.