Büyükşehir tarafından yapılan ödemelerde alacağını temlik eden firmaların alacak temliknamelerinin noter onaylı olması gerektiği halde noter onaysız bir şekilde belediye tarafından kabul edilerek ödemenin yapıldığı anlaşılmıştır.

Mahalli İdareler Harcama Belgeleri Yönetmeliği’nin Ödemenin Kimlere Yapılacağı başlıklı 7 nci maddesinde;

“ (1) Ödeme; gerçek kişilerde alacaklıya veya duruma göre vekiline, velisine, vasisine veya mutemedine; alacaklının ölümü halinde varislere; tüzel kişilerde ise kanuni temsilcilerine veya bunların tayin ettikleri vekillere; kayyım tayinini gerektiren durumlarda kayyıma yapılır.

(2) Ödemenin yapılacağı kişi aşağıda belirtilen belgelere göre tespit edilir:

…

g) Herhangi bir alacağı temellük eden kişilere yapılacak ödemelerde, noterce onaylanmış alacak temliknamesi.

…” denilerek ödemenin yapılacağı kişilerin tespit edilebilmesi için alacak temliknamelerin noter onaylı olması şartı getirilmiştir.

Bu bağlamda Belediyede yapılan denetim ve incelemeler neticesinde 28 adet ödemeye ilişkin toplam 19.705.493,86 TL’lik tutarla ilgili olarak alacağın temlikinin noter onaylı olması gerektiği halde noter onaysız bir şekilde mevzuata aykırı olarak alacağın temlik edildiği ve ödemelerin bu şekilde gerçekleştirildiği anlaşılmıştır.

Kamu idaresi cevabında; "6098 Sayılı Türk Borçlar Kanununun 184. maddesine göre “Alacağın devrinin geçerliliği, yazılı şekilde yapılmış olmasına bağlıdır” hükmüne atıfta bulunmuş ve Doktrinde ve içtihatta sözleşme şekilleri ile ilgili açıklamalara başvurmuştur:

“Yapılış tarzına göre şekil türleri genel olarak; sözlü şekil, nitelikli yazılı şekli de içeren yazılı şekil, resmi şekil, belirli bir sicile tescil (resmi tescil) ve ilan olmak üzere beşe ayrılır. (Tekinay / Akman / Burcuoğlu / Altop, a.g.e., s. 112.) Yasa bazen bir hukuki işlemin yazılı şekle bağlı olduğunu belirtmekle yetinmemekte, yazılı şekle müdahalede bulunmak suretiyle yazılı işlemin bir takım vasıfları da taşıması gerektiğini belirtmektedir. İşte böyle bir müdahalenin var olup olmamasına göre yazılı şekil; (1) “Basit (adi) yazılı şekil” ve (2) “Nitelikli (vasıflı) yazılı şekil olmak üzere iki çeşittir. (9 Kılıçoğlu, a.g.e., s. 108; Yıldırım, a.g.e., s. 84.) Resmi şekil, kanun tarafından görevlendirilmiş kişiler vasıtasıyla ve kanun tarafından belirtilmiş olan yöntemlerle gerçekleştirilen şekildir. 07.10.1953 tarihli ve 8/7 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararında vurgulandığı üzere resmi şekilden maksat tarafların hakiki iradelerini tam olarak görevli memur huzurunda (noterde) beyan etmeleridir. (Kocayusufpaşaoğlu / Hatemi / Serozan / Arpacı, a.g.e., s.)”

Daha sonra yukarıdaki açıklamalara istinaden “alacağın temliki” nin sadece yazılı şekle tabi olduğunu ve noter tasdikine tabi olmadığını bu nedenle hukuka aykırı herhangi bir husus bulunmadığını" beyan etmektedir.

Sonuç olarak Kamu İdaresi cevabında alacağın temliki ile ilgili genel hükümler içeren Borçlar Kanunu'nun 184. maddesindeki; "Alacağın devrinin geçerliliği, yazılı şekilde yapılmış olmasına bağlıdır." hükmüne atıf yapmıştır.

Hükümlerinin mahiyeti itibariyle herkese veya her olaya uygulanması mümkün olan kanunlara genel kanun denilmektedir. Buna mukabil belli kişilere veya belli olaylara uygulanan kanunlara ise özel kanun denmektedir. Örneğin Medeni Kanun genel nitelikli bir kanundur ve içerisinde (56 ve 100. maddeler arasında) dernekleri de düzenlemektedir. Ancak dernekler, özel bir kanun olan 5253 sayılı Dernekler Kanunu ile de düzenlenmektedir.

Bu bağlamda Borçlar Kanunu genel hükümleri içeren bir düzenlemedir ve alacağın temliki ile ilgili genel hükümleri içermektedir. Mahalli İdareler Harcama Belgeleri Yönetmeliği de Kamu Hukuku sistematiği içerisinde yer alan ve Mahalli İdarelerde yapılacak olan alacağın temliki işlemlerini düzenlemektedir ve burada yer alan hükümler genel hükümlerle çelişmemektedir. Ve ayrıca Mahalli İdareler Harcama Belgeleri Yönetmeliği alacağın temliki hususunda Kamu Hukuku bağlamında özel düzenlemeler içermektedir. Dolayısıyla Mahalli İdareler açısından alacağın temliki işlemlerinde bu özel düzenleme bağlayıcı olacaktır.

Bu çerçevede Mahalli İdareler Harcama Belgeleri Yönetmeliği’nin Ödemenin Kimlere Yapılacağı başlıklı 7 nci maddesinde ödemenin yapılacağı kişilerin tespit edilebilmesi için alacak temliknamelerin noter onaylı olması şartı getirilmiştir. Bu husus kimin borçlu kimin alacaklı olduğunu ortaya koymak ve idareleri sorumluluktan kurtarmak için yapılan bir düzenlemedir.

Sonuç olarak Büyükşehir tarafından yapılan toplam 19.705.493,86 TL lik ödemeye ilişkin olarak alacağını temlik eden firmaların alacak temliknamelerinin noter onaylı olması gerektiği halde noter onayı olmadan temliklerin kabul edilerek ödemelerin gerçekleştirildiği anlaşılmıştır.