Kurumun 2020 yılında yapmış olduğu bazı mal ve hizmet alımlarına ilişkin katma değer vergisini mevzuata aykırı olarak indirim konusu yaptığı ve bu nedenle 191- İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabının gerçek durumu yansıtmadığı görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 191- İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabı başlıklı 153’üncü maddesinde;

“Bu hesap, mal ve hizmetin satın alınması sırasında satıcılara ödenen veya borçlanılan ve kurum açısından indirim hakkı doğuran katma değer vergisinin izlenmesi için kullanılır.

Mahalli idareler, bir bedel karşılığı satmak üzere ürettikleri mal veya hizmetin üretim girdisi olarak satın aldıkları mal veya hizmetlere ilişkin olarak ödemiş oldukları Katma Değer Vergisini indirim konusu yaparlar. Bunun dışında kurumun satışa konu olmayan kamu hizmeti üretiminde nihai tüketici olarak kullanmak veya tüketmek üzere satın alınmış mal veya hizmet için ödenen Katma Değer Vergisi indirim konusu yapılmaz ve bu tutarlar ilgili gider hesabı veya varlık hesabına yapılacak muhasebe kaydında maliyet bedeline ilave edilir.”

denilmektedir.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükmünden anlaşılacağı üzere, mahalli idarelerin, kuruluş amaçlarına uygun mal ve hizmetleri ile ilgili işlemleri dolayısıyla yüklendikleri KDV tutarlarını indirim konusu yapmamaları, indirim konusu yapılmayacak olan bu KDV tutarlarını hizmet alımlarında doğrudan gider yapmaları, mal alımlarında ise ilgili malın maliyetine eklemeleri, sadece vergiye tabi hizmetlerini ya da ticari niteliği bulunan faaliyetlerini ifa etmek için alınan

mal ve hizmetler için ödediği KDV tutarlarını, bu hizmet ve faaliyetler karşılığı olarak tahsil ettikleri hesaplanan KDV tutarlarından mahsup etmeleri gerekmektedir.

Yapılan incelemede; Kurumun elektrik, su, ulaşım hizmetleri vb. faaliyetleri dışında kalan faaliyetleri ile ilgili mal ve hizmet alımlarından kaynaklanan katma değer vergisini giderleştirmek suretiyle 630 Giderler Hesabına veya ilgili aktif hesaba kaydetmek yerine, 191 İndirilecek KDV Hesabında izlediği görülmüştür.

Kamu idaresi cevabında, söz konusu alımların kurumun tek ana faaliyet alanı olan toplu ulaşım faaliyetini gerçekleştirmek için yapıldığından katma değer vergisi açısından indirime tabi tutulabileceğini belirtmiştir. Ancak Kurum tarafından yapılan kırtasiye malzemesi, temizlik malzemesi ile eğitim hizmeti gibi harcamalarının Kurumun kuruluş amacı dışında kalan ve kamu hizmeti üretiminde nihai tüketici olarak kullanmak veya tüketmek üzere satın alınan mal ve hizmetler olduğu için bunlara ilişkin ödenen KDV’nin indirim konusu yapılmaması gerekmektedir.

Sonuç olarak, ESHOT’un bazı mal ve hizmet alım işlerine ilişkin katma değer vergisini mevzuata uygun olmayan şekilde 191- İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabına kaydetmesi mali tablolarda ilgili aktif hesabının ve/veya 630- Giderler Hesabının olması gerekenden daha düşük gözükmesine neden olmuştur.