İdarenin bağlı ortaklığı olan şirkete ayni sermaye olarak 23 adet taşınmazın intifa hakkının devredildiği ancak bunlardan 4 adedine ilişkin intifa hakkının devri ile ilgili mevzuatın öngördüğü şartlar sağlanmaması ve bu taşınmazların ayni sermaye olarak intifa haklarının devrinin mümkün olmamasına rağmen alınan meclis kararlarının sonrasında kanuni süreç beklenmeden, taşınmazların usule uygun olmayan şekilde İdarenin şirketinin tasarrufuna bırakıldığı görülmüştür.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Meclisin Görev ve Yetkileri” başlıklı 18’inci maddesinin (i) bendinde; bütçe içi işletme ile 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na tâbi ortaklıklar kurulmasına veya bu ortaklıklardan ayrılmaya, sermaye artışına ve gayrimenkul yatırım ortaklığı kurulmasına karar vermeye belediye meclislerinin yetkili olduğu belirtilmiştir.

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun “Sermaye Koyma Borcu” ana başlığı altında bulunan 128’inci maddesinde; taşınmaz mülkiyetinin veya diğer ayni bir hakkın sermaye olarak konulması hâlinde, şirketin bunlar üzerinde tasarruf edebilmesi için tapu siciline tescilin gerekli olduğu belirtilmiştir. Belirtilen Kanun’un “Ayni Sermaye” ana başlığı altında bulunan “Ayni Sermaye Konulabilecek Malvarlığı Unsurları” başlıklı 342’nci maddesinde; üzerlerinde sınırlı ayni bir hak, haciz ve tedbir bulunmayan, nakden değerlendirilebilen ve devrolunabilen, fikrî mülkiyet hakları ile sanal ortamlar da dâhil, malvarlığı unsurlarının ayni sermaye olarak konulabileceği, hizmet edimleri, kişisel emek, ticari itibar ve vadesi gelmemiş alacakların sermaye olamayacağı hüküm altına alınmıştır. Aynı Kanun’un “Değer Biçme” başlıklı 343’üncü maddesinde; konulan ayni sermaye ile kuruluş sırasında devralınacak işletmelere ve ayınlara, şirket merkezinin bulunacağı yerdeki Asliye Ticaret Mahkemesince atanan bilirkişilerce değer biçileceği, değerleme raporunda, uygulanan değerleme yönteminin somut olayın özellikleri bakımından herkes için en adil ve uygun seçim olduğu; sermaye olarak konulan alacakların gerçekliğinin, geçerliğinin ve 342’nci maddeye uygunluğunun belirlendiği, tahsil edilebilirlikleri ile tam değerleri; ayni olarak konulan her varlık karşılığında tahsis edilmesi gereken pay miktarı ile Türk Lirası karşılığı, tatmin edici gerekçelerle ve hesap verme ilkesinin icaplarına göre açıklanacağı, bu rapora kurucular ve menfaat sahiplerinin itiraz edebileceği, mahkemenin onayladığı bilirkişi kararının kesin olduğu belirtilmiştir.

Aynı Kanun’un “Sermayenin Artırılması” ana başlığı altında bulunan 456’ncı maddesinde; sermaye artırımının genel kurul veya yönetim kurulu kararı tarihinden itibaren üç ay içinde ticaret siciline tescil edilemediği takdirde, genel kurul veya yönetim kurulu kararı ve alınmışsa iznin geçersiz olacağı belirtilmiştir.

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun “İntifa Hakkı” ana başlığı altında bulunan “Konusu” başlıklı 794’üncü maddesinde; intifa hakkının; taşınırlar, taşınmazlar, haklar veya bir malvarlığı üzerinde kurulabileceği, aksine düzenleme olmadıkça bu hakkın, sahibine konusu üzerinde tam yararlanma yetkisi sağlayacağı hükmü bulunmaktadır. İntifa hakkı, sahibine hakkın konusu olan şeyi tam bir biçimde kullanma ve faydalanma hakkı veren ayni bir haktır. İntifa hakkı konusu şeyin mülkiyet hakkı sahibinde kalmakta, intifa hakkı sahibi eşyayı kullanma ve yararlanma hakkına sahip olmaktadır.

