Karar Künyesi
Maddi duran varlıklardan bir kısmı için amortisman ayrılmamış, bir kısmı için ise kayıtlı değerinden fazla amortisman ayrılmıştır.
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 25 Maddi duran varlıklar hesap grubu ile ilgili “Hesap grubuna ilişkin işlemler” başlıklı 187’nci maddesinde; bir yıldan fazla kullanılabilen ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz kalan maddi duran varlıklar için amortisman ayrılacağı ifade edilmiştir.
Aynı Yönetmelik’in 257 Birikmiş amortismanlar hesabı ile ilgili “Hesabın niteliği”
başlıklı 202’nci maddesinde;
“Bu hesap, maddi duran varlık bedellerinin ekonomik ömrü içerisinde giderleştirilmesi ve hesaben yok edilmesini izlemek için kullanılır.” denilmektedir.
Ayrıca Yönetmelik’in “Hesabın işleyişi” başlıklı 203’üncü maddesinde; maddi duran varlıklar için ayrılan amortisman tutarlarının yılsonunda 257 Birikmiş amortismanlar hesabına alacak, 630 Giderler hesabına borç kaydedileceği belirtilmiştir.
Diğer yandan Yönetmelik’in “Detaylı hesap planları” başlıklı 46’ncı maddesi uyarınca hazırlanan Mahalli İdareler Detaylı Hesap Planına göre, maddi duran varlıklar için ayrılan amortisman tutarlarının 257 Birikmiş amortismanlar hesabında farklı kodlarda izlenmesi gerekmektedir.
Kamu idarelerinin duran varlıklarından hangilerinin amortisman ve tükenme payına tabi tutulacağının, buna ilişkin usul ve esaslar ile uygulanacak amortisman ve tükenme payının süre, yöntem ve oranlarının belirlenmesi amacıyla “47 Sıra Numaralı Amortisman ve Tükenme Paylarına İlişkin Tebliğ” yayımlanmıştır.
Tebliğ’in “Amortisman ve tükenme payına tabi duran varlıklar” başlıklı 3’üncü maddesinde; genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinde muhasebe sistemine dâhil edilen maddi duran varlıklardan; arazi ve arsaların, yapım aşamasındaki sabit varlıkların, varlıkların
elde edilmesi için verilen avans ve krediler ile tarihi yapıların, tarihi veya sanat değeri olan demirbaşların amortismana tabi olmadığı açıklanmıştır.
Aynı Tebliğ’in “Amortisman ve tükenme payı ayırma yöntemi” başlıklı 5’inci maddesinde;
“Duran varlıklar için amortisman ve tükenme payı ayrılmasında normal amortisman yöntemi uygulanır. Bu yönteme göre varlıklar için amortisman ve tükenme payı, varlığın yararlanma süresine göre Ek-1’de yer alan Amortisman ve Tükenme Payı Süre ve Oranları Listesinde belirlenen oranlarda her yıl eşit olarak ayrılır.” hükmüne yer verilmiştir.
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerine göre; bir yıldan fazla kullanılabilen ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz kalan maddi duran varlıklar için ayrılan amortisman tutarlarının 257 Birikmiş amortismanlar hesabında farklı kodlarda izlenmesi ve 630 Giderler hesabına borç kaydedilmesi gerekmektedir.
İdarenin hesap ve işlemlerinin incelenmesi neticesinde; detaylarına aşağıdaki tablolarda yer verilen maddi duran varlıklardan bir kısmı için amortisman ayrılmadığı, bir kısmı için ise kayıtlı değerinden fazla amortisman ayrıldığı tespit edilmiştir.
Tablo 8: Amortisman Ayrılmamış Maddi Duran Varlıklar
Hesap Kodu | Hesap Adı | Varlıkların Toplam Değeri (TL) | Amortismanların Toplam Değeri (TL) | Fark (TL) |
251.03.01 | Boru Hatları | 10.593.655,58 | 0,00 | 10.593.655,58 |
251.01.03 | Su İsale Hatları | 907.218.514,41 | 0,00 | 907.218.514,41 |
251.01.09.01 | Su Kuyuları | 1.131.977,00 | 0,00 | 1.131.977,00 |
251.01.99 | Diğer Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri | 363.455.423,69 | 0,00 | 363.455.423,69 |
252.01.01.01.99 | Diğer | 345.750,16 | 0,00 | 345.750,16 |
252.01.01.10.01 | Hangarlar, Antrepolar, Silolar ve Depolar | 1.001.153,40 | 0,00 | 1.001.153,40 |
253.02.07 | Paketleme Makineleri | 30,00 | 0,00 | 30,00 |
255.02.06 | Aydınlatma Cihazları | 195,00 | 0,00 | 195,00 |
255.07.02 | Basılı Yayınlar | 1.206,60 | 0,00 | 1.206,60 |
Tablo 9: Kayıtlı Değerinden Fazla Amortisman Ayrılmış Maddi Duran Varlıklar
Hesap Kodu | Hesap Adı | Varlıkların Toplam Değeri (TL) | Amortismanların Toplam Değeri (TL) | Fark (-) (TL) |
251.01.03.02 | Tanımsız | 0,00 | 382.846.423,51 | 382.846.423,51 |
251.01.99.99 | Tanımsız | 0,00 | 276.356.135,65 | 276.356.135,65 |
253.02.08 | Etiketleme ve Numaralandırma Makineleri | 1.783,02 | 1.897,86 | 114,84 |
253.03.03 | Kurtarma Amaçlı Cihaz ve Aletler | 560,00 | 660,80 | 100,80 |
254.01.99 | Tanımsız | 0,00 | 2.448.019,20 | 2.448.019,20 |
254.99.99 | Tanımsız | 0,00 | 5.336.959,56 | 5.336.959,56 |
255.01.01 | Döşeme Demirbaşları | 24.319,20 | 51.605,93 | 27.286,73 |
255.01.02 | Temsil ve Tören Demirbaşları | 25.818,97 | 37.521,89 | 11.702,92 |
255.01.05 | Hastanede Kullanılan Demirbaş Niteliğindeki Taşınırlar | 63.149,00 | 68.957,90 | 5.808,90 |
255.04.01 | Yemek Hazırlama Ekipmanları | 6.520,00 | 6.771,96 | 251,96 |
255.09.01 | Doğa Sporlarında Kullanılan Demirbaşlar | 1.510,00 | 2.090,20 | 580,20 |
255.09.03 | Saha Sporlarında Kullanılan Demirbaşlar | 25.532,53 | 38.922,30 | 13.389,77 |
255.10.03 | Yangın Söndürme ve Tedbir Cihaz ve Araçları | 42.317,56 | 56.400,40 | 14.082,84 |
255.99.99 | Tanımsız | 0,00 | 3.202.378,11 | 3.202.378,11 |
Söz konusu denetim tespiti sonrasında, İdare tarafından özetle; ilgili hesaplarda gerekli düzeltmelerin yapılacağı ifade edilmiştir.
Sonuç itibarıyla, maddi duran varlıklardan bir kısmı için amortisman ayrılmaması, bir kısmı için ise kayıtlı değerinden fazla amortisman ayrılması nedeniyle 2021 yılı mali tablolarında; 257 Birikmiş amortismanlar hesabı ve 630 Giderler hesabı açısından hatalı bilgi oluşmuştur.