Teminat ve depozito olarak teslim alınan teminat mektuplarından geçerliliği kalmamış olanlar ilgililerine iade edilmemiş ve muhasebe çıkış kayıtları yapılmamıştır.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 910 Alınan teminat mektupları hesabı ile ilgili “Hesabın niteliği” başlıklı 434’üncü maddesinde;

“Bu hesap, muhasebe birimlerine teminat ve depozito olarak teslim edilen teminat ve garanti mektupları ile şahsi ve garantiye ilişkin belgeler ve bunlardan ilgililerine geri verilenler veya paraya çevrilenlerin izlenmesi için kullanılır.” denilmektedir.

Aynı Yönetmelik’in “Hesaba ilişkin işlemler” başlıklı 435’inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde;

“…Teminat olarak alınan değerlerin muhasebe biriminde gereksiz olarak bekletilmesini önlemek için; alınan teminata ait işin sonuçlandırılıp sonuçlandırılmadığı, mevzuatındaki süreler de dikkate alınarak muhasebe birimince takip edilir ve her mali yılsonunda teminata ilişkin belgeler hakkında ilgili birimden yeni bilgi alınır ve alınan bilgi doğrultusunda söz konusu mektup ve belgeler ilgilisine veya ilgili bankaya iade edilir ya da ertesi mali yıla devredilir. Banka teminat mektupları, müteahhit veya müşterinin sözleşme yapmaya yanaşmaması ya da sözleşmeden doğan yükümlülüklerini yerine getirmemesi gibi ilgili mevzuatında belirtilen hallerin muhasebe birimine bildirilmesinden sonra paraya çevrilebilir. Banka teminat mektupları yukarıda belirtilen paraya çevrilme hallerinin dışında, teminat konusu iş devam ettiği sürece muhafaza edilir. Yapım işlerinde kesin hesap ve kesin kabul tutanağının onaylanmasından, diğer işlerde ise işin kabul tarihinden veya varsa garanti süresinin bitim tarihinden itibaren iki yıl içinde idarenin yazılı uyarısına rağmen talep edilmemesi nedeniyle iade edilemeyen kesin teminat mektupları hükümsüz kalır ve bankasına iade edilir.” şeklinde düzenleme yapılmıştır.

Ayrıca Yönetmelik’in “Hesabın işleyişi” başlıklı 436’ncı maddesinde; teminat ve depozito olarak muhasebe birimlerine teslim edilen belgelerin 910 Alınan teminat mektupları hesabına borç, 911 Alınan teminat mektupları emanetleri hesabına alacak; teminat mektupları ve garanti mektupları ile şahsi garantiye ilişkin belgelerden usulüne göre ilgililerine geri verilenler ile teminat mektuplarından kısmen serbest bırakılanların 910 Alınan teminat mektupları hesabına alacak, 911 Alınan teminat mektupları emanetleri hesabına borç kaydedileceği ifade edilmiştir.

Yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri uyarınca; teminat mektuplarının teminat konusu işin devam ettiği sürece muhafaza edilmesi, yapım işlerinde kesin kabul tutanağının onaylanmasından, diğer işlerde ise işin kabul tarihinden itibaren iki yıl içinde idarelerin yazılı uyarısına rağmen talep edilmemesi nedeniyle hükümsüz kalan teminat mektuplarının ilgililerine iade edilmesi, geri verilen teminat mektuplarının 910 Alınan teminat mektupları hesabına alacak, 911 Alınan teminat mektupları emanetleri hesabına borç kaydedilmesi gerekmektedir.

İdarenin hesap ve işlemlerinin incelenmesi neticesinde; geçerliliği kalmamış 20.664.474,20 TL tutarında 535 adet teminat mektubunun ilgililerine iade edilmediği ve muhasebe çıkış kayıtlarının yapılmadığı tespit edilmiştir.

Söz konusu denetim tespiti sonrasında, İdare tarafından özetle; teminat mektuplarının iadesiyle ilgili olarak işlem yapılmaya başlanıldığı ifade edilmiştir.

Sonuç itibarıyla, geçerliliği kalmamış teminat mektuplarının muhasebe hesaplarında kayıtlı olması nedeniyle 2021 yılı Bilanço dipnotları açısından hatalı bilgi oluşmuştur.