Mezkûr Kanun’un “Kurulması” başlıklı 795’inci maddesinde; intifa hakkının; taşınırlarda zilyetliğin devri, alacaklarda alacağın devri, taşınmazlarda tapu kütüğüne tescil ile kurulacağı, taşınır ve taşınmazlarda intifa hakkının kazanılması ve tescilinde, aksine düzenleme olmadıkça, mülkiyete ilişkin hükümlerin uygulanacağı belirtilmiştir.

Yukarıda sayılan mevzuat hükümlerinden açıkça anlaşılacağı üzere belediyelerin, şirketlerine ayni sermaye olarak taşınmazlarının intifa haklarını devredebilmesi için; talep edilen ayni sermaye artışının kabulüne ilişkin meclis kararının bulunması, bedel tespit davası neticesinde Asliye Ticaret Mahkemesinin belirleyeceği bedel üzerinden intifa hakkının tescili için Tapu Müdürlüğüne başvuru yapılması ve tapuya tescil işleminin gerçekleşmesi ile ayni sermaye artırımının üç ay içinde ticaret siciline tescili gerekmektedir. Bu sayılan unsurlar kanunun emredici hükümleriyle belirlenmiş asli şartlardır.

Yapılan incelemede; aşağıda Karşıyaka Belediye Meclisi Kararları bazında tasnif edilerek belirtilen taşınmazların intifa haklarının, yukarıda bahsedilen mevzuat hükümlerinde yer alan şartlara uymadığı için ayni sermaye olarak İdarenin şirketine devrinin mümkün olmadığı tespit edilmiştir.

1. 07.07.2020 tarihli ve 90 sayılı Karşıyaka Belediyesi Meclis Kararı ile Mustafa Kemal Mahallesi Şehit Pilot Üsteğmen Osman Onur Özkaya Caddesi No:8 adresinde, 7260,64 alanda bulunan, 25080 ada 1 parselde kayıtlı (Kafe Restoran ve Gıda Satış Yeri), bina ve bahçesi parselin 2400 ’lik kısmında yer alan, 2400 bahçesi olan, iki katlı, binanın taban alanı içten içe yapılan ölçümlerle net 576 , bahçe terası alanının 215 ve üst katın alanının da net 380 olan taşınmazın Karşıyaka Asliye Ticaret Mahkemesinin belirleyeceği bedel üzerinden 10 yıllık intifa hakkının sermaye artırımına esas olmak üzere Belediyenin bağlı ortaklığı olan şirkete verilmesi kararlaştırılmıştır. Bunu müteakip Karşıyaka Asliye Ticaret Mahkemesinin 2021/61E.- 2021/279K. sayılı kararında 10 yıllık intifa hakkı değeri 1.590.000,00 TL olarak tespit edilmiştir. Ancak söz konusu taşınmazın üzerinde amme alacağı kapsamında haciz ve tedbir şerhi bulunduğundan ve Türk Medeni Kanunu’nun 794’üncü maddesi gereği intifa hakkı tapuya tescil edilemediğinden intifa hakkı kurulması mümkün değildir. Bununla birlikte, bu taşınmazın İdarenin şirketi tarafından 3’üncü kişiye kiraya verildiği ve bu kiralama neticesinde 2023 yılı içerisinde toplam 2.607.147,07 TL kira tahsilatının yapıldığı tespit edilmiştir. Söz konusu yerin, ayni sermayeye konu edilmeyip kiraya verilmesine ilişkin iş ve işlemlerin İdare tarafından takibinin yapılması gerekmektedir.

