Belediye tarafından iş yerlerine gölgelik onayları verilmiş ancak gölgelik tanımları plan notlarında yer almadığı gibi Büyükşehir Belediyesinin bu konudaki inceleme ve denetim yetkisinin baypas edilerek tüm işlemlerin sadece İlçe Belediye Meclis Kararlarıyla ve yıllar itibariyle her defasında daha da genişletilerek yapıldığı ayrıca yapılan değişikliklere ait imar planlarının Bakanlık sistemine yüklenmediği ve Plan İşlem Numarası alınmadığı tespit edilmiştir.

2013-2023 yılları arasında sadece Muratpaşa Belediyesi Meclis Kararlarına istinaden Belediye tarafından verilen gölgelik onay sayısının 334 adet olduğu ancak gölgeliklere ilişkin tanımların 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planında yer almadığı görülmüştür. Ayrıca 2012 yılından 2023 yılına kadar 5 farklı meclis kararı alındığı ve her alınan meclis kararı ile gölgelik yapılmasına dair kapsamın genişletildiği ancak alınan Meclis Kararlarının hiçbirisinin Büyükşehir Belediyesinin onayından geçirilmediği görülmüştür.

Belediye Meclisinin 01.10.2012 tarih ve 305 sayılı Kararı ile ön bahçeli nizam yapı adalarındaki zemin kat işyerlerinin sabit nitelikte ön ve yan bahçelere gölgelik yapılması şartlarını belirleyen Planlama ve İmar Komisyonu raporu, oyçokluğu ile karara bağlamıştır. Bu karara göre:

“Ön bahçeli nizam yapı adalarındaki zemin kat işyerlerinin sabit nitelikte, ön ve yan bahçelere gölgelik yapılması şartları;

1. Yapılacak gölgeliklerde, ön ve yan kısımlar kesinlikle açık bulundurulur, hiçbir surette kapatılamaz.

2. Yan Bahçelerde yapılacak gölgelikler maksimum bina cephesini 3.00 metreyi geçemez. Komşu parsele de 3.00 metreden fazla yaklaşamaz.

3. Yapılacak gölgeliklerde, ön bahçelerde parsel sınırına kadar günübirlik alanlarda ise max. 10 m’yi geçmeyecek şekilde yapılabilir.

4. Yapılacak gölgelikler, kesinlikle betonarme olamaz, destek aldığı kolonlar çevresi 40cm.’yi aşmayan ahşap veya demir doğramalardan sökülebilir, takılabilir tarzda yapılacaktır.

5. Yapılacak gölgeliklerde, her türlü emniyet tedbirleri alınacaktır.

6. Herhangi bir kolon üzerine oturmayan, doğrudan ana bina gövdesinden mesnetli gölgeliklerin uzunluğu 3m. aşmayacak şekilde açılıp kapanabilir nitelikte olacaktır.

7. Ticari faaliyet gösteren alanlarda yapılacak gölgelikler için çizilen detaylı ve perspektifli projeler İmar ve Şehircilik Müdürlüğü’ne getirilecektir. Kent Estetiğine uygun, sıcak iklim, yağmur gibi sorunlara çözüm üretecek olan gölgeliklerden (renkleri dahil) uygun olanlara izin verilecektir. Hiçbir Şekilde İmar ve Şehircilik Müdürlüğünden izin alınmadan gölgelik yapılmayacaktır.

8. Yapılaşmış mevcut durumdaki gölgelikler, yukarıda belirtilen standartlara uygun hale getirilecektir.”

Sekiz madde olarak tanımlanmıştır.

Daha sonra 04.02.2016 tarih ve 60 sayılı Meclis Kararı ile Muratpaşa İlçesi sınırları içerisindeki tapu kaydı ve ruhsat eki mimari projesinde niteliği konut olmasına rağmen İşyeri Açma ve Çalışma Yönetmeliğine istinaden işyeri olarak çalıştırma ruhsatı almış işletmelere de aynı şartlarda gölgelik onayı yapılmasına ve 01.10.2012 tarih ve 305 sayılı Meclis Kararına eklenmesine oybirliğiyle karar verilerek ilk alınan meclis kararı daha da genişletilmiştir.

Daha sonra 06.05.2022 tarih ve 213 sayılı Meclis Kararı ile 01.10.2012 tarih ve 305 Meclis Kararına istinaden gölgelik izni alınan yerlerde, gölgelik etrafının sabit olmayan, açılır- kapanır ya da giyotin camlarla çevrilmesine müsaade edilmesine ilişkin öneri oy birliği ile kabul edilerek bir kez daha 2012 tarihli meclis kararı genişletilmiştir.

Bu kez 02.12.2022 tarih ve 387 sayılı Meclis Kararı ile Belediye Meclisinin 01.10.2012 tarih 305 sayılı ve 04.02.2016 tarih 60 sayılı kararlarında bahse konu gölgelik kararları ile ilgili uygulamada Kat Maliklerinden %100 muvafakat alınması hususunda sıkıntıya düşüldüğünden bahisle, 634 Sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu'nun 19’uncu maddesine göre 5/4 muvafakat ile gölgelik izni verilebilmesinin kabulüne oy birliği ile karar verilmiş ve tekrar kapsam genişletilmiştir.