2. 07.07.2020 tarihli ve 91 sayılı Karşıyaka Belediyesi Meclis Kararı ile Mustafa Kemal Mahallesi 6753/7 Sokak No:5/A adresinde bulunan 25086 ada 1 parselde kayıtlı (pazar yerindeki 5/A nolu dükkan), 20 dükkan alanı bulunan ve şarküteri olarak kullanılan taşınmazın Karşıyaka Asliye Ticaret Mahkemesinin belirleyeceği bedel üzerinden 10 yıllık intifa hakkının sermaye artırımına esas olmak üzere Belediyenin bağlı ortaklığı olan şirkete verilmesi kararlaştırılmıştır. Bunu müteakip Karşıyaka Asliye Ticaret Mahkemesinin 2021/64E.- 2021/280K. sayılı kararında 10 yıllık intifa hakkı değeri 129.600,00 TL olarak tespit edilmiştir. Ancak söz konusu taşınmazın üzerinde amme alacağı kapsamında haciz ve tedbir şerhi bulunduğundan ve Türk Medeni Kanunu’nun 794’üncü maddesi gereği intifa hakkı tapuya tescil edilemediğinden intifa hakkı kurulması mümkün değildir. Bununla birlikte, bu taşınmazın İdarenin şirketi tarafından 3. kişiye kiraya verildiği ve bu kiralama neticesinde 2023 yılı içerisinde toplam 28.200,00 TL kira tahsilatının yapıldığı tespit edilmiştir. Söz konusu yerin, ayni sermayeye konu edilmeyip kiraya verilmesine ilişkin iş ve işlemlerin İdare tarafından takibinin yapılması gerekmektedir.

3. 04.08.2020 tarihli ve 100 sayılı Karşıyaka Belediyesi Meclis Kararı ile Bostanlı Mahallesi 1814/1 Sokak No:4 adresinde bulunan 5946,60 ’si İzmir Büyükşehir Belediyesine ve 232,32 ’si Karşıyaka Belediyesine ait olan 26712 ada 1 parselde kayıtlı (Cumhuriyet Pazaryeri Düğün Salonu) taşınmaz Karşıyaka Asliye Ticaret Mahkemesinin belirleyeceği bedel üzerinden 10 yıllık intifa hakkının sermaye artırımına esas olmak üzere Belediyenin bağlı ortaklığı olan şirkete verilmesi kararlaştırılmıştır. Bunu müteakip Karşıyaka Asliye Ticaret Mahkemesinin 2022/323E.- 2022/760K. sayılı kararında 10 yıllık intifa hakkı değeri 3.600.000,00 TL olarak tespit edilmiştir. Ancak söz konusu taşınmazın üzerinde amme alacağı kapsamında haciz ve tedbir şerhi bulunduğundan ve Türk Medeni Kanunu’nun 794’üncü maddesi gereği intifa hakkı tapuya tescil edilemediğinden intifa hakkı kurulması mümkün değildir. Bu nedenle ayni sermaye taahhüdünün konusu karşılıksız kalmış olup söz konusu taşınmazın ayni sermaye hakkı olarak şirkete devredilme imkânı bulunmamaktadır. Dolayısıyla, İdarenin bağlı ortaklığı olan şirket tarafından işletilen taşınmazın tasarruf yetkisinin İdaereye devri gerekmektedir.

4. 06.06.2022 tarihli ve 167 sayılı Karşıyaka Belediyesi Meclis Kararı ile Mustafa Kemal Mahallesi 6753/7 Sokak No:5/Y adresinde bulunan 25086 ada 1 parselde kayıtlı (pazar yerindeki 5/Y nolu dükkan), alanı 287 ve bodrumdaki deposunun alanı 298 olan, market olarak kullanılan taşınmaz Karşıyaka Asliye Ticaret Mahkemesinin belirleyeceği bedel üzerinden 10 yıllık intifa hakkının sermaye artırımına esas olmak üzere Belediyenin bağlı ortaklığı olan şirkete verilmesi kararlaştırılmıştır. Bunu müteakip Karşıyaka Asliye Ticaret Mahkemesinin 2022/323E.- 2022/760K. sayılı kararında 10 yıllık intifa hakkı değeri 6.600.000,00 TL olarak tespit edilmiştir. Ancak söz konusu taşınmazın üzerinde amme alacağı kapsamında haciz ve tedbir şerhi bulunduğundan ve Türk Medeni Kanunu’nun 794’üncü maddesi gereği intifa hakkı tapuya tescil edilemediğinden intifa hakkı kurulması mümkün değildir. Bu nedenle ayni sermaye taahhüdünün konusu karşılıksız kalmış olup söz konusu taşınmazın ayni sermaye hakkı olarak şirkete devredilme imkânı bulunmamaktadır. Dolayısıyla, Belediyenin bağlı ortaklığı olan şirket tarafından işletilen taşınmazın tasarruf yetkisinin Karşıyaka Belediyesine devri gerekmektedir.