Yine 06.07.2023 tarih ve 147 sayılı Meclis Kararı ile ruhsat eki mimari projesinde dükkan ya da işyeri görünen, mesken görünmesine rağmen işyeri açma ve çalışma ruhsatı alan konutlar veya işyeri açma ve çalışma ruhsatına gerek duymadan ticari faaliyet gösterebilen meskenlerin (mimarlık ofisi, hukuk bürosu vb.) ön, yan ve arka bahçelerinde; araç giriş çıkışını engellememek, gerekli teknik güvenlik önlemlerini almak ve yüksek zemin katlarda dahil olmak üzere giriş katın yüksekliğini aşmamak kaydıyla, açılır kapanır sabit olmayan gölgelikler yapılabilmesine oy birliği ile karar verilmiştir.

Yukarıdaki Meclis Kararlarına bakınca açıkça anlaşılacağı üzere 2012 yılından 2023 yılına kadar 5 farklı meclis kararı alınmış ve her alınan meclis kararı ile gölgelik yapılmasına dair kapsam genişletilmiştir.

2013-2023 yılları arasında Belediye tarafından meclis kararlarına istinaden verilen gölgelik onay sayısı 334 adet olmuştur. Ancak bu onayların tamamının mevzuata aykırı olduğu açıktır. Şöyle ki;

5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 7’inci maddesinin b bendinde, “Çevre düzeni plânına uygun olmak kaydıyla, büyükşehir belediye (…)(4) sınırları içinde 1/5.000 ile 1/25.000 arasındaki her ölçekte nazım imar plânını yapmak, yaptırmak ve onaylayarak uygulamak; büyükşehir içindeki belediyelerin nazım plâna uygun olarak hazırlayacakları uygulama imar plânlarını, bu plânlarda yapılacak değişiklikleri, parselasyon plânlarını ve imar ıslah plânlarını aynen veya değiştirerek onaylamak ve uygulanmasını denetlemek; nazım imar plânının yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde uygulama imar plânlarını ve parselasyon plânlarını yapmayan ilçe (…)(3) belediyelerinin uygulama imar plânlarını ve parselasyon plânlarını yapmak veya yaptırmak.(4)” denilmektedir.

Aynı Kanun’unun 14’üncü maddesinde:

“…

Büyükşehir kapsamındaki ilçe (…)(19) belediye meclisleri tarafından alınan imara ilişkin kararlar, kararın gelişinden itibaren üç ay içinde büyükşehir belediye meclisi tarafından nazım imar plânına uygunluğu yönünden incelenerek aynen veya değiştirilerek kabul edildikten sonra büyükşehir belediye başkanına gönderilir. (Ek cümle: 6/3/2008-5747/3 md.) Üç ay içinde büyükşehir belediye meclisinde görüşülmeyen kararlar onaylanmış sayılır<span>.(19)”</span> <span>hükmü yer almaktadır.</span>

Yukarıdaki mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde; 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planları ilgili ilçe belediye meclislerinde onaylanmasının akabinde onay şerhi ve meclis kararını da içeren dosyası ile birlikte 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 7 (b) ve 14’üncü maddelerine istinaden Büyükşehir Belediye Meclisince değerlendirilmek üzere bağlı bulunduğu Büyükşehir Belediyesine gönderilmek zorundadır. İlgili ilçe Belediyesinden gönderilen 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planlarına ilişkin kararlar Büyükşehir Belediye Meclisince aynen veya değiştirilerek onaylandıktan sonra askıya çıkarılmak üzere ilgili ilçe belediyesine gönderilmelidir.

Ayrıca Mekânsal Planlar Yapım Yönetmeliği’nin 32’nci maddesinin (2) bendinde:

“Mekânsal planlar ile bu planlara ilişkin revizyon, ilave ve değişiklikleri ilgili mevzuatı doğrultusunda karar almaya yetkili mercilerce onaylanmadan önce Bakanlık sistemi üzerinden Plan İşlem Numarası alınması zorunludur.” denildiğinden yönetmeliğin yayımlandığı 2014 yılından itibaren imar planları karar almaya yetkili mercilerce onaylanmadan önce Bakanlık sistemine yüklenerek Plan İşlem Numarası alınması zorunludur. Bu amaçla Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından E-plan Otomasyon Sistemi kurulmuştur.

Sonuç olarak; Mekânsal Planlar Yapım Yönetmeliği ve Büyükşehir Belediyesi Kanunu gereğince, 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planları, plan değişiklikleri ve revizyonları öncelikle ilgili ilçe belediyelerinin belediye meclislerince değerlendirilerek karara bağlanmalıdır. 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planları ilgili ilçe belediye meclislerinde onaylanması akabinde, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 7 (b) ve 14’üncü maddelerine istinaden Büyükşehir Belediye Meclisince değerlendirilmek üzere bağlı bulunduğu Büyükşehir Belediyesine gönderilmeli ayrıca imar planlarını onaylamaya yetkili Büyükşehir Belediyesince onaylanmadan önce planların Bakanlık sistemine yüklenerek Plan İşlem Numarası alınması zorunludur.

Belediye cevabında; Plan ve Proje Müdürlüğü tarafından çalışmalara başlanılmış olduğunu, konunun 01/12/2023 tarih ve 311 sayılı Belediye Meclis kararı ile Planlama ve İmar komisyonuna havale edildiğini ifade etmiştir.

Ancak Muratpaşa Belediyesi, Bakanlığın sistemine herhangi bir plan değişikliği yüklemeyerek ve İmar Planlarına ilişkin kararları plan notlarına işleyip Büyükşehir Belediye

Meclisine onay için göndermeyerek yasal prosedürleri atlamış ve 2013-2023 yılları arasında verilmiş tüm gölgelik onaylarının hukuki olarak butlan (geçersiz, hükümsüz) olmasına yol açmıştır. Bu durumun yukarıda ayrıntılı olarak anlatıldığı şekilde mevzuata uygun hale getirilmesi gerekir.